Inmiddels is vrijwel iedereen ervan doordrongen dat roken ongezond is, en al helemaal voor, tijdens en na de zwangerschap. Het is belangrijk om kinderen een rookvrije start te geven. Zorgorganisaties die aan de slag willen met het (door)ontwikkelen en uitvoeren van beleid voor stoppen met roken kunnen daarvoor nu het nieuwe Zorgpad Rookvrije Start gebruiken. Deze digitale tool is ontwikkeld door zorgverleners in de geboortezorg en biedt stap-voor-stap ondersteuning.
Op de website van Zorgpad Rookvrije Start zijn vier zorgpaden met routes te vinden. Zorgpaden die zwangere vrouwen, partners en ouders doorlopen als ze roken of gestopt zijn. De zorgpaden maken inzichtelijk welke stappen hierbij gezet moeten worden, plus de onderlinge afspraken die daarbij gemaakt worden. Daarnaast biedt de digitale tool ook praktische tips, voorbeelden en materialen voor zowel individuele zorgverleners als beleidsmakers.
Denk bijvoorbeeld aan informatie voor vragen als: Naar wie kunnen we onze zwangere vrouwen die roken verwijzen? Wanneer en hoe gaan we in gesprek over rookvrij blijven na de zwangerschap? Hoe kunnen we ons gezamenlijk stoppen-met-roken beleid vormgeven? En hoe pakken andere Verloskundige Samenwerkingsverbanden (VSV’s) dit aan?
Digitale tool voor rookvrije start
De vier zorgpaden binnen de digitale tool Zorgpad Rookvrije Start zijn in feite aanklikbare routes die gevolgd kunnen worden. Elke route is voor een specifieke doelgroep ontwikkeld. De zorgpaden 'Zwangere vrouw die rookt' en 'Gestopt voor of tijdens de zwangerschap' zijn nu al beschikbaar. De zorgpaden 'Roken voor de zwangerschap' en 'Roken na de zwangerschap' zijn nog in ontwikkeling en zullen in de loop van dit jaar beschikbaar komen. Het onderdeel ‘beleid’ zal nog uitgebreid worden met informatie en tips die specifiek gericht zijn op Jeugdgezondheidszorg (JGZ).
Binnen elk zorgpad wordt per stap de relevantie ervan uitgelegd en hoe deze als zorgverlener uitgevoerd moet worden. Daarbij komen alle belangrijke stappen aan bod, van intake, motiveren en verwijzen tot aan de folow-up, registratie en overdracht. Daarmee hebben zorgverleners alle middelen en informatie in handen om vrouwen voor, tijdens en na de zwangerschap, te ondersteunen bij het stoppen met roken én rookvrij te blijven.
Stoppen-met-roken beleid
Zorgorganisaties die aan de slag willen met de ontwikkeling en uitvoering van een stoppen-met-roken beleid vinden daarvoor in de digitale tool een een praktische handreiking ‘Aan de slag met stoppen-met-roken beleid’. Daarin staat onder andere informatie over belangrijke beginstappen zoals het oprichten van een werkgroep, het ontwikkelen van zorgpaden en het regelen van scholing, materialen en verwijsaanbod.
De handreiking bevat daarnaast ook vervolgstappen zoals registratie, netwerksamenwerking, monitoren en evalueren komen aan bod. Tot slot biedt de handreiking ook tips waarmee organisaties hun achterban kunnen motiveren met het stoppen-met-roken beleid aan de slag te gaan.
Voor en door zorgverleners
De digitale tool Zorgpad Rookvrije Start bevat ook veel praktische tips en voorbeelden van andere VSV’s. Die worden op verschillende manieren verzameld door de Taskforce Rookvrije Start. Denk aan werkbezoek aan lokale taskforce of werkgroepen. Maar ook via de monitor Rookvrije Start en gesprekken met ambassadeurs en andere zorgverleners.
Zo is het digitaal zorgpad bovenal een praktische tool en biedt het individuele zorgverleners en VSV’s de mogelijkheid om te leren van elkaars goede voorbeelden. Tips en andere voorbeelden die gebruikt kunnen worden om het digitaal zorgpad verder aan te vullen, zijn altijd welkom. Neem daarvoor contact op via e-mail naar rookvrijestart@trimbos.nl.
Het streven naar een rookvrije samenleving is een ontwikkeling die al heel wat jaren loopt. Onlangs startten de Universiteit van Amsterdam (UvA) en WeQuit een onderzoek naar de effectiviteit van online hulp voor mensen die willen stoppen met roken. In 2018 lanceerde het Trimbos Instituut de website, en facebook pagina, Ikstopnu om rokers te helpen en ondersteunen bij het stoppen.
