Om ervoor te zorgen dat COPD-patiënten minder last hebben vaneen longaanval (exacerbatie), is in het Slingeland het COPD InBeeld traject opgezet, samen met Sensire, Focus Cura en Menzis. De innovatieve vorm van COPD zorg kan symptomen voorafgaand aan een longaanval opsporen en tracht daarmee de exacerbatie te voorkomen die zulke grote impact op COPD-patiënten heeft.
Tijdens een coschap interne geneeskunde in het Diakonessenhuis te Utrecht had ik mijn eerste patiënt met de longziekte COPD. De patiënt, een vrouw van 70 jaar, kwam binnen met de ambulance, aangesloten aan het zuurstof. Ik moest haar opnemen en bezocht haar dus als eerste. Ze pakte me vast en probeerde tegen me te praten. Maar door de benauwdheid lukte het haar niet om volzinnen te maken. De paniek in de ogen van deze vrouw vergeet ik niet meer.
De vrouw had een longaanval, ook wel exacerbatie van COPD genoemd, waarmee enorme benauwdheid gepaard gaat. Dit beeld laat wel zien, dat een exacerbatie van COPD voor patiënten enorm heftig is. Het gevoel niet meer te kunnen ademen is een van de meest angstaanjagende dingen die er is.
COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een ziekte van de longen, waarbij er schade is die meestal niet terug te draaien is en die vaak erger wordt. Klachten van COPD zijn onder andere hoesten, piepende ademhaling en benauwdheid. De ziekte wordt voornamelijk veroorzaakt door roken.
In 2015 telde Nederland 607.000 COPD-patiënten. COPD en Astma (longziekte met soortgelijke klachten, andere oorzaak) zorgen samen voor 1,5 miljard aan zorgkosten. Daarmee staan ze in de top 10 van duurste zorgkosten. 21% van die zorgkosten bestaat uit ziekenhuiszorg, vaak veroorzaakt door opnames bij exacerbatie van COPD. Reductie van exacerbaties kan dus zorgen voor een daling in de zorgkosten van het ziekenhuis en een gezondheidswinst opleveren.
De snelle stijging van het aantal COPD-patiënten vereist dat we echt out-of- the-box durven denken
Zorg voor de patiënt
Zorg voor COPD-patiënten kost veel tijd en geld. Patiënten dienen vaak naar het ziekenhuis te komen voor controles en spoedopnames door een longaanval komen veel voor. Bovendien voelen patiënten zich vaak angstig, zeker als ze eens zo’n longaanval hebben gehad.
De zorg voor de COPD patiënten kan dus echt beter. Ondanks dat alle zorgverleners hier dagelijks hard aan werken, vereist de snelle stijging van het aantal patiënten dat we echt out-of- the-box durven denken om deze vraag aan te kunnen. Immers, het aantal beschikbare zorgverleners zal niet stijgen.
Het is voor COPD-patiënten ook zeer belastend om naar het ziekenhuis voor controles te komen. Iedere vorm van inspanning kost hen veel energie. Het is voor hen dus echt keuzes maken waar je energie in steekt. Het is fijner om die energie te steken in dingen waar je blij van wordt, dan in een bezoek aan het ziekenhuis.
Dat moet ook mogelijk zijn, vonden Focus Cura, het Slingeland Ziekenhuis en Sensire (aanbieder van wijkverpleging). Samen organiseerden zij de zorg in een pilot rondom de patiënt, het project InBeeld werd direct een succes en wordt nu steeds breder uitgezet en naar andere zorgsoorten zoals Hartfalen uitgebreid.
InBeeld: hoe het werkt
De vele controles in het ziekenhuis worden vervangen door een nieuwe vorm van zorg met inzet van een innovatieve e-health service waarbij patiënten door middel van de app cVitals van Focus Cura twee maal per week hun meetwaarden digitaal insturen. Deze meetwaarden komen binnen bij het medisch service centrum van Sensire, waar gespecialiseerde verpleegkundigen de meetwaarden beoordelen. Ook de longverpleegkundige van Sensire en de verpleegkundig specialist van het
Slingeland ziekenhuis hebben toegang tot de thuismetingen.
Mochten de meetwaarden afwijken en er een verhoogd risico zijn op exacerbatie, dan wordt direct via beeldbellen contact gelegd met de patiënt om te kijken wat er aan de hand is en om tijdig in te grijpen. Dit kan inhouden dat medicatie wordt bijgesteld, er instructie wordt gegeven, de thuiszorg wordt ingezet of de patiënt wordt gevraagd naar huisarts of ziekenhuis te gaan.
Voor de patiënt werkt het andersom ook: mocht er onzekerheid zijn over bepaalde klachten, of vragen zijn over de medicatie, dan kan hij of zij 24 uur per dag via beeldbellen contact leggen met het medisch service centrum. Patiënten voelen zich zo veiliger, ze staan onder betere controle en hebben niet meer de belasting van veelvuldige controles in het ziekenhuis. Ze kunnen hun energie dus steken in andere dingen.
Vernieuwend
Wat ik mooi vind aan het COPD InBeeld traject, is dat het niet enkel digitalisering van de bestaande zorg is. Het hele zorgproces is anders ingericht ten behoeve van de patiënt. De patiënt krijgt meer aandacht, voelt zich veiliger en krijgt meer inzicht in het eigen ziektebeeld in de thuissituatie. Ook wordt er actief gewerkt aan het krijgen van zelfinzicht zodat patiënten beter ‘zichzelf leren managen’.
De samenwerking tussen het Slingeland ziekenhuis en Sensire is echt vernieuwend en zorgt ervoor dat de zorg voor de patiënt goed geregeld is. Doordat zowel de longverpleegkundige van Sensire als de verpleegkundig specialist van het Slingeland meekijken, is er volledige informatieoverdracht. Dat komt ten goede van de patiënt.
Resultaten
Het belangrijkste resultaat is dat patiënten zich veiliger voelen en beter grip hebben op hun ziekte dankzij het COPD InBeeld traject. Dat bevestigt ook longverpleegkundig specialist Maritha Spekschoor van het Slingeland ziekenhuis: “Iedereen is liever thuis dan in het ziekenhuis. Voor COPD-patiënten zijn ziekenhuisbezoeken extra vermoeiend vanwege hun beperkte longinhoud. Bovendien voelen mensen zich door het monitoren op afstand zelfstandiger, zelfverzekerder en veiliger.” (Citaat via Menzis.nl)
Dat de zorg beter is op deze manier, zien we ook in de afname van het aantal ligdagen met meer dan een kwart in het Slingeland ziekenhuis. Patiënten hebben dus daadwerkelijk minder exacerbaties.
