De FSL is een soort sticker met een minuscuul naaldje dat continu de glucosewaarde meet op de bovenarm. 1365 personen (55% mannen) hebben de flash glucose monitoring een jaar lang gebruikt voor een onderzoek van onder meer het Isala Ziekenhuis (Zwolle) en Diabetesvereniging Nederland. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 46.
Kwaliteit van leven stijgt
Met name op mentaal gebied rapporteerden de deelnemers een betere kwaliteit van leven. Ook hadden ze minder én minder ernstige hypo’s (te lage bloedsuikerwaarden). Ten minste 80 procent was actiever bezig met het aanpassen van de insulinedosering. 95 procent gaf aan beter inzicht te hebben in de glucoseschommelingen. Bijna twee derde van de deelnemers stelde aan dat hun familie of andere naasten zich minder zorgen maakten over hun diabetes als zij de FSL gebruikten om hun glucosewaarden te monitoren.
Verder daalde het door de gebruikers gemelde ziekteverzuimpercentage gedurende het studiejaar van 18,5 tot 7,7 procent. De diabetes gerelateerde ziekenhuisopnames daalden van 13,7 tot 4,7 procent. De resultaten zijn gepubliceerd door het BMJ Open Diabetes Research & Care.
Daling van maat voor glucoseregulatie
In cijfers uitgedrukt toonde de studie dat het HbA1c, een maat voor de glucoseregulatie, afnam van 64 tot 60 mmol / mol. Bij personen zonder diabetes ligt die waarde tussen de 20 en 42. De verbetering was het grootst bij deelnemers die aan het begin de slechtste waarden hadden. Het HbA1c van deelnemers die een uitgangswaarde hadden van meer dan 70 mmol / mol, daalde gemiddeld met meer dan 9 mmol / mol.
De studie was landelijk en opgezet door Isala ziekenhuis, Diabetesvereniging Nederland (DVN), zorgverzekeraar Zilveren Kruis en uitgevoerd door de Isala Academie. Meetpunten waren onder andere de glucoseregulatie, het aantal en de duur van te lage glucosewaarden en de klachten die daarbij hoorden. Daarnaast werd de kwaliteit van leven onderzocht en de deelnemers vulden een vragenlijst in over de gevolgen die diabetes met zich meebrengt, zoals ziekenhuisopnames en ziekteverzuim. Er waren metingen bij de start, na zes maanden en na twaalf maanden.
Grootschaliger vergoeding FGM
Het Zorginstituut maakte bijna gelijktijdig met de publicatie van de studie-uitkomsten bekend dat flash glucose monitoring (FGM), in het basispakket komt voor mensen met diabetes type 1 en 2. Het betreft diabetici met een intensief insulineschema, die nu tenminste 4 keer per dag vingerprikken. Dit stelt de toezichthouder in het standpunt ‘Flash Glucose Monitoring bij personen met diabetes mellitus met een intensief insulineschema’.
Minister Bruins had deze zomer beloofd dat nog voor eind 2019 duidelijk zou worden of er een bredere vergoeding kwam. Het standpunt van het Zorginstituut gaat in per 10 december 2019. Vanaf dan is FGM onder voorwaarden verzekerde zorg voor de omschreven patiëntengroepen. Naar schatting gaat het om tussen de 75.000 en 115.000 mensen met diabetes type 1 of 2 en een intensief insulineschema (‘basaal-bolus’). Dit betekent dat zij niet langer minstens 4 keer per dag moeten vingerprikken.
Kwaliteitscriteria flash glucose monitoring
Het Zorginstituut stelt als voorwaarde dat er kwaliteitscriteria worden opgesteld op basis waarvan zorgverleners FGM als hulpmiddel kunnen voorschrijven. Het gebruik van de sensortechnologie wordt bijvoorbeeld gekoppeld aan concrete behandeldoelen en evaluatiemomenten. Verder moet iemand zich laten trainen in het juiste gebruik van FGM en in staat zijn de data goed te interpreteren en daarnaar te handelen.
Beroepsgroepen, patiëntenverenigingen en zorgverzekeraars gaan de kwaliteitseisen de komende tijd verder uitwerken tot uniforme criteria. Tot die tijd is het aan zorgaanbieders en patiënten om de kwaliteitseisen (behandeldoel, zelfmanagement, training en evaluatie) samen in te vullen.
FGM maakt het mogelijk glucosewaarden goed te monitoren zonder vingerprikken. De zelfcontrole van glucosewaarden is een cruciaal onderdeel van de behandeling met insuline. Vingerprikken is de meest voorgeschreven behandelmethode, die echter vaak als sociaal belastend en pijnlijk ervaren wordt.
Onvoldoende wetenschappelijk bewijs
Vanaf 2017 – het moment waarop FGM voor het eerst in het basispakket is opgenomen - is er dan ook veel vraag geweest om deze sensortechnologie ook als alternatief voor het vingerprikken te vergoeden. Tot dusverre was er echter onvoldoende wetenschappelijk bewijs van de effectiviteit van FGM ten opzichte van het meten van glucosewaarden via vingerprikken.
Met de intrede van sensortechnologie - zoals bij de FSL - is het volgens het Zorginstituut mogelijk geworden om behalve momentopnames, ook trends in schommelingen in glucosewaarden scherp in kaart te krijgen. Dit biedt patiënten en hun behandelaren een meer volledig inzicht in het verloop van hun dagelijkse glucosewaarden.
Het Zorginstituut acht nu voldoende bewezen dat het risico op hypoglykemieën (hypo’s) en hyperglykemieën (hypers) hierdoor wordt verkleind. Daarmee vermindert ook de kans op complicaties op lange termijn. Reden dus om FGM kan aan te merken als effectievere zorg voor de onderzochte groep mensen met diabetes type 1 en 2 met een intensief insulineschema. Hiermee voldoet FGM aan de 'stand van wetenschap en praktijk', zoals de wet voorschrijft.
Sinds eind 2017 valt FGM al voor vier groepen mensen (ongeveer 52.000 personen) met diabetes onder de basisverzekering als alternatief voor RT-CGM (real time glucose monitoring). De extra kosten van het vergoeden van vergoeden van FGM voor de nieuwe patiëntengroepen, zouden maximaal 106,7 miljoen euro per jaar bedragen.
DVN blij met vergoeding
Diabetesvereniging Nederland (DVN) stelt trots te zijn op wat zij beschouwt als het resultaat van jarenlange lobby. Carin Koning en Eglantine Barents, belangenbehartigers bij DVN, stellen: "We hebben hard gelobbyd om de Wetenschappelijke Adviesraad van het Zorginstituut ervan te overtuigen dat zij evengoed dezelfde lasten ervaren als mensen met diabetes type 1. En dat ze dus net zoveel baat hebben bij zo’n sensor!”
