Een nieuwe bloedtest biedt een veelbelovend en toegankelijk alternatief voor de vroege diagnose van de ziekte van Alzheimer. Uit onderzoek van de Amerikaanse Mayo Clinic blijkt dat de test in een poliklinische setting met 95 procent nauwkeurigheid de aanwezigheid van Alzheimer kan vaststellen bij mensen met cognitieve stoornissen.
Alzheimer is een progressieve hersenziekte die geheugenverlies, gedragsveranderingen en afnemende cognitieve functies veroorzaakt. Inzicht in de ziekte in een vroeg stadium is van groot belang, zeker nu er steeds meer behandelopties beschikbaar komen. De huidige standaardmethoden, zoals PET-scans en ruggenprikken, zijn echter kostbaar en invasief. De vraag naar laagdrempelige, niet-invasieve en betaalbare diagnostische oplossingen groeit dan ook snel.
Eenvoudiger, goedkoper en toch nauwkeurig
De onderzochte bloedtest, die al goedgekeurd is door de Amerikaanse FDA, meet de aanwezigheid van twee biomarkers in het bloedplasma: Aβ42/40 en p-tau217 – eiwitten die geassocieerd zijn met de kenmerkende amyloïde plaques bij Alzheimer. De p-tau217-biomarker bleek in dit onderzoek bijzonder betrouwbaar: bij 95% van de patiënten met Alzheimer-gerelateerde geheugenproblemen werd deze biomarker in verhoogde concentraties aangetroffen.
“Onze resultaten laten zien dat deze bloedtest in de klinische praktijk net zo betrouwbaar is als de biomarkers die we meten via hersenvocht, maar dan veel eenvoudiger en minder belastend voor de patiënt,” aldus dr. Gregg Day, neuroloog en onderzoeker bij Mayo Clinic.
Toepassing in onderzoek én praktijk
De test werd afgenomen bij meer dan 500 patiënten van de geheugenpolikliniek van Mayo Clinic Florida, variërend in leeftijd van 32 tot 89 jaar. De deelnemers hadden verschillende vormen van geheugenstoornissen, waaronder typische en atypische Alzheimer, Lewy-body-dementie en vasculaire dementie. Bij 56% werd Alzheimer vastgesteld als de hoofdoorzaak van de klachten.
De onderzoekers zagen niet alleen potentieel voor toepassing in de dagelijkse zorg, maar ook in de onderzoekspraktijk. De bloedtest kan helpen bij het selecteren van geschikte deelnemers voor klinische studies en bij het monitoren van het effect van behandelingen.
Bredere inzet en personalisatie
Het onderzoeksteam benadrukt dat verdere validatie nodig is, met name bij patiënten met een andere etnische achtergrond en mensen die zich nog in een vroeg stadium bevinden, zónder duidelijke cognitieve symptomen. Daarnaast is er aandacht voor de invloed van comorbiditeiten, zoals nierziekte, op de testresultaten – iets wat belangrijk is voor een betrouwbare interpretatie van de biomarkerwaarden.
De bevindingen zijn gepubliceerd in Alzheimer’s & Dementia en benadrukken de opmars van innovatieve diagnostiek binnen de ouderenzorg. Het onderzoek werd gepresenteerd op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Academy of Neurology. De ontwikkeling benadrukt de toenemende rol van bloedgebaseerde biomarkers in de transformatie van de dementiezorg. Met deze technologische vooruitgang komt een snellere, patiëntvriendelijkere en betaalbare Alzheimerdiagnose een stap dichterbij.
Vergelijkbaar onderzoek
In 2023 werd op het Alzheimercongres (AAIC) in Amsterdam nieuwe richtlijnen gepresenteerd voor het vaststellen van de ziekte van Alzheimer. Een bloedtest, mede ontwikkeld door Amsterdam UMC, maakt het mogelijk om effectief biomarkers te analyseren en zo vast te stellen of een patiënt de ziekte heeft. Deze biomarker-methode wordt ook ingezet bij het diagnosticeren van diabetes en hart- en vaatziekten. De richtlijnen zijn ontwikkeld door artsen en onderzoekers wereldwijd en benadrukken het belang van biomarkers naast cognitieve achteruitgang bij de diagnose van Alzheimer.
