Meer handen aan het bed kán helemaal niet, maar het hoeft ook niet. Digitalisering maakt anders werken mogelijk. Helaas zitten we vast in het paradigma ‘zorg is doen’. En dus gebruiken we de mogelijkheden die er zijn nog veel te weinig.
We moeten veel meer naar de zorg kijken als denkproces. Hoe kunnen we het zorgproces anders inrichten? Is het echt nodig dat een stomapatiënt ‘s nachts een half uur ligt te wachten op de wijkverpleegkundige als zijn stoma is losgeschoten? Nee. Dat kunnen we de patiënt of partner heel goed zelf leren, met digitale begeleiding. Het is een kleine tijdsinvestering, de patiënt wordt zelfredzamer en wij hoeven niet meer langs. Waarom houden we zo vast aan een oude wereld waarin de cliënt van ons afhankelijk is?
Minder handen, maar hoe?
Het antwoord daarop ligt voor een deel bij de zorgprofessionals. Die voelen zich nadrukkelijk ‘doeners’. Zij zijn opgeleid vanuit de gedachte dat zij zelf de zorg leveren. En dat is ook nog eens sterk geïndividualiseerd: jij doet het zélf het beste. Dat blokkeert het denken over hoe het anders kan. Als jij ervan overtuigd bent dat jij persoonlijk nodig bent om het goed te doen, laat het dan maar eens los. En als je in de media en van de politiek ook nog eens voortdurend hoort dat jouw handen aan dat bed moeten, voel je je schuldig als je erover denkt om het anders te gaan doen.
Maar het antwoord ligt ook bij ons, als bestuurders. Het is onze verantwoordelijkheid ons in te zetten voor digitalisering. Want wij zijn er verantwoordelijk voor dat de zorg straks met minder mensen toch geleverd kan worden. Als we ons als bestuurders niet meer primair laten triggeren door de korte termijn, kunnen we de verantwoordelijkheid voor de lange termijn nemen; en plannen maken om de zorg over tien jaar te garanderen.
Dat betekent langetermijncontracten sluiten met verzekeraars en daarbij zorgen voor passende financiering. Zorgen dat ook bij verzekeraars het besef gaat ontstaan dat rendement essentieel is om de noodzakelijke transitie te financieren. Dus: niet langer betalen op basis van handelingen, maar kijken naar wat je aan waarde toevoegt aan het leven van de cliënt.
Transitie keihard nodig
Transitie is keihard nodig. We moeten fundamenteel anders over de zorg gaan denken. Zorgverleners gaan beschouwen als kenniswerkers, die moeten leren om na te denken over het hele instrumentarium dat ze tot hun beschikking hebben. Als zorgorganisaties moeten we leren om volledig digitaal te gaan werken en zorgprofessionals optimaal te ondersteunen. Dat vraagt veel van de organisatie en van medewerkers. Een cultuurverandering die al in de opleiding begint. Maar het is hard nodig. Want als we nu nog langer wachten, sturen we aan op afbraak van onze zorg.
