Beeldbellen heeft door de coronacrisis in de zorg noodgedwongen een enorme boost gekregen. Met veel vormen van e-health (zoals monitoring of zorg op afstand) is het nog niet zover, terwijl we volgens deskundigen op de lange termijn niet ontkomen aan verdere digitalisering van de zorg. Dat komt onder andere door het prangende personeelstekort, zegt Henk Herman Nap, deskundige e-health bij kennisorganisatie langdurige zorg Vilans: “Er is te weinig personeel, de druk op de zorg is enorm en het aantal ouderen wordt in de toekomst alleen maar groter.”
Onder meer subsidieregeling SET moet grootschaliger inzet van digitale zorgtoepassingen in de langdurige zorg en daarmee de digitale transitie vereenvoudigen. Voorbeelden hiervan zijn bereikbaarheidsapplicaties, medicijndispensers en slim incontinentiemateriaal waarmee een berichtje naar een online netwerk wordt verzonden als het tijd is om de cliënt te verschonen. Of een zorgrobot, onder meer in de vorm van een vriendelijk plantje, die mensen met dementie ondersteunt door bijvoorbeeld aan te geven dat het tijd is om te eten.
Digitale transitie langzaam
Met dit soort innovatieve technologieën kunnen zorgmedewerkers tijd besparen en de zorg verbeteren. Toch verloopt de digitale transitie in Nederland vrij langzaam, in tegenstelling tot bijvoorbeeld China. Daar zag Nap in stadswijken duizenden leefstijlmonitoringsystemen in gebruik. “Dat zijn systemen waarmee je via sensoren kunt nagaan of een oudere bijvoorbeeld nog wel in de keuken komt om te eten. In Nederland werken we met hooguit drie- à vierduizend van die systemen", vertelt Nap in een bericht op de website van Health-Holland.
De oorzaken voor de trage ontwikkeling zijn divers. Zo willen zorgverzekeraars vaak zeker zijn van de meerwaarde van een toepassing vóórdat ze structurele financiering toekennen. Vooralsnog is die meerwaarde bewezen voor een klein aantal diensten en technologieën. Denk aan de medicijndispenser, het beeldbellen en personenalarmering.
Borgen e-health in zorgproces
Onder meer Vilans onderzoekt de meerwaarde voor meerdere toepassingen. Ook Allert Post, directeur van TeamTelefoon, ziet dat de invoering van e-health in de zorg langzaam gaat. Volgens hem staat of valt het succes bij het borgen van de toepassing in het zorgproces. TeamTelefoon is een gebruiksvriendelijke app waarmee binnenkomende telefoongesprekken voor zorgteams automatisch naar een beschikbare medewerker worden doorgezet. Hierdoor worden de doorgeeftelefoons overbodig. Post: “Voor een optimaal gebruik moet je van tevoren bedenken hoe je de app wil inzetten. Hoe je werkafspraken met elkaar maakt en roosters vult bijvoorbeeld. Als je dat eenmaal hebt gedaan en de app draait, heb je er bijna geen omkijken meer naar.”
Om zorginstellingen te ondersteunen, hebben ZonMw en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in maart 2019 eerdergenoemde subsidieregeling SET (Stimuleringsregeling e-health Thuis) in het leven geroepen. De SET-subsidies kunnen onder andere worden ingezet bij het opleiden van personeel en het ontwikkelen van een bedrijfsvisie op e-health. In 2020 werden er ook twee noodregelingen opgetuigd, specifiek om het invoeren van digitale toepassingen gedurende de coronacrisis te vereenvoudigen.
Opleiden zorgpersoneel
Volgens Jerry Kanhai van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland is met name het opleiden en enthousiast maken van zorgpersoneel belangrijk om digitale toepassingen succesvol te maken: “Je moet voorkomen dat medewerkers met weinig digitale vaardigheden de toepassingen niet meer willen gebruiken als het internet het bijvoorbeeld een keer niet doet.”
Nap, Vilans, meent dat het nog wel even duurt voordat het merendeel van de zorginstellingen gebruikmaakt van (meer) technische applicaties: “We zijn nu tien jaar bezig, en het zal ook nog wel tien jaar duren, maar ieder jaar zien we een lichte stijging qua gebruik.”
In ICT&health editie 2, die rond 15 april verschijnt, kunt u meer lezen over de ervaringen met SET, opgetekend tijdens webinars gedurende de Slimme Zorg Estafette.
