Reablement als leidraad voor vernieuwing

Herinnert u zich wellicht de Vilans-publicatie: ‘Scandinavische zorg is minder duur en complex’? Het rapport kwam alweer een tijd geleden uit (2019). Corona leidde ons af, maar het is goed om het rapport ‘af te stoffen’. Het biedt een leerzame analyse waarin de onderzoekers constateren dat de uitgangspunten voor langdurige zorg in de diverse landen belangrijke parallellen kent. De uitwerking verschilt. Zo zet Denemarken in op ‘reablement’ om de kwaliteit en continuïteit te borgen. Wat is ervoor nodig om de Nederlandse gezondheidszorg op peil te houden? Laten we leren van de Scandinavische landen én bovenal doen wat kan!

Het is een gegeven dat er een steeds grotere zorgvraag is in de ouderenzorg, terwijl er minder geld en zorgprofessionals beschikbaar zijn. Er is een grote maatschappelijke opgave die vraagt om een andere beeldvorming over ouderen en een nieuwe aanpak van de zorg: · Wat mensen zelf kunnen doen, dat nemen wij hen niet uit handen; · Wat mensen niet zelf kunnen, dat moeten wij hen leren; · Wat er aan problemen overblijft, daarvoor kunnen zorgprofessionals een oplossing vinden. Met precies deze uitdaging gingen onze Scandinavische buren aan de slag. En ook in Nederland kunnen we vanuit dit andere paradigma naar de ouderen en de zorg kijken. Hoe kunnen we er in Nederland voor zorgen dat ouderen minder afhankelijk worden omdat zij een deel van de professionele zorg overnemen in plaats van omgekeerd? Hoe laten we in de nabije omgeving het idee opbloeien om iets voor elkaar te betekenen? En als passende zorg niet in de eigen omgeving geleverd kan worden, dan zijn er gelukkig professionele hulpverleners. Kortom, hoe houden we mensen langer actief thuis. Als we hierin slagen, dan bestendigen we de langdurige zorg voor mensen met complexe problemen. Wat is reablement? Het woord enablement betekent zoveel als mogelijk maken. ‘Mensen helpen zichzelf te helpen’ is dé kern van reablement , aldus professor Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde in Kopenhagen. Elk mens is uniek, zeker op hoge leeftijd. In de reablement-gedachte staan we stil bij wat voor iemand belangrijk is, wat zij nodig hebben om eigen regie over het leven te behouden of hoe zij getraind kunnen worden om, met ondersteuning van het netwerk, zelfredzaam kunnen blijven. Met reablement wordt invulling gegeven aan de noodzakelijke vernieuwing in de zorg die er op is gericht om te ‘zorgen voor’ in plaats van ‘zorgen dat’. Het goede is dat reablement uitgaat van wat een oudere nog kan en kan leren, niet van wat een mens niet meer kan. Het draagt bij aan een diep gekoesterd verlangen van ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven, zelf de regie te houden op zijn of haar leven en zo hun waardigheid te behouden Tegelijkertijd voelen wij de urgentie om het ook in Nederland anders te doen. Met een toenemend tekort aan intramurale WLZ plaatsen en zorgmedewerkers moet het roer om. We moeten de professionals zo effectief mogelijk inzetten. Groot denken – klein doen! De reablement-benadering waait over naar Midden-Nederland. In deze regio hebben de VVT-organisaties hun ambities verwoord in de ‘Krachtverbindende toekomstvisie 2030’. De ambitie is om burgers te betrekken bij de verwachting rondom de ouder wordende samenleving en om informele en formele netwerken beter op elkaar te laten aansluiten. Grote woorden, toch begint het bij ‘klein doen’! Met behulp van ontwikkelgelden van het zorgkantoor Zilveren Kruis starten wij in de regio Utrecht met het implementeren van het reablement paradigma. In drie wijken gaat een enthousiast team van professionals en cliënten aan de slag. Daarin worden de geleerde lessen uit Denemarken én van collega-organisatie MijZo (Brabant) meegenomen. Omdat samen meer mogelijk is, delen wij graag onze ervaringen en willen wij van u leren. Bent u geïnteresseerd in deze beweging, stuur ons dan een mail. Zo geven we gezamenlijk invulling aan reablement als leidraad voor vernieuwing!