Het Erasmus MC heeft deze maand een nieuw innovatief bestralingsapparaat in gebruik genomen. De Varian Ethos is namelijk in staat het bestralingsplannen automatisch en zelf aan te passen aan de realtime anatomie van de patiënt op de dag van de bestraling. Daardoor kan de bestraling van de tumor nog exacter en effectiever voortgezet worden. Het apparaat wordt ingezet voor patiënten met niet uitgezaaide prostaatkanker.
Op dit moment beschikt het Erasmus MC over één Varian Ethos. Mede daardoor wordt de adaptieve bestraling alleen nog toegepast bij een beperkte groep patiënten met prostaatkanker. Intussen onderzoeken wetenschappers van het Erasmus MC Kanker Instituut en de TU Delft de mogelijkheden van dit apparaat om de kwaliteit van de behandelingen op termijn nog verder te verbeteren.
Daarnaast wordt de komende periode ook nog veel tijd en effort geïnvesteerd in het trainen van medewerkers. Zij moeten behalve de kennis van het apparaat ook ervaring opdoen met de techniek en de intelligente software van de Ethos. Pas daarna kan het nieuwe bestralingsapparaat breder ingezet worden. Uiteindelijk zal het Erasmus MC drie Varian Ethos apparaten in gebruik gaan nemen. Die worden geplaatst op de zorgboulevard bij het Albert Schweitzer Ziekenhuis.
Adaptieve bestraling tumoren
Het grote voordeel van het nieuwe bestralingsapparaat en -technologie is het feit dat de bestraling van de patiënt tijdens de behandeling, realtime, aangepast kan worden aan de anatomie van de patiënt op het moment van de bestraling.
"Op dit moment werkt het zo: de patiënt ligt op tafel, er wordt vóór de bestraling een CT-scan gemaakt van het te bestralen gebied. Wanneer blijkt dat er bijvoorbeeld poep of lucht in darmen zit die een nauwkeurige bestraling van de tumor in de weg staat, moet de patiënt van tafel om te ontlasten. De patiënt voegt zich als het ware naar het apparaat. Ethos doet dat andersom. Die voegt zich naar het lichaam van de patiënt en past zelf het bestralingsplan aan op de anatomie van dat moment", legt radiotherapeut Kim de Vries uit.
Daardoor kan de behandeling sneller en efficiënter uitgevoerd worden. De Ethos is voorzien van een CT-scanner bij de stralingsapparatuur in de ring waar de patiënt in ligt. De CT-scans kunnen bovendien veel sneller gemaakt worden, met maximaal zes rondjes per minuut. Bij de huidige apparaten is dat maximaal 1 rondje per minuut. "De Ethos versneller lijkt erg op een CT-scanner. Patiënten hebben daar altijd al een keer ingelegen in de periode dat de diagnose werd gesteld. Daar hebben ze dus al wat ervaring mee. Het is daardoor minder eng". aldus De Vries.
Inzetten voor andere vormen van kanker
Het Erasmus MC wil de Ethos bestralingsapparaten, als de medewerkers meer ervaring hebben opgedaan met het apparaat en de ingebouwde software, gaan inzetten voor de behandeling van andere vormen van kanker. Te beginnen met longkanker. Daarna volgen borst- hoofdhals-, darm-, en baarmoederhalskanker.
Er wordt veel gewerkt aan het verbeteren van de behandeling van prostaatkanker. Zo wordt in het Amsterdam UMC al enkele jaren AI ingezet voor het samenstellen van het meest effectieve bestralingsplan. In het UMC Utrecht wordt onderzoek gedaan naar het ontwikkelen van erectie-sparende bestralingsmethodes voor deze patiënten.
