Met het menselijk oog is op microscopiebeelden niet te zien welke DNA-veranderingen er in een tumor zitten. Zodoende kan een mens zelf niet zien welk type baarmoederkanker de patiënt heeft. Pathologen van het LUMC zochten daarom hulp in de vorm van AI, die ze ondersteunt om de diagnostiek en de behandeling van baarmoederkanker te verbeteren. Die methode blijkt succesvol en de resultaten van deze aanpak zijn onlangs gepubliceerd in The Lancet Digital Health.
Baarmoederkanker is de meest voorkomende tumor van de vrouwelijke geslachtsorganen. Binnen het LUMC wordt veel onderzoek gedaan naar dit type tumor. De studie naar de inzet van AI draagt volgens de onderzoekers bij aan de verdere verbetering van de diagnostiek en behandeling van baarmoederkanker.
2.000 beelden baarmoederkanker
Om dit te realiseren moet wel eerst de software met de kunstmatige intelligentie worden gevoed met heel veel beelden. De onderzoekers van LUMC gebruikten daarvoor microscopiebeelden van baarmoederkanker van ruim 2.000 vrouwen die deelnamen aan de klinische PORTEC studies, gecoördineerd vanuit het LUMC door hoogleraar Carien Creutzberg. Met die unieke beelden kon het AI-systeem snel leren om verschillende soorten baarmoederkanker te onderscheiden. Belangrijk is dat het ontwikkelde model de onderzoekers toont waar de visuele informatie voor de voorspellingen verborgen ligt in het weefsel. Het ontwikkelde AI-model is dus geen blackbox zoals veel andere AI-gestuurde systemen.
AI helpt bij diagnose én behandeling
Steeds vaker wordt AI, net als bij LUMC, ingezet om specialisten te ondersteunen bij het stellen van de diagnose kanker én bij de behandeling. Een nieuw geautomatiseerd systeem, ontwikkeld door onderzoekers van het UMC Utrecht, is bijvoorbeeld in staat om met behulp van AI, snel en nauwkeurig MRI-foto’s van borsten met dicht borstklierweefsel te inspecteren. Het systeem zorgt ervoor dat de radioloog alleen nog foto’s te zien krijgt waarop afwijkingen geconstateerd zijn en mogelijk sprake is van borstkanker. Maar ook bij darmkanker wordt al dankbaar gebruik gemaakt van AI, bijvoorbeeld om tijdens de operatie beginnende tumoren aan te wijzen door er een vierkantje omheen te plaatsen.
DNA-veranderingen
Bij het LUMC helpt AI nu dus om verschillende soorten baarmoederkanker te identificeren, want met het blote oog kunnen geen DNA-veranderingen worden gezien. De onderzoekers lichten dit toe op de website van LUMC: ‘DNA-veranderingen in een tumor zijn bepalend voor het gedrag van de tumor en het beloop van de ziekte, zoveel is de afgelopen jaren duidelijk geworden, mede door werk in het LUMC. Er zijn vier type baarmoederkanker te onderscheiden, met elk een ander ziektebeloop. Het is belangrijk voor patiënt en arts om te weten om welk type tumor het gaat, maar op dit moment zijn hiervoor kostbare, aanvullende DNA-testen nodig. Met AI kan die situatie ingrijpend veranderen.'
Sarah Fremond, PhD-student bij Pathologie in LUMC vertelt: “Door deze studie wilden we meer te weten komen over de relatie tussen het uiterlijk van de tumor en de onderliggende DNA-veranderingen. Met dit werk hebben we geleerd welke gebieden in de tumoren de belangrijkste visuele informatie bevatten voor diagnostiek en waar pathologen zich dus op moeten focussen.”
