Digitalisering in elke sector
Met de komst van de informatiesamenleving worden digitale vaardigheden belangrijk. Ook in de zorg, waor e-health steeds gewoner wordt. De sector heeft ten opzichte van andere sectoren een inhaalslag te maken en samenwerking is daar cruciaal. De coalitie digivaardig in de zorg deed de afgelopen jaren onderzoek naar en vraagt aandacht voor dit onderwerp en werkt nu aan een programma voor de komende kabinetsperiode. Doel is ervoor te zorgen dat iedereen in de zorg over voldoende digivaardigheden beschikt
De komst van e-health betekent dat iedereen die met de zorg te maken heeft naast zijn zorgcompetenties ook voldoende digitale competenties moet hebben. Dat is voor de meeste mensen nieuw. Sommigen vinden het leuk, anderen eng, maar meestal was het geen onderdeel van de opleiding. Waar hebben we het dus over wanneer we over digitale vaardigheden spreken.
Lector Erik de Vries van de HAN schreef het rapport E-skills voor zorgprofessionals, waarin hij drie soorten competenties onderscheidt, onderverdeeld in:
- Ik en e-health: hier gaat het om de zorgprofessional en de technologie. Kan iemand een IPad bedienen, een ECD invullen? Het gaat om basisfunctionaliteiten en informatievaardigheden.
- Ik, de patiënt en e-health: e-health betekent iets voor de relatie tussen patiënt en zorgprofessional. Vaardigheden die daarbij horen zijn: kunnen besluiten wanneer digitale en wanneer fysiek nabijheid het best is, hoe om te gaan met (persoons)data, hoe te behandelen/communiceren via een beeldscherm, hoe een patiënt te ondersteunen bij gebruik van e-healthtoepassingen
- Ik, de organisatie, het mantelzorg netwerk: vaak hoort bij de invoering van nieuwe technologie een verandering van het werkproces (een porcesinnovatie): meer zelfsturing, participatie van patiënt en mantelzorger, andere vormen van samenwerking met collega’s uit andere instellingen. Het is ook een vaardigheid dit te doorzien en daarop in te spelen.
Coalitie digivaardig in de zorg
In december 2014 organiseerde het ministerie van VWS en ECP|Platfom voor de informatiesamenleving in het kader van het doorbraakproject Zorg en ICT een conferentie over digivaardig in de zorg. De opkomst was hoger dan verwacht en dit was de trigger voor ECP om het initiatief te nemen voor het vormen van een coalitie Digivaardig in de zorg.
Een coalitie kan alleen maar werken als er partijen vanuit verschillende kanten aanhaakten en dat is goed gelukt. Partners vanaf het eerste uur zijn V&VN (verpleegkundigen), Actiz ( zorginstellingen), AO-VVT (A&O-fonds verpleegkundigen en verzorgenden). In de loop vanhet jaar zijn NICTIZ (expertise e-health en standaardisatie), ZiN (ZorginstituutNederland), OIZ (ICT-ers in de zorg, de hogescholen HAN (Arnhem Nijmegen), HH (Den Haag) en het ministerie van VWS aangehaakt. Nieuwe partijen die bij de coalitie aanschuiven zijn Vilans (Kenniscentrum langdurige zorg), Pharos (Laageletterdheid), Vitaal Thuis (zorginnovatie), Zorgzijnwerkt, Universiteit Utrecht.
In samenwerking is er de afgelopen jaren veel gedaan. Met behulp van input van verpleegkundigen heeft ECP de cursus slimmer-werken-in-de-zorg in-1-minuut ontwikkeld. Tien toegankelijke modules waarin een onderdeel van e-health wordt toegelicht. De HAN heeft een gevalideerde zelftest ontwikkeld voor verpleegkundigen , die door meer dan 3000 zorgverleners is ingevuld.
V&VN heeft toekomstprofielen uit het onderzoek van de HAN vertaald naar CanMed rollen voor verpleegkundigen. Er is een onderzoek naar de ICT-arbeidsmarkt in de zorg, er komt binnenkort een onderzoek uit naar de digitale vaardigheid van managers en bestuurders.
Ontwikkelingen e-health en digivaardig
Ook buiten de coalitie vindt het thema digitale vaardigheden steeds meer ingang. Ten eerste is duidelijk dat e-health serieus de zorg binnendringt. Het is geen leuk extraatje meer, het is iets dat blijft, dat we nodig hebben. De inpassing, het breed gebruik en de bijbehorende innovatie zullen de komende jaren nog veel tijd en inspanning kosten, maar bijna iedereen beseft, ook in de zorg, dat de informatiesamenleving er ook kansen en uitdagingen biedt.
Alleen al het bestaan en de oplage van dit tijdschrift en haar collega’s zijn daarvoor een indicator, maar ook de druk bezochte congressen en beurzen, de aandacht vanuit het ministerie van VWS, de resultaten uit de E-Health Monitor.
Ook buiten de zorg is er aandacht voor digitale vaardigheden. Het ministerie van Binnenlandse Zaken maakte een digitaal hulpplein, meerdere ministeries houden zich bezig met digitale vaardigheden. Tot slot is er, vlak voor de verkiezingen door de Tweede Kamer een motie aangenomen met de daarin de ambitie te komen tot een digivaardig Nederland in de zorg.
