Tien projecten van het programma Citizen Science voor ´gezondheid en zorg´ zijn gestart. Kenmerkend hierbij is dat burgers het initiatief nemen en de leiding hebben in alle fasen van onderzoek en innovatie. De focus ligt op innovatie op het gebied van de eigen gezondheid. Hierbij wordt nauw samengewerkt met onderzoekers, zorgprofessionals, ondernemers en andere actoren.
Burgers komen steeds meer ‘in control’ met betrekking tot hun eigen gezondheid en benodigde zorg. Denk alleen al aan de opmars van zelfmanagement waarbij mensen zelf hun bloedwaardes, bloeddruk en slaappatroon in de gaten houden of zelfs hun eigen ziekte grotendeels monitoren. Maar die burgers kunnen nog veel meer zélf, zo blijkt uit het innovatieve project Citizen Science. Het doel van de innovatieve aanpak van Citizen Science is het realiseren van creatieve, innovatieve en duurzame oplossingen die uit de koker komen van burgerwetenschap. Het gaat dan concreet om het maatschappelijke thema gezondheid en zorg.
Tien projecten
De tien projecten die nu gestart zijn, zijn zeer divers. Het gaat onder meer over leefstijl, doorleven met kanker, co-creatie omtrent sociale gezondheid, interventies bij somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLKS) en het ontwikkelen van een virtuele assistent die goed aansluit op de leefwereld van kwetsbare zorgvragers.
Op de website van ZonMw kunnen we lezen dat er ‘per project minimaal €150.000 en maximaal €300.000 aan PPS-toeslag kon worden aangevraagd met een looptijd van maximaal 24 maanden. Voor deze subsidieronde was een budget van €2 miljoen beschikbaar.’
Wetenschap door burgers
Karen van Ruiten, programmavoorzitter van de commissie van CS4GZ zoals de officiële naam luidt van dit project, beoogt samen met de deelnemers een lerend netwerk te creëren waarin de gehonoreerde projecten van elkaar leren. “We moeten ons op een vernieuwend terrein als citizen science realiseren dat we mogen experimenteren. Bovendien kunnen we leren hoe we het anders en beter kunnen doen door burgers te betrekken. Dat kan niet als we hetzelfde blijven doen, als hoe we het al deden.”
Meedoen en ‘ertoe doen’
Het programma CS4GZ draagt bij aan het bevorderen van autonomie, samen doen maar ook meedoen en ‘ertoe doen’ zijn essentieel. “Gezondheid, meedoen en ertoe doen naar behoefte en vermogen zijn een doel op zich, maar zijn ook een belangrijk middel. Meedoen en ertoe doen werken preventief en bieden mensen fysiek, mentaal, sociaal én economisch perspectief. Bovendien vormen burgers in omvang en inzet een drijvende kracht voor maatschappelijke uitdagingen, zoals ook voor de transitie van de gezondheid en zorg.” Expliciet luisteren naar de stem van de burger is in dit project dus expliciet aan de orde. Uiteindelijk kan deze bijzondere vorm van burgerwetenschap bijdragen aan een verbetering van de (eigen) gezondheid én burgers autonomie en eigenwaarde geven.
Paradigmashift in onderzoek
Om een échte transitie naar door burgers gedreven en onderzoek en innovatie te bewerkstelligen, is volgens betrokkenen een paradigmashift in het doen van onderzoek nodig. “Daarom richten we ons in dit programma op onderzoek en innovatie waarin de burger het initiatief neemt en als medeonderzoeker co-creëert in alle fasen van onderzoek en innovatie. Dit betekent dat er met beroepswetenschappers wordt samengewerkt op basis van gelijkwaardigheid aan het gehele onderzoeksproces, van probleemstelling tot analyse en interpretatie van de resultaten.”
