Mobiele toepassingen op basis van 5G zijn al beschikbaar sinds in 2020 de eerste mobiele netwerken op basis van deze technologie werden uitgerold. Naar verwachting komt er in 2024 meer spectrum beschikbaar (3,5 Ghz), wat veel meer bandbreedte oplevert voor 5G-toepassingen. Mogelijkheden zoals monitoring en beheer op afstand (van vitale lichaamsfuncties of dialyse-apparatuur thuis) komen zo grootschaliger binnen bereik, maar ook eenvoudiger overal (veilige) toegang tot informatie, of een specialist die op afstand meekijkt in de ambulance. Wat dit voor de zorg betekent, verkennen we met Paul Cobben en Henk Brandjes van KPN.
5G biedt een reeks nieuwe mogelijkheden voor de zorg. Dat geldt zowel voor het publieke 5G-netwerk, als voor private 5G-netwerken. Een publieke toepassing is bijvoorbeeld ‘Groen voor Blauw’, waarbij nooddiensten zoals ambulances voorrang krijgen doordat verkeerslichten voor hen eerder op groen gaan. Dit kan met behulp van 5G gerealiseerd worden.
Of denk aan een 5G connected ambulance waardoor middels camera’s door de SEH meegekeken kan worden met patiënten in kritieke toestand. Hierdoor is het team op de SEH veel eerder onderdeel van de patiënt journey en beter voorbereid om optimale zorg te bieden. Hiervoor zijn al diverse pilots uitgevoerd met Amsterdam UMC en Ambulancezorg Amsterdam.
Wat is het grote verschil tussen een private 5G-omgeving en een publiek mobiel netwerk? “Als bij wijze van spreken de hele communicatie-infrastructuur rondom een ziekenhuis wegvalt, moeten spraak en data in het ziekenhuis onder alle omstandigheden blijven werken”, vertelt Henk Brandjes (KPN Health). “Private 5G-netwerken werken onafhankelijk van het publieke 5G-netwerk. Ook zonder vaste en mobiele verbindingen met de buitenwereld kan de kritieke communicatie binnen de muren van de zorginstelling dan doorgaan. Bestuurders en IT-beslissers in de zorg stellen dat zo’n betrouwbaar spraak- en communicatienetwerk met voldoende capaciteit en zeer hoge beschikbaarheid een must is.”
Voordelen private 5G
Binnen de zorgomgeving, zoals een ziekenhuis of zorginstelling in de care, is private 5G als eigen mobiele netwerk perfect voor een reeks zaken”, meent Paul Cobben (KPN Zakelijke markt). “Denk aan alarmering, spraak-communicatie of het veilig versturen van foto’s of MRI-scans. 5G is veilig, efficiënt en je kunt zaken prioriteit geven. En in tegenstelling tot bijvoorbeeld WiFi is het niet storingsgevoelig. Het is beter geschikt voor ambulant gebruik, biedt een stabielere handover van cel naar cel.”
Bij uitstek geschikt dus voor zorgmedewerkers die de hele dag rondlopen, meent Cobben. “Ook kunnen zij makkelijker de wijk in gaan als ze voor een controle langs moeten bij een patiënt die verder op afstand gemonitord wordt. Partijen zoals KPN kunnen private en publiek 5G namelijk naadloos combineren. Medewerkers houden zo dezelfde veilige, geprioriteerde toegang tot het netwerk ongeacht waar ze zijn.”
Beperkt budget
Ziekenhuizen en care-aanbieders (zoals VVT, gehandicaptenzorg, revalidatie), hebben vaak een beperkt budget voor technologie. Maar, stelt Cobben: instellingen beschikken vaak al over indoor-dekkingsystemen voor mobiele bereikbaarheid. Investeringen in een 5G-omgeving kun je dus combineren met al beschikbare infrastructuur. “Wij voeren met bestuurders en IT-beslissers het gesprek vooral hierover: hoe kun je zo’n DAS, zo’n indoor-dekkingsysteem, moderniseren zodat het past bij de mogelijkheden die we net noemden, maar wel op een financieel dragelijke manier?”
Veel partijen hebben ook al geïnvesteerd in de voorlopers van een private 5G-netwerk, vervolgt Cobben. “Denk aan private GSM (2G) of private LTE (4G). Met name Private GSM loopt op zijn laatste benen. En 2G wordt per december 2025 uitgefaseerd. Als je dan toch moet vernieuwen, haal je met private 5G een netwerk in huis dat zowel spraak veilig en missiekritiek kan leveren, als aan de huidige datavereisten kan voldoen. Daarnaast investeer je ook al in grootschaliger gebruik van datatoepassingen zoals digitale consulten of het binnenhalen van meetgegevens op afstand – zowel intern als van patiënten thuis.”
Eenvoudiger beheer
Ook voor IT-beheerders kan de overstap naar één (mobiel) netwerk voor spraak en data gunstig zijn. Zij moeten nu vaak voor elk apparaat – pager, portofoon, smartphone, tablet – een eigen stukje netwerk onderhouden en beheren. Wanneer alles via één netwerk kan, dat bovendien slim ingericht kan worden om dat beheer deels over te nemen, hoeft de IT-beheerder geen oude(re) systemen meer in de lucht te houden. Dat vereenvoudigt de IT-infrastructuur.
Uiteindelijk, meent Brandjes, gaat het erom dat een zorgaanbieder gefaseerd, financieel dragelijk kan overstappen, zonder dat de hele infrastructuur overhoop gehaald wordt. “Daarbij kan de blik tegelijkertijd op de toekomst gericht worden: welke toepassingen verwacht je op grotere schaal te gaan gebruiken, welke nieuwe toepassingen komen eraan?”
Core business
Cobben verwees er al een keer naar: voor partijen zoals KPN vormen netwerken hun core business. “We zijn als geen ander in staat om hardware, software en diensten via een netwerk integraal aan te bieden. Zowel publiek als privaat. En dat alles met één aanspreekpunt.”
Dat is bepaald geen overbodige luxe voor ziekenhuizen. Zij hebben meestal meerdere locaties, dagpoli’s, dagklinieken, depots. Zorgmedewerkers begeven zich tussen die locaties. “Wat is dan beter dan met één apparaat op en tussen die locaties dezelfde mate van betrouwbare en veilige verbinding te hebben voor alle relevante toepassingen”, meent Brandjes. “Wij leggen daar dan één beheerschil overheen waarmee ook de IT-beheerder ontzorgd wordt.”
Uitdagingen care
Care-instellingen zoals VVT, gehandicaptenzorg, ouderenzorg, hebben zo hun eigen uitdagingen met hun netwerken, vaak nog gebaseerd op DECT of het minder voor ambulante toepassingen geschikte WiFi. Dekking en capaciteit vormen grote uitdagingen. Brandjes hierover: “Je komt bijvoorbeeld systemen tegen met alarmzendertjes, die op batterijen werken. Bewoners kunnen vaak zelf die apparaatjes niet aansluiten aan de oplader, wat de zorginstelling wel verwacht. Als iemand dan valt, wordt er dus geen alarm gegeven. De dekking is ook vaak een probleem. Ongelukken gebeuren vaak net in een hoekje zonder dekking.”
Ook met toenemende diversiteit van toepassingen en apparaten is een (private) 5G-netwerk toekomstbestendiger. “Ik zag al in de industrie en nu ook in de zorg meer heterogeniteit in toepassingen”, stelt Brandjes. “Een videocamera heeft hoge capaciteit nodig, maar bij IoT-toepassingen moet je vooral heel veel apparaten toegang bieden. Voor robotondersteuning heb je dan wellicht weer ultra low latency nodig. WiFi kan die heterogene koppelingen minder goed faciliteren dan 5G.”
Nu nadenken over 5G
Met het nieuwe uitstel van de 3,5 Ghz-veiling is onduidelijk geworden wanneer precies private 5G-frequenties vrij komen. Zodra dit gebeurt, wordt volgens Cobben grootschaliger gebruik mogelijk van alle voordelen die 5G kan bieden. Brandjes benadrukt wel dat het ook nu al mogelijk is om 5G te gebruiken als het gaat om low latency en grootschalig IoT-gebruik.
“Dat kon al door 4G- en 5G-spectrum te combineren in beheer en gebruik. Er wordt nu ook een slag gemaakt naar wat 5G SA (Stand Alone) genoemd wordt. Dat betekent dat je geen 4G-technologie meer nodig hebt om je private 5G-netwerk te besturen en beheren. Zo krijg je al indoor 5G op 2.100 MHz beschikbaar met dezelfde functionaliteiten.”
Cobben en Brandjes stellen dan ook dat het belangrijk is om als ziekenhuis of andere zorginstelling nu al het gesprek intern – en mogelijk al met leveranciers – aan te gaan over hoe investeringen in communicatie het meest optimaal besteed kunnen worden. En dat gaat niet alleen over 5G, over DAS, of over zoiets als edge computing. Het gaat over inzet en modernisering van alle bouwblokken waarmee een specifieke zorgaanbieder de meeste waarde uit een netwerk kan halen, en over het transitiepad daarnaar toe.
“Die bouwblokken zullen per instelling verschillen, al naar gelang hun doelgroep en wat ze al aan infrastructuur hebben liggen”, aldus Cobben tot slot. “Heb je nu bijvoorbeeld private gsm, dan zul je al eerder aan een moderniseringsslag moeten beginnen dan wanneer je met private 4G werkt. Maar wat je ook hebt liggen, het is goed er nu al over na te gaan denken.” Want, voegt Brandjes toe: “5G is niet alleen een frequentie voor spraak en data. Het is zoveel meer.”
