Vanaf december 2022 is gestart met het ontwikkelen van NEN 7542, Gegevensuitwisseling in de zorg – Elektronische verwerking en uitwisseling van medicatiegegevens. De basis voor deze norm is de kwaliteitsstandaard 'Overdracht van medicatiegegevens in de keten'. De norm geldt voor alle activiteiten voor het verwerken en uitwisselen van medicatiegegevens in de Nederlandse gezondheidszorg. Na een intensief traject is NEN 7542 nu beschikbaar voor publieke consultatie. Dit betekent dat iedereen de norm kan inzien en commentaar mag leveren1.
NEN 7542 helpt zorgaanbieders en leveranciers van informatiesystemen bij het realiseren van veilige en efficiënte uitwisseling van medicatie gegevens. De norm sluit aan bij het landelijke programma Medicatieoverdracht en biedt handvatten om interoperabiliteit tussen systemen te bevorderen. De norm draagt bij aan de implementatie van de kwaliteitsstandaard ‘Overdracht van medicatiegegevens in de keten’. Volgens deze standaard moet iedere zorgverlener zich vergewissen van mogelijke risico’s van het medicatiegebruik van de patiënt in relatie tot de voorgenomen zorgverlening.
Om dit mogelijk te maken, moet de zorgverlener over de relevante medicatiegegevens van de patiënt kunnen beschikken en de mogelijkheid hebben om deze gegevens te raadplegen. Voor het ontwikkelen van de norm zijn scenario’s en transacties voor het uitwisselen van deze gegevens gebruikt. NEN 7542 specificeert eisen waaraan elektronische berichtuitwisseling tussen zorgaanbieders in de keten moet voldoen. De norm is van toepassing op zowel de intra- als extramurale zorg; cure én care.
Het proces en de inhoud
Hiske Rodenburg is consultant bij NEN en als projectleider dagelijks betrokken bij het tot stand komen van NEN 7542. “Ik heb een achtergrond in de zorg”, zo licht ze toe, “dus ik heb wel affiniteit met medicatiegegevens, maar ik ben nadrukkelijk niet van de inhoud. Daar hebben we binnen de werkgroep heel goede experts voor. Ik ben sowieso meer van het proces dan van de inhoud.”
'Meepraten in de normcommissie geeft direct invloed op relevante normen'
Het is de taak van Rodenburg om de voortgang te bewaken, de mijlpalen en ijkpunten duidelijk te registreren en te zorgen dat iedereen binnen de werkgroep weet wat er op welk moment van hun wordt verwacht. Overigens, zo stelt ze, is er op 14 mei een webinar geweest over NEN 7542, waarbij alle aspecten van de norm aan de orde zijn gekomen. “Mensen die input willen geven tijdens de publieke consultatie kan ik echt adviseren om deze kennissessie terug te kijken2.”
Normcommissie NEN-EGIZ
Tot nu toe onderbelicht in de publicaties van NEN in ICT&health, maar bepaald niet onbelangrijk binnen het NEN-EGIZ project, is de overkoepelende normcommissie (zie kader Nationaal & internationaal). Deze commissie is eindverantwoordelijk voor de ontwikkeling en het beheer van alle normen die gaan over informatiebeveiliging en gegevensuitwisseling in de zorg.
In de zorg worden medische- en patiëntgegevens geregistreerd, opgeslagen, veelvuldig geraadpleegd en uitgewisseld tussen partijen. Een goede informatiebeveiliging is daarom noodzakelijk en verplicht. De eisen voor beveiliging worden steeds strenger. Normen voor informatiebeveiliging, privacy, logging en veilige mail geven invulling aan deze strengere eisen.
Met behulp van deze normen is het mogelijk om werk te maken van het inrichten en handhaven van informatiebeveiliging binnen de eigen organisatie. Goede en tijdige informatie-uitwisseling tussen zorgaanbieders onderling en tussen zorgaanbieder en de patiënt draagt bij aan goede kwaliteit van de zorg. Normen zorgen voor eenheid van taal en techniek. Zonder eenheid van taal en techniek komt er geen uitwisseling tot stand.
Farmacie
De uitwisseling van gegevens in de farmacie heeft de speciale aandacht van de normcommissie, die een aparte spiegelgroep heeft voor het actief volgen en het inbrengen van Nederlandse standpunten in de ISO-werkgroep ISO/TC 215/WG6 ‘Pharmacy & medicines business’.
Reden hiervoor is dat de ontwikkeling in Nederland op dit vlak voorop loopt en daardoor impact kan hebben op internationale normalisatieontwikkelingen. Dit wordt versterkt doordat NEN het secretariaat van deze ISO-werkgroep voert. De inzet van de Nederlandse vertegenwoordiging is erop gericht dat de nieuwe internationale normen zo veel mogelijk aansluiten bij de Nederlandse praktijk.
Meepraten over normen
Paul Vermeulen is consultant bij NEN en de drijvende kracht achter de normcommissie: “Meepraten in de normcommissie is mogelijk en heeft voordelen”, meent hij. “Zo heb je direct invloed op relevante normen zoals NEN 7510, NEN 7512 en NEN 7513 en kun je meepraten over de normen voor het programma 'Gegevensuitwisseling in de Zorg'. Zorginstellingen en de aan hen adviserende partijen zijn goed vertegenwoordigd.”
Ook vertegenwoordigers van standaardisatie-organisaties, overheid en wetenschap zijn lid van de commissie. Op dit moment ontbreekt het vooral aan voldoende participatie van leveranciers. “Hoewel de leveranciers goed vertegenwoordigd zijn in de lopende trajecten en projecten, zou een actieve deelname aan de overkoepelende normcommissie een waardevolle toevoeging betekenen”, stelt Vermeulen tot slot.
Nationaal en internationaal
De Nederlandse zorgsector verschilt van die in andere landen. In Nederland zijn veel nationaal georiënteerde zorgprogramma’s actief. De daarin gemaakte afspraken moeten uiteindelijk worden geïncorporeerd in actuele normen. Dit behoort tot de werkzaamheden van de normcommissie Informatievoorziening in de Zorg. De toegevoegde waarde van nationale normen voor gegevensuitwisseling en informatiebeveiliging, speciaal voor de zorg- en welzijnssector, is daarom groot.
De normcommissie is verantwoordelijk voor de aansluiting van Nederlandse ontwikkelingen op het gebied van informatiebeveiliging en gegevensuitwisseling bij internationale normalisatie(ontwikkelingen). De normcommissie bewaakt de aansluiting bij de ontwikkeling van (inter)nationale standaarden van andere standaardisatieorganisaties verenigd in Standards Developing Organisations Nederland (SDO-NL). Voor het zorgveld is ook van belang dat de informatievoorziening voldoet aan Europese wetgeving (AVG), mondiale regels en richtlijnen op het gebied van informatieveiligheid, privacy en gegevensbescherming.
CV
Hiske Rodenburg is Consultant bij NEN en verbonden aan de werkgroep NEN 7542 en NPR 7523.
Paul Vermeulen is Consultant Healthcare Information Interoperability bij NEN en betrokken bij verschillende EGIZ werkgroepen en de normcommissie.
