Onlangs zijn de eerste resultaten van een landelijk onderzoek naar spraakproblematiek bekend gemaakt. Bij dit onderzoek werd een speciaal computerprogramma gebruikt, het zogeheten Computer Articulatie Instrument (CAI). Uit het onderzoek kwam onder meer naar voren dat er verschillende profielen zijn te ontdekken in een groep kinderen met een spraakstoornis.
Sanne Diepeveen, onderzoeker aan de HAN en het Radboud UMC, deed belangrijk landelijk onderzoek naar spraakproblematiek bij kinderen. Daarvoor maakte zij onder andere gebruik van de CAI software. In totaal worden 150 kinderen met spraakstoornissen onderzocht, waarvan er 22 vanuit Rijndam zijn betrokken. Rijndam beschikt over drie specialistische expertiseteams voor kinderen op het gebied van taal, spraak en communicatie.
Oorzaken spraakproblemen opsporen
Annemarie van der Zande, klinisch linguïst bij het Expertisecentrum Kind & Communicatie van Rijndam Revalidatie, heeft ook aan het onderzoek meegewerkt. Ze legt op de website van Rijndam uit waarom zo’n landelijke studie naar spraakproblemen nodig is. “Het is van belang dat de kinderen niet zomaar in een hokje terecht komen, maar dat er breder gekeken wordt naar spraakproblematiek van het kind.”
Om daar meer zicht op te krijgen is gebruik gemaakt van het Computer Articulatie Instrument (CAI). Het CAI is een computerprogramma voor het diagnosticeren van spraakstoornissen bij Nederlandstalige kinderen (leeftijdsgroepen 2-3 jaar en 4-6 jaar). Het instrument wordt gebruikt voor een beoordeling van de fonologische en spraak-motorische ontwikkeling.
CAI helpt landelijk onderzoek vooruit
De slimme softwaretool wordt ook elders al gebruikt. Zoals, bijvoorbeeld, sinds kort op de afdeling Logopedie van Ziekenhuis Rivierenland om spraakproblemen bij kinderen effectief te lijf te gaan. De kracht van het programma is dat het helpt om oorzaken te vinden van spraakproblemen, zodat een effectievere behandeling mogelijk wordt.
En dat is ook precies de reden waarom het CAI nu breed is gebruikt voor landelijk onderzoek naar spraakproblemen van kinderen. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat de spraakproductieprofielen van de deelnemende kinderen in drie groepen (clusters) onderverdeeld kunnen worden. In cluster I scoorden kinderen het hoogst op alle taken (de minst ernstige spraakproblematiek) en de kinderen in cluster III scoorden het laagst (de meest forse spraakproblemen).
Betere diagnostiek met CAI
Met behulp van CAI wordt de diagnostiek preciezer en komt er meer oog voor onderliggende problematiek die een rol kan spelen bij spraakproblemen. De kinderen krijgen verschillende taken, zoals het benoemen van plaatjes en het herhalen van niet-bestaande woorden. Zo wordt binnen het onderzoek naar verschillende vaardigheden in het spreken van het kind gekeken. Hiermee worden de sterke en zwakke kanten van de spraak in kaart gebracht en wordt dit vervolgens vertaald naar een spraakproductieprofiel.
Onderzoeker Anne Marie licht toe: “Op basis van de kennis over de onderliggende problemen van de spraakproblematiek, wordt beter inzichtelijk wat het kind nodig heeft in de behandeling. Daardoor kan de behandeling veel preciezer op het kind worden afgestemd. We geven op deze manier kinderen een betere kans op een effectieve behandeling. Ook kunnen we ouders meer inzicht geven in de aard en ernst van de problematiek en vertellen we meer over verwachtingen rondom therapie-effect. Het is voor ouders heel fijn dat we beter kunnen voldoen aan de hulpvraag.”
