Online ondersteuning ofwel e-Health is goed bruikbaar om mensen te behandelen voor een eetstoornis. Dit blijkt uit recent onderzoek van promovendus Pieter Rohrbach, die op 19 januari 2023 op dit onderwerp promoveert. Met name de kenmerken anonimiteit, laagdrempeligheid en bereikbaarheid van e-Health zijn fijn voor mensen die een eetstoornis hebben. ‘Met e-Health kan de behandelkloof worden verkleind’.
Een eetstoornis ontwikkelt zich geleidelijk en het duurt lang voordat iemand hulp zoekt. Eetstoornis komen in allerlei varianten voor. Enkele veel voorkomende vormen zijn boulimia, anorexia en eetbuistoornissen. Mensen met zo’n eetstoornis ervaren in de praktijk vaak een grote drempel om hulp te zoeken. Dat komt onder meer omdat ze hun eetprobleem niet groot genoeg vinden, ze zich schamen of bang zijn dat professionele hulp niet werkt. Zodra mensen wel hulp zoeken, kan het vanwege wachtlijsten vervolgens weer lang duren voordat ze die daadwerkelijk krijgen.
Laagdrempelig en anoniem
Pieter Rohrbach promoveert op 19 januari met zijn proefschrift ‘Internet-based treatment for eating disorders: bridging the treatment gap’. Op de website van Universiteit Leiden vertelt hij dat e-Health goed kan werken om mensen snel een helpende hand te bieden. ‘Via het internet kunnen wij hen interventies aanbieden die altijd en overal, anoniem en gratis te gebruiken zijn.'
'Die laagdrempeligheid en veiligheid zijn voor veel mensen nodig om de stap naar zorg te durven zetten. Dat maakt dat e-Health goed ingezet kan worden om de kloof te verkleinen tussen het ontwikkelen van symptomen van een eetstoornis en het krijgen van toepasselijke hulp. Met mijn onderzoek wilde ik uitzoeken wat de meest effectieve online interventies zijn.’
Online interventies eetstoornis
In totaal testte de promovendus bij GGZ ‘Rivierduinen Eetstoornissen Ursula’ drie online interventies. Ten eerste werd het online zelfhulpprogramma Featback ingezet, dat specifiek is ingericht voor mensen met eetproblemen. Een andere test betrof de mogelijkheid voor mensen met een eetstoornis om te chatten of te mailen met een ervaringsdeskundige. De derde mogelijkheid was een combinatie van de twee genoemde interventies.
De testgroep bestond uit 355 personen die gemiddeld al tien jaar last hadden van eetproblemen. 43 % van de groep had nog nooit een eetstoornisbehandeling gehad. De conclusie was dat alle drie de interventies even goed werkten. Voor iedere e-Health interventie gold dat degenen die er gebruik van maakten, minder eetstoornissymptomen meldden dan mensen die de interventie niet gebruikten.
Cliënten bleken na afloop echter wel een duidelijke voorkeur te hebben voor de tweede mogelijkheid: ‘de chat-interventie’. Rohrbach: ‘Ik heb van verschillende deelnemers teruggekregen dat zij het fijn vonden om te chatten of te e-mailen met een ervaringsdeskundige. Zij zijn een luisterend oor voor de deelnemers, iemand die er echt voor je is en je ook echt begrijpt.’
Hogere kwaliteit van leven
Rohrbach heeft ook onderzocht of de interventies op de lange termijn effect hebben op zorgkosten en levenskwaliteit. Daaruit bleek dat het online zelfprogramma Featback het meest kosten-efficiënt was: het verhoogde de levenskwaliteit tegen de beste prijs. Als Featback gedurende één jaar aangeboden zou worden aan 1.000 mensen, zouden er honderdduizenden euro’s aan zorgkosten kunnen worden bespaard. Rohrbach: ‘Mijn onderzoek laat dus zien dat e-Health niet alleen mensen met eetstoornissen helpt, maar ook dat dergelijke innovatieve interventies de zorgkosten kunnen verlagen.’
e-Health & geestelijke gezondheid
In de ggz zijn er dan ook steeds meer onderzoeken en initiatieven om te bekijken hoe mensen digitaal of op hybride wijze kunnen worden geholpen. Een goed voorbeeld is een recent onderzoek naar de toepassing van een app voor mensen met een bipolaire stoornis. Uit het Amerikaans onderzoek komt naar voren dat deze nieuwe e-Health toepassing waarschijnlijk nuttig is. Met behulp van een app kan iemand bijvoorbeeld gestructureerd inzicht krijgen in medicatiegebruik, slaapduur, routines en kunnen symptomen van depressie of verhoogde stemming tijdig gesignaleerd worden.
E-health blijkt sowieso om tal van redenen goed toepasbaar in de geestelijke gezondheidszorg en kan een goede mogelijkheid zijn om lange wachtlijsten weg te werken. Een belangrijk neveneffect van
e-Health in de volle breedte is dat de zorgkosten worden teruggebracht. Oók het onderzoek van Rohrbach onderstreept, zoals we zagen, deze niet onbelangrijke economische bijvangst van online interventies.
Bestaande e-health platforms
Inmiddels worden er voor online psychologische ondersteuning ook steeds vaker bestaande e-Health platforms gebruikt, in plaats van dat elke organisatie alles zelf ontwikkeld. De platforms van Minddistrict en andere partijen zijn volgens adviseur Saskia Timmer gebruiksvriendelijk, zitten goed in elkaar, en als grote meerwaarde: ze hebben al veel content gebaseerd op langdurige doorontwikkeling. ‘Bijna elke behandelaar kan wel vinden wat hij of zij nodig heeft in een van de modules van zo’n platform.’
