Hoe hard gaat het nu eigenlijk met de toepassing van robotica in ons leven? Robotica is een breed begrip en omvat verschillende aspecten. Zo komen diverse technologieën als robotica-hardware, software en kunstmatige intelligentie (AI) samen daar waar we het over een robot hebben. Maar de weg naar de perfect functionerende sociale robot is nog lang en uitdagend.
We hebben het hier over een robot die grotendeels zelfstandig kan handelen, kan bewegen en navigeren. Een robot die de mens goed kan verstaan en begrijpelijk kan terug praten of zelfs non-verbale communicatie kan geven. Een robot die de mens goed herkent in zowel gezichts- als emotieherkenning en die kan inspelen op onverwachte situaties. Een robot ook die weet wie ‘hij’ voor zich heeft, toegang heeft tot het persoonlijke dossier van de mens en bij dat alles ervoor zorgt dat alle verzamelde data veilig bewaard wordt.
Voorbeelden mensachtige robots
De technologische ontwikkelingen op robotica vlak gaan snel. Er zijn inmiddels meerdere voorbeelden van complexe, vernuftige mensachtige robots zoals Asimo, Sophia of Pepper. Robots die na vele jaren van ontwikkeling absoluut knappe resultaten van menselijke intelligentie vormen. Als je Asimo ziet lopen, dan kun je bijna niet anders dan denken dat er wel een (mini) mens in het robot pak moet zitten. De bewegingen van de robot komen namelijk dermate dicht bij die van de mens dat je wel moet gaan twijfelen.
Asimo is een Japanse robot waaraan al sinds 2001 wordt gewerkt. Inmiddels, in 2019, doet de robot menig mens verbazen met zijn kunsten. Tegelijkertijd loopt de robot nog altijd niet tussen de mensen, woont de robot niet bij mensen in huis en is Honda nog op zoek naar de concrete toepassingswaarde ervan. Want: fantastisch wat zo’n robot allemaal kan maar wat moet je ermee?
Toegevoegde waarde
Dit is nou precies het uitdagende spel tussen robots en mensen. Waarin zit de toegevoegde waarde of waarin zitten de risico’s van deze technologische ontwikkelingen voor de mens? Daar kom je maar op één manier achter, namelijk door te gaan ervaren in de praktijk. Door robots zoals sociale robots in het dagelijks leven van de mens te brengen, kan observatie starten van nut en noodzaak van een dergelijke technologie in ons leven.
Tevens wordt in diezelfde praktijk vanzelf duidelijk aan welke eisen een robot dient te voldoen vanuit de menselijke behoefte gezien. Kortom, wij bepalen zelf als mens de toegevoegde waarde van een robot in ons dagelijks leven. Het is ons eigen leiderschap dat bepaalt hoe robots zich ontwikkelen en welke rol ze gaan spelen in ons leven. Daarbij is het goed om bewust te zijn van de continu aanwezige balans tussen de volgende aspecten:
- Het ontwikkeltempo van de robot technologie;
- De verwachtingen van mensen;
- Het verandertempo van mensen;
- De match tussen behoefte en robot functionaliteit;
- De inbedding van robotica in het dagelijks leven.
Verkenning sociale robots
Alle vijf punten hangen zeer nauw met elkaar samen en beïnvloeden elkaar continu. Neem als voorbeeld de toepassing van sociale robots binnen de Nederlandse zorg bij Philadelphia Zorg. Een meerjarenprogramma met als doel de verkenning van sociale robots als aanvulling in de dagelijkse zorg. Tijdens het programma wordt de sociale robot Pepper op experimentele basis ingezet in de praktijk. Zo woont de robot elke maand twee weken bij iemand met een verstandelijke beperking in huis en vormt deze robot gedurende die periode een vast onderdeel van het reguliere zorgteam.
Pepper neemt in die periode een deel van de werkzaamheden van de zorgprofessional over. Waarbij de zorgprofessionals, verwanten en cliënten zelf bepalen welke taken de robot zal gaan vervullen. Rode draad in het meerjarenprogramma is het ervaren van de continu dynamiek tussen bovengenoemde aspecten.
Te hoge verwachtingen
De praktische toepassing van robots hangt af van vele factoren. Het hangt onder andere af van ons gedrag als mens, van onze behoefte als mens, van onze acceptatie als mens en natuurlijk ook van onze competenties als mens in de omgang met robots. Te hoge verwachtingen van technologie kunnen leiden tot grote teleurstellingen. Al kunnen robots als Asimo, Sophia of Pepper vanuit de fabriek zoveel moois, toegepast in de praktijk beginnen al deze robots weer van voor af aan. Pas in de praktijk blijkt of de robots klaar zijn voor een rol in ons leven.
Alleen al op praktisch gebied spelen vele factoren mee. Met een nieuwe robot zo uit de verpakking uit Japan kun je in eerste instantie nog maar bar weinig. Hij spreekt geen Nederlands, je hebt geen toegang tot de data die de robot over jou verzamelt en nog veel belangrijker: je bent afhankelijk van programmeurs om jouw robot van functionaliteiten en interacties te voorzien. De robot kan van alles maar niet wat jij nou graag zou willen. En zelfs als de robot kan wat jij wil, dan nog is de robot volop in ontwikkeling en afhankelijk van zaken als mechanische en software werking of internetverbinding.
Aan begin ontwikkeling
Robots kunnen al veel, maar kunnen nog altijd niet tippen aan de mens. Het blijft een apparaat dat aan het begin van zijn ontwikkeling staat, een apparaat waaraan wij hoge eisen stellen als mens. Een apparaat dat voor zijn succes afhankelijk is van onze inbreng. Want zonder toepassingswaarde heeft de robot geen doel, geen meerwaarde.
Als de waarde van robots afhangt van het toepassen ervan, dan geeft direct een volgende uitdaging weer. Namelijk het vereiste leiderschap bij de inzet van robots. Hoe zorg je ervoor dat de robot ondanks dat deze nog volop in ontwikkeling is, op een zorgvuldige manier kan worden ingezet voor praktijktesten?
Hierover vertel ik graag meer in mijn volgende blog. Voor nu in ieder geval alvast de boodschap: het gaat niet om wat de robot allemaal kan, het gaat erom wat wij als mens willen dat de robot kan. Door onszelf open te stellen voor robots en ze toe te laten in ons leven, kunnen we op zoek naar de toepassingswaarde. En weest gerust, zo’n vaart zal het echt nog niet lopen met het inlevingsvermogen, de creativiteit of autonomie van een robot. Wij mensen zijn niet voor niets één van de meest vernuftige innovaties uit moeder natuur!
