Greet Prins, lid Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving en voorzitter RvB Philadelphia Zorg: 'Implementatie van e-health vraagt om durf en ruimte’, is de titel van het briefadvies dat de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) begin dit jaar gaf. Zorgaanbieders en zorgverzekeraars worden in het advies opgeroepen in de zorginkoop tot meerjarenafspraken te komen en patiënten te verleiden en te stimuleren e-health te gebruiken. Greet Prins,bestuursvoorzitter van Philadelphia Zorg en lid van de commissie e-health van de RVS, vertelt over het pad daar te komen. Over speelruimte, exploreren en vertrouwen.'
‘De grootste barrière voor implementatie van e-health zit in de psychologie van mensen. Ze moeten ineens anders gaan werken, ander gedrag vertonen. Of bijvoorbeeld toestaan dat de regie daadwerkelijk bij de patiënt ligt. Alle andere barrières zijn in feite praktisch en zijn in de komende jaren op te lossen. Met alle nuances die daarbij horen.’ Aan het woord is Greet Prins. Met een achtergrond in de zorgsector en reclamewereld én met ruime bestuurservaring, weet zij als geen ander hoe nudging en verleiding, met ruimte voor alle belangen die er spelen, net dat extra zetje kunnen geven dat nodig is. Onbekend maakt onbemind ‘Het klinkt misschien vreemd voor mensen die dagelijks met e-health bezig zijn. Maar veel mensen weten nog niet eens van het bestaan ervan.’ Dat is één van de drempels die de raad in het briefadvies benoemt, naast de randvoorwaardelijke barrières, wetgeving en financiën. Uiteraard moet er een ook goede basisinfrastructuur komen. ‘Alles moet met alles gekoppeld kunnen worden. Dat moet verplicht gesteld worden. En wel zo snel mogelijk’, stelt Greet Prins. ‘Daarnaast moeten we werken aan een Hoofdlijnen Akkoord, dat met alle stakeholders wordt opgesteld, zoals dat ook gebeurt in het Informatieberaad. Hoe gaan we dit nu samen oppakken? Hoe zetten wij gezamenlijk de mogelijkheden van e-health, robotisering en big data optimaal in?’ Minister Schippers reageerde overigens positief op dit briefadvies, zoals we al eerder schreven op onze website (zie kader). Barrières slechten In het briefadvies stelt de RVS dat elk type stakeholder andere drempels ondervindt bij de opschaling van e-health. Prins: ‘De gebruikers zijn onzeker, kennen het niet nog niet. Maar dat is een kwestie van tijd. De ervaring leert dat cliënten die e-health toepassen, vaak enthousiast zijn en ambassadeurs worden. Maar barrières liggen zeker ook bij zorgmedewerkers zelf. Digitalisering is niet door iedereen gewenst. Het is vaak moeilijk voor gebruikers te bedenken welke voordelen er zijn. Het betekent onzekerheid. Want de inhoud van het werk verandert. Banen kunnen verdwijnen. ‘ ‘Wij moeten een antwoord geven op die onzekerheid. Voor ons is het vervolgens de opdracht om te kijken naar legitimatie van die argumentatie. Welke overwegingen spelen een rol bij de stakeholders? Dat er banen kunnen verdwijnen, kan bedreigend zijn, maar dat mag ons niet blokkeren. Want wij hebben als zorgsector de opdracht om te kijken wat uiteindelijk het beste is voor de burger, de patiënt, de cliënt. Dat is de opdracht. En niet het in stand houden van werkgelegenheid. Al vind ik uiteraard dat je hier zorgvuldig mee moet omgaan. Maar het belang van de patiënt staat voorop. Dat is een moreel belang. Dat betekent bij e-health ook, dat we richting die patiënt/cliënt én zorgmedewerker, af en toe een doorbraak moeten forceren. Want hoe kan het nou, dat iedereen tegenwoordig internet bankiert? Dat 90% van de vakanties via internet worden geboekt? Dat alle opa’s en oma’s aan het WhatsAppen zijn, Facetime gebruiken? Dat kan wel, en dit kan dan ineens niet?’We kunnen het systeem niet blokkeren vanwege de uitzonderingenNudging en vertrouwen ‘Uiteindelijk gaat het om de psychologische barrière die we moeten doorbreken. En dus moet je de keuze voor e-health aantrekkelijker maken. In ons advies hebben wij gezegd: Geef de patiënt/cliënt een argument om het te gaan proberen. Een beloning. Als suggestie hebben we meegegeven om bijvoorbeeld controles via de iPad geen effect te laten hebben op het eigen risico. Om zo mensen uit te dagen e-health uit te proberen. Het is nu een kleine groep, je moet mensen de kans geven het te leren waarderen.’ Psychologische barrières kunnen op allerlei niveaus spelen. ‘Ja. Op alle niveaus. En niet iedereen is aardig’, reageert Prins. ‘Er kan ook misbruik van worden gemaakt. Maar we kunnen het systeem niet blokkeren vanwege de uitzonderingen. Ik zie het liever andersom. We gaan het wel doen, maar we beseffen ons dat 5 of 10 procent hier misbruik van kan gaan maken. Daar gaan we strakker optreden.’ ‘We moeten niet vanuit wantrouwen, maar uit vertrouwen handelen. Verander de mindset! Neem regelmatig steekproeven en straf streng bij misbruik. Want hoe mooi is het om met geanonimiseerde data een ziekteverloop beter in kaart te krijgen of medicijnverbruik te evalueren, zodat iedere patiënt er beter van wordt. Privacy en wet- en regelgeving zijn nu vooral gebaseerd op wantrouwen. Ik vind het krampachtig om dat mee te nemen in de toekomst. En echt, ik hecht absoluut aan privacy, moet er niet aan denken dat een dossier van een patiënt op straat komt te liggen.’
