Een internationale groep wetenschappers heeft een belangrijke stap gezet richting een nieuwe generatie hersen-computerinterfaces (brain-computer interfaces, of BCI’s) die niet alleen beweging kunnen aansturen, maar ook tastzin op natuurlijke wijze kunnen terugbrengen bij mensen met een hoge dwarslaesie. In hun onderzoek konden mensen met tetraplegie voor het eerst zélf hun kunstmatige tastzin aanpassen. Dit wordt gezien als een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van gepersonaliseerde neuroprotheses.
De studie werd uitgevoerd door onderzoekers van de University of Pittsburgh School of Medicine in samenwerking met de Universiteit van Chicago. Uniek aan het onderzoek is dat deelnemers zelf konden bepalen hoe de elektrische stimulatie in hun hersenen werd toegepast om tastwaarnemingen op te wekken. Waar eerdere BCI-systemen een uniforme, vaak vage sensatie gaven, zoals een algemene trilling of tinteling, bood deze nieuwe aanpak gebruikers de mogelijkheid om tastervaringen actief vorm te geven. Hierdoor voelden objecten plotseling verschillend aan, afhankelijk van hun textuur of temperatuur.
Digitale objecten verkennen en herkennen
Tijdens het experiment verkenden de deelnemers digitale objecten op een scherm en beschreven zij levendige sensaties: de warme vacht van een spinnende kat, de koele hardheid van een metalen sleutel, of het zachte oppervlak van een handdoek. Opmerkelijk was dat deze beschrijvingen sterk varieerden tussen deelnemers, wat benadrukt hoe persoonlijk en subjectief tastzin is. Voor de één voelde een appel glad en rond, voor de ander koel en stevig.
Deelnemers waren gemiddeld in staat om in ongeveer een derde (35%) van de gevallen correct te raden welk object zij voelden, enkel op basis van hun gecreëerde tastzin. Dat is ruim boven toevalsniveau, hoewel verdere verbetering nodig is. Toch is dit resultaat veelbelovend: het laat zien dat mensen met een dwarslaesie tastwaarnemingen niet alleen kunnen ervaren, maar ook kunnen onderscheiden — en belangrijker nog, zelf kunnen personaliseren.
Volgens hoofdauteur dr. Ceci Verbaarschot (University of Texas-Southwestern) is tastzin niet alleen functioneel, maar ook een essentieel element van sociale interactie en zelfbeleving. “Door gebruikers hun eigen sensaties te laten ontwerpen, brengen we neurotechnologie dichter bij een realistische en betekenisvolle ervaring.”
Stap op weg naar sensibele protheses
De onderzoekers noemen het experiment een eerste succesvolle stap richting hun ambitie om volledig gepersonaliseerde, sensibele protheses te ontwikkelen. Dr. Robert Gaunt (University of Pittsburgh) benadrukt: “Deze studie laat zien dat gebruikers, zelfs zonder zicht, met redelijke nauwkeurigheid objecten kunnen identificeren op gevoel. En dat opent de deur naar natuurlijke, mensgerichte toepassingen van BCI-technologie.”
Deze innovatie sluit aan bij bredere ontwikkelingen in de digitale zorg, waarbij technologie steeds meer wordt afgestemd op de unieke behoeften en beleving van de patiënt. De toekomst van neuroprotheses lijkt daarmee niet alleen functioneel, maar ook voelbaar menselijk.
Zo meldden onderzoekers enkele weken geleden de ontwikkeling van een innovatieve technologie die patiënten met ruggenmergletsel helpt sneller en effectiever te revalideren. Deze technologie combineert robotica, zoals exoskeletten en loopbanden, met een geïmplanteerde ruggenmergstimulator die biomimetische elektrische epidurale stimulatie levert.
