In de gezondheidszorg gaat het om veel geld. En die financiën zien wij graag goed en effectief besteed. E-Health krijgt in toenemende mate invloed op de financiering van de gezondheidszorg.
Als eerste de disruptieve marketing en uberisation. Een disruptive market is een nieuwe productmarkt met daaraan gekoppeld ook een nieuw waardenstelsel. Daarbij gaan vaak oudere traditionele markten in dezelfde sector teloor. Bij uberisation is er sprake van een nieuwe marktpartij die met een goedkoper en/of efficiënter elektronisch verdienmodel de oude sector beconcurreert of zelfs verdringt.Bij E-Health is er veel te doen over de zogenaamde GAFA’s (Google, Apple, Amazon) maar ook Microsoft en Salesforce, die straks de nieuwe online dokter, apotheek en therapeut gaan uithangen. Hoe reëel deze marktverandering echt gaat worden hangt sterk af van het inkopen van de juiste expertise, echt lagere kosten, gebruiksvriendelijkheid en acceptatie door de cliënt / patiënt. Zowel de bakstenen curatieve gezondheidszorg als de preventieve gezondheidszorg in het veld en de farmacie krijgen er ongetwijfeld mee te maken!
Consumenten- en professionele eHealth.
Deze direct op de consumenten gerichte markt valt redelijk goed te overzien. Er zijn (betaalde) apps, wearables, smart devices, lifestyle gadgets, domotica en het PGD waar particulieren graag voor betalen. De omzet en winst groeien gestadig. En de zorgvrager is de is de burger / klant die direct koopt bij de aanbieder.Bij de minder overzichtelijke professionele eHealth zijn zorgaanbieders en medische kanalen betrokken bij zowel het ontwikkelen als aanbieden van eHealth. Zij zijn in de relatie met de patiënt verantwoordelijk. De bekostiging / financiering is direct gekoppeld aan die van de zorgaanbieders of zorginstellingen. De kaders zitten in de wet & regelgeving en vergoeding voor behandelingen (tijd en middelen). Zie hiervoor het RVZ-advies Financiering en bekostiging van eHealth.
Innovatie kost geld, en dat vormt nogal eens een belemmering bij het invoeren van eHealth. Zorgverzekeraars willen vaak alleen investeren als het ook waardevolle zorg oplevert. Laat dat eerst maar eens zien voor dat ik er geld in steek! Of de gewenste zorg er ook echt uitkomt blijkt natuurlijk pas na de gedane investeringen. Zo houdt het een het ander op. Tal van innovatieve eHealth projecten liggen te wachten op de nog traditionele financiering die blijft haperen.
De uberiserende softwarebedrijven hebben daar aanmerkelijk minder moeite mee. De kosten gaan bij hen duidelijk voor de baten. De risico’s bij de financiering wegen in hun ogen dubbel en dwars op tegen de winsten die in het verschiet liggen. En dan zijn er tevens nog de start-ups die via crowdfunding de benodigde gelden voor het ontwikkelen van apps, robots, therapieën en medicamenten of slimme meetapparatuur ophalen. Als de industrie niet uitkijkt heeft zij hier straks het nakijken.
Betaling per verrichting
Vooral vanuit de optiek bij het de patiënt verantwoordelijk maken voor diens gezondheid. Dan gebeuren er interessante dingen. De cliënt beheert zelf de eigen gezondheid, leefstijl en welzijn (GLW) met behulp van wearables, apps, slimme gadgets en huizen plus het eigen digitale gezondheidsdossier. Bij deze quantified self en dashboarding zijn er veelal minder fysieke consulten en interventies nodig. Bezoeken aan de huisarts en poli of CB dalen door de opkomst van het e-consult. En dat vinden de managers in de gezondheidzorg niet leuk. De geneeskunde gaat meer en meer de kant uit van gesprekken met shared decision making, geruststellingsgeneeskunde en actief coachen. Financier hier tijd voor de patiënt i.p.v. het aantal verrichtingen. Tevens kiezen de patiënten, als zij toch zelf mogen bepalen, voor de lichtere ingrepen en steeds vaker ook geen behandeling.Het dalen van laboratorium en diagnostische kosten door het inzetten van eHealth is inmiddels al realiteit. Een chip met 1 druppel rond de 100 meest gangbare bloedonderzoeken voor nog geen € 10,- doet. Of de Scout (Een soort Tricorder als bij StarTrek) die de pols, zuurstofsaturatie, bloedglucose, temperatuur, bloeddruk en een tiental veel voorkomende ziekten detecteert. Zo’n apparaatje tegen het voorhoofd houden vervangt straks wellicht voor een deel de POH.
Controversieel is het besparen op personeelskosten. Gerobotiseerde ziekenhuizen en het smart carehome dat thuis de zorg van zieken, ouderen en gehandicapten overneemt. Het kan allemaal en zal ongetwijfeld sneller plaatsvinden dan wij denken.
De komst van programmeerbare zorg op individueel niveau gaat waarschijnlijk nog veel verder ingrijpen op de financiering van de gezondheidszorg. Door het doelmatiger kunnen inzetten van behandelingen dalen de kosten, stijgt het aantal gezonde mensen en komen er minder bijwerkingen en fouten. Door de selectiever inzet van farmaca neemt het gebruik daarvan in hoeveelheid (en daarmee de omzet) af.
Programmeerbare zorg
Een oud doch zeer interessant concept is dat van de vroegere Chinese geneeskunde. De dokter betalen zolang diens ‘patiënten’ gezond blijven. Preventieve geneeskunde i.p.v. curatieve als het belangrijkste verdienmodel. Op zich geen gekke gedachte. Bovendien goed te realiseren met programmeerbare zorg, Big Data en smart eHealth aan huis. Wel bestaat het gevaar dat de e-dokters dan hun pijlen zullen richten op de sterkere meer gezonde doelgroepen en de lage SES links laten liggen. Dat valt te voorkomen door het aanleggen van haalbare GLW-platforms en extra stimulatie bij het gezond houden van deze doelgroep.Door: Ulco Schuurmans
Arts Maatschappij & Gezondheid | GGD Hart voor Brabant
