Een langetermijnvisie en -strategie zijn essentieel om de implementatie van AI in de zorg structureel succesvol te maken. VWS hamert hier ook op, onder meer om administratielasten omlaag te krijgen. Die ontwikkeling begint inmiddels gaandeweg op gang te komen, zien Sade Krijgsman-Faneyte (klinisch informaticus vakgroep klinische fysica & informatica bij Maasstad Ziekenhuis en consultant AI bij Romion Health) en Ruben Baauw (senior consultant en IT-expert bij MedicalPHIT. Daarbij is het zaak goed oog te hebben voor de bestaande valkuilen.
Hoe ziekenhuizen omgaan met AI is op dit moment nog divers, zegt Baauw in ICT&health 3. “We zien nog steeds dat pilots worden gedaan met AI-toepassingen zonder concreet doordacht beleid. Op zich moet die ruimte voor experimenteren er zijn. Maar er wordt nog veel met het onderwerp geworsteld. En dat heeft alles te maken met het feit dat AI niet alleen een technische toepassing is, maar dat er ook ethische en juridische aspecten aan zitten. En met het gegeven dat het ministerie van VWS grote verwachtingen heeft van AI om administratieve processen in de zorg te beperken.”
Gaandeweg meer opschaling
Krijgsman herkent dit beeld. “Tegelijkertijd zie ik echter toch ook wel dat gaandeweg meer wordt opgeschaald”, zegt ze. “De ziekenhuizen hebben veel geleerd van al die pilots, ook wat ze op het gebied van AI-implementatie wel en niet moeten doen. Ze zien nu het belang van strategievorming voor de inzet van AI die aansluit bij de ziekenhuisbrede strategie.”
Ook is er volgens Krijgsman meer landelijke focus op het onderwerp gekomen, zoals in het kader van het Integraal Zorgakkoord en initiatieven zoals AIFI en Digizo.nu, die inzetten op brede opschaling van bewezen AI-toepassingen. “Er ontstaat meer samenwerking tussen ziekenhuizen en met koepelpartijen, over de domeinen heen.”
Leren van elkaar
De eerste stap om meer AI-readiness in een zorgorganisatie te realiseren, is kijken wat elders al is gedaan, benadrukt Krijgsman. “Ik werk deels voor de Federatie Medisch Specialisten. We hebben daar bijvoorbeeld bestaande beleidsstukken uit ziekenhuizen samengevoegd en gepubliceerd over hoe we in de zorg kunnen omgaan met generatieve AI.”
Ziekenhuizen die stappen willen zetten met de inzet van AI, kunnen in aanmerking komen voor subsidie. “Om te beginnen zijn er de IZA-transformatiegelden”, vertelt Krijgsman. “Daarop maken ziekenhuizen en regionale samenwerkingsverbanden regelmatig aanspraak.” Daarnaast is er de STOZ-subsidie: de Stimuleringsregeling Technologie in Ondersteuning en Zorg. “Het is belangrijk om te beseffen dat die subsidies bedoeld zijn voor implementatie, opschaling en evaluatie”, zegt Krijgsman, “niet voor de periode daarna.”
En juist die periode erna gaat niet altijd goed, vult Baauw aan. Het is vaak moeilijk voor ziekenhuizen om een goede businesscase rond te krijgen. “Sommige effecten van de toepassing van AI zijn op dat moment dan nog niet goed uitgekristalliseerd. Daarom is het goed dat er binnen de STOZ-regeling ruimte is voor het vormen van een implementatiestart. Een zorgorganisatie kan hiermee een strategie opstellen die complementair is aan de eigen visie en een helder implementatieplan ontwikkelen.”
Lees het hele artikel in ICT&health 3, die op 13 juni verschijnt.
