Elkaar fysiek weer ontmoeten en bijpraten was het belangrijkste informele thema van de door corona uitgestelde Openingsmanifestatie van ICT&health. Zo’n 4.000 bezoekers waren door de dag heen aanwezig tijdens de plenaire en zijsessies van het evenement op 9 mei in het Haagse Amare. Innoveren, digitaliseren en transformeren waren de meer formele terugkerende thema’s. De focus lag daarbij niet op nog méér innoveren, maar slimmer.
Conny Helder, minister voor Langdurige Zorg, hield als een van de hoofdsprekers een hartstochtelijk pleidooi om de digitale versnelling - een van de weinige positieve gevolgen van de coronacrisis - vast te houden en structureel te integreren in zorgprocessen. “De zorg heeft al een versnelde transitie naar digitalisering gemaakt en is al verregaand geïnnoveerd door de coronacrisis. Die omslag was noodzakelijk en blijft noodzakelijk. Het momentum dat we nu hebben, moeten we hoe dan ook vasthouden. Duidelijk is dat technologie een sleutelrol speelt bij de broodnodige transformatie van de zorg. Daarom mag al die technologie op mijn warme aandacht én steun rekenen.” Het grootste risico blijft volgens Helder ‘niets doen’, want dan loopt het stelsel vast. Samenwerken in een echt netwerk is noodzakelijk en alle actoren moeten leren over hun eigen grenzen heen te kijken. "Het momentum is nú, de noodzaak is er, de technologie is er en dat kan nu samengevoegd worden. Ga het gewoon samen doen, maak samen dingen beter en geniet van de energie die het maken van grote stappen geeft. Dan kunnen we terecht zeggen dat vandaag de toekomst al lang begonnen is!"
Conny Helder, minister van Langdurige Zorg, kwam met een hartstochtelijk pleidooi om de digitale verworvenheden uit de coronaperiode structureel in de zorg te borgen.
‘Samen weten we meer’
De minister gaf ook aan groot voorstander te zijn van een burgerberaad. Dag- en redactieraadvoorzitter van ICT&health Lea Bouwmeester refereerde in haar gesprek met Helder aan dit beraad. “Samen weten we meer, zijn we slimmer en tot meer in staat. Een belangrijke motivatie om te starten met een burgerberaad over de toekomst van gezondheidszorg en vitaliteit.”
Helder reageerde hier positief op. “Alleen als we samen kennis delen en verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst verhogen we de kwaliteit van leven en houden we de zorg beschikbaar voor hen die dat nodig hebben. Hoe, dat is nog wel de vraag. Het klinkt mooi, maar nu de uitvoering nog.” De aanwezigen in de concertzaal van het Amare reageerden op hun beurt positief op de oproep van Bouwmeester om in zo’n burgerberaad samen na te denken.
Niets doen geen optie
Het niets doen waar Helder voor waarschuwde, is volgens veel ander sprekers al lang geen optie meer. Het gaat vooral nog om het ‘hoe’ bij het vasthouden en opschalen van hybride zorg: digitaal als het kan, fysiek als het moet.
Een probleem is dat het juiste businessmodel om de zorgtransformatie te ondersteunen, er nog niet is. Dat merkte Joep de Groot, voorzitter van de Raad van Bestuur van zorgverzekeraar CZ, op tijdens de paneldiscussie in de ochtend. Dat, naast het nog altijd gebrekkige samenwerken tussen partners in de zorgketen, is volgens De Groot een belangrijke drempel voor de opschaling van hybride zorg.
“We werken nog met een verouderd businessmodel, eentje van gereguleerde marktwerking. “We betalen per behandeling, maar in tijden van schaarste is betalen voor productie niet handig.” En die schaarste – vooral aan zorgpersoneel – gaat echt niet weg, ziet De Groot. De oplossing om deze beperking voor zorgtransformatie weg te halen: zorgpartijen – van zorgaanbieders en – verzekeraars tot lokale en landelijke overheden – moeten veel meer naar de voorkant gaan (preventie).
Gebrek aan interoperabiliteit
Dan moet echter ook het gebrek aan interoperabiliteit aangepakt worden, meenden sprekers zoals Marieke Snoep (Chief Business Market en lid Raad van Bestuur bij KPN) en Maurice van den Bosch (bestuursvoorzitter van het OLVG ziekenhuis). “Data is er genoeg, maar het is nog altijd lastig om die te delen. Als je op grote schaal en veilig data deelt, kun je enorme stappen zetten. Alleen: data is er genoeg, maar heel erg versnipperd. Data is van de patiënt, maar zit in silo’s.”
Als een patiënt zijn of haar data kan delen en bepaalt met wie, ga je volgens Van den Bosch naar een heel ander niveau. “Wij hebben dat in Amsterdam gedaan met een keteninitiatief zoals Virtual Ward, samen met de gemeente, VWS, zorgverzekeraars, toezichthouder ACM. Nu willen we dat via samenwerkingsverband Santeon landelijk schalen.”
Stoppen met pilots
De Openingsmanifestatie bracht nog veel meer bestaande en nieuwe inzichten. Een boodschap die veel sprekers – plenair en tijdens zijsessies – met elkaar gemeen hadden, bleek aan het einde van de dag deze te zijn: om succesvol op te schalen met digitale en hybride zorg, moeten we ophouden met telkens weer nieuwe kleinschalige pilots op te zetten.
Er is de afgelopen jaren al zoveel uitgeprobeerd: het is belangrijk om de lessons learned uit die pilots op grotere schaal uit te voeren, regionaal of zelfs landelijk. Anders blijft de fragmentatie van het innovatielandschap ons parten spelen, wat de noodzakelijke ontwikkeling naar een toekomstvaste zorg belemmerd. Ofwel: stop met al die nieuwe pilots en ga samen aan de slag om bewezen innovaties uit te rollen.
Met ruim 4.000 bezoekers was het te merken dat ook in de zorgsector mensen weer behoefte hadden aan fysieke bijeenkomsten. Om samen nieuwe inzichten op te doen, maar ook om bij te praten.
