Digitalisering zorg in gevaar door slecht IT-fundament

Slecht samenwerkende IT-systemen zoals EPD’s leiden tot fouten in de zorg voor patiënten en cliënten. Dat blijkt uit een enquête van GfK in opdracht van Liferay, onder zorgmanagers, IT-managers en consumenten oer knelpunten op het gebied van informatiedeling. Als deze knelpunten niet worden aangepakt, komt de digitalisering van de zorg in gevaar.

78 procent van de zorgmanagers geeft volgens GfK aan dat huidige Informatiesystemen zorgen voor slechte communicatie en/of vertraging in de zorg. Dit leidde volgens 62 procent van hen het afgelopen jaar zelfs tot fouten waar de patiënt of cliënt last van heeft ondervonden. Nog eens 12 procent geeft aan dat er nog geen fouten zijn gemaakt, maar deze in de toekomst wel te verwachten.

Digitalisering niet zonder beter IT-fundament

Er wordt veel gesproken over digitalisering van de zorg,maar het onderzoek van GfK wijst volgens algemeen directeur Ruud Kluivers van Liferay Benelux uit dat eerst het IT-fundament verbeterd moet worden. “Er moeten belangrijke stappen genomen worden om IT-systemen met elkaar te laten werken en zo de communicatie en informatie uitwisseling te verbeteren. Kennelijk zijn veel van de huidige systemen niet gebouwd voor samenwerking en is er sprake van silo's.” Zonder samenwerking en integratie van systemen komt echte digitalisering niet van de grond, meent Kluivers. “Op dit moment echter lijkt digitalisering de zorg eerder te hinderen dan te ondersteunen. De ambitie en verplichting tot de Persoonlijke Gezondheids Omgeving (PGO) die iedereen recht geeft op regie en inzage in medische gegevens (vanaf 2020, red) lijkt onmogelijk met de huidige systemen.” In 2020 gaat het tweede deel in van de Wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens. Het eerste deel is in juli 2017 van kracht geworden. Deze wet regelt de voorwaarden waaronder zorgverleners medische gegevens veilig en elektronisch kunnen inzien of uitwisselen met andere zorgverleners. Vanaf 2020 geldt ook de verplichting om patiënten en cliënten digitaal inzagerecht te geven in hun medische gegevens. Het MedMij-afsprakenstelsel faciliteert dat mensen via een PGO inzage kunnen krijgen. Dit moet vanaf 2019 mogelijk zijn.

Fouten voorkomen door beter delen

Volgens de GfK-studie denken ook Nederlandse consumenten dat fouten kunnen worden voorkomen als informatie beter gedeeld wordt. Eén op de vier Nederlanders zegt hinder te hebben ondervonden door slechte informatievoorziening in de zorg. Voorbeelden zijn:

• Het niet ontvangen van benodigde informatie van de zorgverlener
• Het niet doorkomen van medische gegevens
• Fouten in de zorgverlening omdat medisch personeel niet beschikte over belangrijke patiënt-/cliëntgegevens, terwijl deze wel bij de zorginstantie bekend was.

Consumenten waarbij daadwerkelijk fouten werden gemaakt geven aan dat deze voorkomen konden worden door het beter delen van informatie tussen zorgverleners.

Vaker problemen door slechte uitwisseling

Het is niet de eerste keer dat onderzoek wijst op problemen als gevolg van slechte informatie-uitwisseling. Onderzoek van het bedrijf Enable-U gaf in oktober 2017 aan dat 67 procent van de patiënten van ziekenhuizen denkt dat onderlinge uitwisseling van informatie tussen zorgaanbieders niet goed verloopt. 58 procent heeft zelfs het gevoel dat er (medische) fouten worden gemaakt als gevolg van een slechte informatie-uitwisseling. Het koppelen van belangrijke medische informatie uit patiëntendossiers in verschillende Huisartsen Informatie Systemen (HIS) is ook problematisch, zo bleek in april 2017 uit een ledenenquête van de NVDA, de beroepsvereniging van doktersassistenten. Interoperabiliteit tussen systemen van verschillende leveranciers is er dus nog niet of nauwelijks. Bijna driekwart van de 777 respondenten geeft aan dat er veel handmatige handelingen, extra controles en correcties nodig zijn. De doktersassistent ziet zo volgens het onderzoek de werkdruk toenemen en is bang dat er fouten optreden.