De zorginkoop voor 2017 komt er al weer aan, schrijft CEO FocusCura en Healthcare Futurist Daan Dohmen in een blog. Diverse verzekeraars hebben al voor zomer de inkoopdocumenten uitgebracht met hun visie, aanpak en verwachtingen. Dohmen haalt er een aantal punten uit over de inzet van e-health en technologie in de wijkverpleging en geeft aan wat dat betekent voor zorgaanbieders?
Er is een en ander veranderd in de bekostiging van de wijkverpleging sinds 2015. Zo zijn persoonlijke verzorging en verpleging vanuit de AWBZ in stappen overgeheveld naar de zorgverzekeringswet. Vanaf 1 januari 2017 zijn verzekeraars volledig verantwoordelijk zijn voor deze vorm van zorg. Zij kopen voor hun verzekerden wijkverpleging in.Redenen voor de overdracht: zorg moet dichtbij worden georganiseerd en de wijkverpleegkundige moet er samen met de huisarts voor zorgen dat mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven. De verpleegkundige schat in welke inzet van zorg nodig en gepast is, gebaseerd op indicatie en zorgplan. De thuiszorgorganisatie levert op basis hiervan de zorg thuis zoals verzorging, hulp bij het aankleden, douchen of naar het toilet gaan, en verpleging, zoals medicatie klaarzetten en toedienen.
Meer veranderingen
Er komen meer veranderingen aan, schetst Daan Dohmen. De Nederlandse Zorg Autoriteit (NZA) heeft recent haar toekomstig bekostigingsmodel gepresenteerd. Kern is dat zorg op basis van een aantal zorgprofielen wordt vergoed. Deze profielen worden gevormd door zorggerelateerde informatie, bijvoorbeeld of iemand dementerend is, en specifieke patiëntkenmerken, bijvoorbeeld of er mantelzorg beschikbaar is. Invoering staat voor 2019 op de planning.De overheid heeft verder aangegeven in 2017 de eerste stap te willen zetten in vereenvoudiging van de wijkverpleging. De huidige indeling in vijf prestaties (persoonlijke (oproepbare) verzorging, (oproepbare) verpleging en advies, instructie en voorlichting) wordt losgelaten zodat verzekeraars middels één geïntegreerd tarief zorg kunnen inkopen. Komen een verzekeraar en zorgaanbieder onverhoopt niet tot één tarief, dan blijft het mogelijk losse prestaties in te kopen.
De noodzaak tot maatwerk in de contractering tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders is de kern van de zaak volgens Dohmen: een kern die volgend jaar ook zal gelden voor de contractering van de inzet van ehealth en technologische middelen. Omdat er per zorgaanbieder en verzekeraar afspraken gemaakt moeten worden over zorg in het algemeen en de inzet van e-health-toepassingen hier binnen, is het extra belangrijk hier tijdens het inkoopproces expliciet aandacht aan te schenken.
Visie verzekeraars op inzet ehealth
De blogger stelt op basis van een quickscan van vijf inkoopdocumenten van verzekeraars dat de inzet van digitale technologie en e-health-toepassingen in meer of mindere mate naar voren komt;- Zilveren Kruis is helder: zij wenst zorg met behulp van technologie in te kopen. Als zorgsoorten noemt zij farmaceutische telezorg en beeldschermcommunicatie. Verder stimuleert Zilveren Kruis uitdrukkelijk doelmatigheid via ‘Beloning Achteraf’, waarbij zorgorganisaties die hun doelmatigheid in 2017 verbeteren ten opzichte van 2016 een opslag krijgen op het basistarief. De inzet van technologie zal in veel gevallen kunnen bijdragen aan een hogere doelmatigheid.
- Ook Menzis is volgens Dohmen duidelijk over haar interesse in het inzetten van vormen van eHealth. In een aparte paragraaf benoemt de verzekeraar mogelijkheden van eHealth voor mantelzorgers en vrijwilligers, zoals WeHelpen. Ook stimuleert zij Elektronisch Cliënten Dossiers (ECD’s) en noemt zij farmaceutische telezorg ‘gemeengoed’. Voor ‘vormen van beeldschermzorg’ geeft Menzis aan nog niet de verwachte resultaten te zien. Bekend is wel dat juist in de regio waar veel verzekerden van Menzis wonen men vrij ver is met de inzet van beeldzorg.
- CZ beschrijft haar visie op de wijkverpleging vrij uitgebreid. De focus ligt op zelfredzaamheid, eigen regie, ontzorgen, kwaliteit van leven en gepast zorggebruik. ICT en domotica en het bevorderen van sociale contacten zijn hier middelen toe, zij kunnen doelmatig zorg creëren.
- DSW vindt dat het initiatief voor innovatie uit het veld moet komen en stelt geen specifieke eisen aan innovaties. Wel toetst zij of een innovatie binnen de zorgverzekeringswet valt en insteekt op verbetering van de zorg. Infrastructuur of technologie vergoedt ze niet, wel de directe zorgtijd die bijvoorbeeld geleverd wordt via beeldzorg. Voor farmaceutische telezorg geldt een uitzondering waarbij DSW een deel van de infrastructuur vergoedt, mits deze tot een besparing leidt.
- VGZ nodigt zorgaanbieders uit initiatieven te melden die de zorg verbeteren en doelmatigheid verder vergroten. Dit sluit aan bij de visie van VGZ van zinnige zorg: betaalbare zorg waarin de patiënt centraal staat en waarbij verspilling en overdaad worden vermeden. Ook bij VGZ geldt dat technologie die de zelfredzaamheid bevordert, een middel kan zijn om op dit punt een goede score te behalen.
Impact voor zorgaanbieders
Voor zorgaanbieders betekenen de diverse inkoopdocumenten vooral dat zij individueel afspraken zullen moeten maken over de inzet van eHealth en technologie. Daarbij gaan alle bekeken zorgverzekeraars uit van het principe van doelmatigheid en belonen zij in de meeste gevallen deze doelmatigheid met groeiruimte en/of opslagen op de tarieven. Enkele voorbeelden:- Beeldzorg, waarmee wijkverpleegkundigen cliënten op afstand ondersteunen zodat minder bezoek aan huis nodig is. Ook kan het cliënten helpen sociale contacten te onderhouden en het contact met de mantelzorg te versterken. Beeldzorg kan direct bijdragen aan het vergroten van de doelmatigheid van zorg. Een cliënt krijgt meer eigen regie, wat uren bespaart. Er wordt op reistijd bespaard, terwijl ook ondersteuning van mantelzorgers op afstand mogelijk is.
- Medicatiebegeleiding op afstand (farmaceutische telezorg). Door een cliënt in staat te stellen zelf medicatie te nemen als dat nodig is, wordt fysieke zorg (deels) vervangen door technologie.
- Monitoring van Algemene Dagelijkse Verrichtingen (leefstijlmonitoring of levensloopalarm). Met dit type monitoring leggen sensoren leefpatronen in huis vast. Daarmee krijgt de wijkverpleging of casemanager inzicht in het gedrag van een cliënt en kan zij de zorg gerichter inzetten. ADL-monitoring ontlast mantelzorgers en kan mensen langer zelfstandig houden, omdat het de veiligheid thuis borgt. Verder kan het bij het afbouwen van zorg worden ingezet, om toch via het zelflerende sensormechanisme een oogje in het zeil te houden vanuit de zorgverlening en mantelzorg.
In de meeste inkoopdocumenten moeten de exacte financiële kaders nog helder worden, zoals of de zorgverzekeraar in 2017 wel of niet met een geïntegreerd tarief gaat werken. En hoe hoog dit tarief dan is. Wat al wel duidelijk is, is dat in toenemende mate de geleverde kwaliteit in combinatie met het doelmatig inzetten van zorg centraal wordt gesteld bij de beoordeling van de zorginkoop. Deze principes gaan ook al op voor de inkoop van 2017.
Ook duidelijk is volgens Dohmen dat de zorgsector zich stap voor stap voorbereid op de toekomstige financiering. Deze moet zoals eerdergenoemd in 2019 ingaan. In het nieuwe model krijgen zorgaanbieders uiteindelijk niet langer bekostiging voor de handelingen die zij verrichten, zoals nu, maar op basis van uitkomstenbekostiging aan de hand van zorgprofielen.
De inzet van technologie zal in de komende jaren meer dan ooit verweven moeten worden met de zorgprocessen zelf om veel doelstellingen te realiseren. Het moet onderdeel van de indicering worden, zoals dat al op steeds meer plaatsen is: reguliere zorgprocessen die met digitale technieken worden ondersteund.
