De wal dreigt het schip te keren in de huisartsenzorg voor ouderen in West-Brabant. De continuïteit van zorg voor ouderen staat daarmee onder toenemende druk. Vijftien VVT-instellingen, de huisartsencoöperaties en CZ zorgkantoor werken daarom samen aan hybride, medische zorg voor ouderen. Met als doel de toegang tot huisartsenzorg duurzaam te organiseren voor een toenemend aantal ouderen in de langdurige zorg.
Groenhuysen en tanteLouise, twee VVT-instellingen in West-Brabant, zijn initiatiefnemer voor het ontwikkelen van hybride (medische) zorg voor ouderen in de regio. De aanleiding is tweeledig. Enerzijds de toenemende zorgvraag van ouderen, die steeds langer thuis moeten blijven wonen. Anderzijds het (dreigend) tekort aan behandelaren en zorgmedewerkers en de toenemende druk op huisartsen.
Om het personeel in de ouderenzorg zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten, werkt de ouderenzorg in West-Brabant samen aan het optimaliseren van de inzet van verpleging, verzorging en medische behandelcapaciteit, vertelt Jan-Kees van Wijnen, bestuurder van VVT-organisatie tanteLouise.
“De afgelopen decennia hebben we in West-Brabant West intensief geïnvesteerd in structurele samenwerking tussen huisarts, thuiszorg en de VVT-instellingen in het kader van de werkwijze ‘Vroeg signalering Kwetsbare Ouderen (VKO)’. Dankzij de onderlinge taakverdeling tussen de wijkverpleegkundige, casemanagers Dementie/ NAH, Specialist Oudergeneeskunde en de huisartsenpraktijk wordt de zorg aan kwetsbare ouderen gestructureerd aangeboden en opgevolgd.”
Hybride zorg
Gegeven de uitdagingen waarvoor de regio nu staat, worden vanuit deze samenwerking nieuwe passende (technologische) werkvormen verkend. Eén daarvan is hybride (medische) zorg. Dat is een combinatie van en samenwerking tussen digitale en fysieke vormen van zorg.
CZ zorgkantoor erkent deze noodzakelijke verandering en nodigt aanbieders in de langdurige zorg daarom uit om te komen met grootschalige, creatieve, innovatieve en impactvolle oplossingen. CZ zorgkantoor hanteert hiervoor een nieuwe methode in het inkoopbeleid: het Free proposal (zie ook kader op pagina 18).
Om in aanmerking te komen voor het Free proposal, moeten de innovatieve plannen van zorgaanbieders voldoen aan meerdere selectiecriteria, waaronder maatschappelijke impact, mate van vernieuwing, kosteneffectiviteit, realisme en borging. Groenhuysen en tanteLouise hebben in dit kader, samen met 13 andere VVT-instellingen in West-Brabant, het idee ‘hybride (medische) zorg voor ouderen’ ingediend. Uit 14 inzendingen is dit initiatief, naast nog één andere, gehonoreerd.
Groenhuysen en tanteLouise, twee VVT-instellingen in West-Brabant, zijn initiatiefnemer voor het ontwikkelen van hybride (medische) zorg voor ouderen in de regio.
Digitaal voorportaal
De kern van het idee is om een ‘digitaal voorportaal’ van de huisarts te ontwikkelen. Dit voorportaal handelt een deel van de zorgvragen van ouderen af, waardoor er minder vragen bij de eigen huisarts terecht komen. Het uitgangspunt daarbij is: ‘digitaal wat kan, fysiek wat moet’. Initiatiefnemers Jan-Kees van Wijnen (tanteLouise) en Ron Axt (bestuurder Groenhuysen) zien het ingediende voorstel als een kansrijk initiatief.
“Dit initiatief kan echt een belangrijk verschil gaan maken in het optimaal benutten van de schaarse capaciteit in de zorg”, meent Axt. “De toegankelijkheid en de kwaliteit van huisartsenzorg zijn hiermee geborgd. De samenwerking ontzorgt de huisartsenpraktijk en het VVT-personeel. Bovendien bevordert het de kwaliteit van zorg, integrale ondersteuning en samenwerking. En het leidt tot meer voldoening en werkplezier.”
Nauwe samenwerking
Omdat deze nieuwe manier van samenwerken zowel de processen in de VVT als in de huisartsenzorg raakt, werken de disciplines nauw samen. Ze geven het digitale voorportaal vorm met zeven verschillende bouwstenen: toegang, functionaliteiten, team/expertise, medische verantwoordelijkheid, medicatie, regionale samenwerking en gegevensuitwisseling. Met deze bouwstenen kan het digitale voorportaal modulair worden ontwikkeld zodat het aansluit bij de behoeften en de processen van de betrokken partners.
Regio West-Brabant West start met een eerste pilot als het gaat om het werken via de methode Free proposal. Daar geven Groenhuysen en tanteLouise samen met Huisartsen Groep Eendracht en digitale huisartsenpraktijk Arene invulling aan de bouwstenen. De pilot richt zich op het gebruik van het digitale voorportaal door personeel in de VVT-instellingen, bij niet-acute zorgvragen van cliënten met een ZZP 4/5 indicatie die onder de huisartsenzorg vallen.
Beoordeling op afstand
De huisarts van Arene beoordeelt de zorgvragen op afstand. Waar het kan, lost deze de zorgvraag zelf op, anders verwijst de ‘digitale huisarts’ de patiënt door naar de eigen fysieke huisarts van de patiënt, die regiebehandelaar is en blijft. Vanuit ervaringen van online huisartsenpraktijk Arene kan ongeveer 80 procent van de zorgvragen digitaal worden opgelost. Het digitale voorportaal dient op deze manier als verlengstuk van de triage en de zorg door VVT-personeel.
“Om de toename van de zorgvraag van kwetsbare ouderen en de schaarste van het zorgpersoneel het hoofd te bieden, is de hybride werkvorm een aanvulling op de basisuitgangspunten van de huisartsenzorg”, stelt Joyce Suijkerbuijk van Huisartsengroep Eendracht. “Georganiseerd vanuit de structurele samenwerking tussen de VVT- instelling, fysieke en hybride huisartsenzorg. Dit geldt als essentieel element voor de volgende stap in de onderlinge samenwerking.”
Diverse voordelen
Het gebruik van het digitale voorportaal levert voor VVT-personeel meerdere voordelen op. Zo is er nu één loket waarbij het personeel terecht kan met zorgvragen van cliënten, in tegenstelling tot soms wel 17 verschillende huisartsen verbonden aan één VVT-locatie. Daarnaast hoeft het personeel niet in de wachtrij te staan om in contact te komen, maar kan er direct een afspraak worden ingepland of een bericht worden gestuurd naar de digitale huisarts.
Ook voor de fysieke huisarts zijn er voordelen: deze heeft meer tijd voor patiënten die écht moeten worden gezien. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat de huisartsenzorg voor ouderen beter toegankelijk blijft.
Door nu in samenwerking met de VVT, de huisartsenzorg en de verzekeraar de hybride zorg te gaan optuigen en daarvan te leren, blijft voor de ouderen van morgen goede zorg gewaarborgd.
AI-triage tool
Naast het model met Arene verkennen de ketenpartners in regio West-Brabant West een tweede model met AI-triage. Hierover vinden nu gesprekken plaats met Huisartsen Coöperatie West-Brabant (HCWB). De AI-triage tool van Klinik die HCWB regionaal uitrolt, zorgt ervoor dat de vraag aan de huisarts met behulp van artificiële intelligentie wordt verhelderd zodat deze compleet bij de huisarts wordt aangeboden. Doordat dit op een willekeurig tijdstip op de dag kan worden ingevuld, hoeft er niet meer per se ’s ochtends om 8.00 uur naar de praktijk worden gebeld. Volgens Martijn Kilsdonk, algemeen directeur van HCWB, is dit een van de puzzelstukjes om de huisartsenzorg toegankelijk te houden.
In de zomer worden de eerste resultaten van de pilots hybride zorg verwacht. De koplopers delen de opgedane expertise en geleerde lessen gedurende het traject met de overige deelnemende 13 VVT-instellingen en de lokale huisartsencoöperaties. Deze partijen kunnen op basis van de ervaringen ook starten met het invullen en het operationaliseren van het digitale voorportaal.
Met de pilots worden op een kleine schaal en in een gecontroleerde omgevingen de ervaringen met hybride zorg voor ouderen opgedaan en de kinderziekten eruit gehaald. Het potentieel van hybride zorg reikt veel verder dan alleen deze specifieke doelgroep in VVT-instellingen. In de toekomst neemt naar verwachting het aantal ouderen met een indicatie volledig pakket thuis (VPT), toe. Deze groep komt voor medische behan- deling niet vanzelfsprekend bij de VVT terecht, maar blijft onder behandeling van de huisarts. Door nu in samenwerking met de VVT, de huisartsenzorg en de verzekeraar de hybride zorg te gaan optuigen en daarvan te leren, blijft ook voor de ouderen van morgen goede zorg gewaarborgd.
Door uitvoering te geven aan het Free proposal zet de zorgaanbieder beschikbaar personeel en middelen anders in om meer cliënten te helpen.
Profiteren van voorwerk
Bij het indienen van het Free proposal en het uitwerken en opstarten van de pilots zijn Groenhuysen en tanteLouise ondersteund door adviesbureau IG&H. Anne Arntz, manager bij IG&H en projectleider hybride zorg: “IG&H begeleidt meerdere regio’s bij regionale projecten zoals het Free proposal. Het bijzondere aan deze regio is de uitstekende samenwerking en de volledige openheid tussen de VVT-instellingen en huisartsenzorg in de regio. Met Groenhuysen en tanteLouise als koploper profiteren de andere partijen in de regio van het voorwerk en kunnen ze makkelijker zelf met Fee proposal aan de slag.”
De twee VVT-instellingen werken samen met science practitioners verbonden aan een academische werkplaats. Ook werken de instellingen samen met CZ (zowel het zorgkantoor als de zorgverzekeraar) aan een passende methode voor monitoring en evaluatie. Bij positieve ervaringen stimuleert CZ de opschaling buiten regio West-Brabant, zodat ook in andere regio’s hybride zorg een bijdrage kan leveren aan het toegankelijk houden van de langdurige ouderenzorg.
