Is het mogelijk om aan de uitgeademde lucht van mensen te ruiken of zij longkanker hebben? Sharina Kort, longarts in opleiding in MST, promoveerde onlangs aan de Universiteit Twente (Technisch Medisch Centrum) op haar onderzoek hiernaar. Een zogeheten elektronische neus is in vier ziekenhuizen met 376 mensen getraind om longkanker in de uitademingslucht te herkennen.
Al langer is bekend dat mensen die ziek zijn anders uit hun mond ruiken. Niet alleen mensen kunnen dat van elkaar ruiken, honden kunnen er helemaal wat van. Niet voor niets worden de viervoeters af en toe ingezet in ziekenhuizen om kanker te ruiken of te bepalen of op een afdeling de gevaarlijke darmbacterie Clostridium difficile huist.
Van kanker tot diabetes tot covid-19, een ‘elektronische neus’ kan velerlei ziekten al in een vroeg stadium aan iemands adem aflezen. Een sterk staaltje van de mogelijkheden van het menselijk reukorgaan liet een Schotse vrouw pas geleden nog zien. Zij kon Parkinson bij haar man ruiken en dat bleek een nuttige waarneming, die leidde tot een succesvolle elektronische neus die opvallend snel Parkinson kan ‘ruiken’.
Elektronische neus analyseert adem
In werkelijkheid kan een elektronische neus natuurlijk niet echt ruiken, maar analyseert deze op verschillende manieren stoffen. In het geval van de Parkinson-neus worden bijvoorbeeld cellen op de rug van de onderzochte persoon geanalyseerd op de aanwezigheid van bepaalde stoffen die de kenmerkende geur veroorzaken. Bij het onderzoek van Sharina Kort wordt ademanalyse ingezet om de diagnose longkanker te kunnen stellen. Om longkanker vast te stellen moeten nu nog steeds biopten uit de longen van een patiënt worden genomen.
Een elektronische neus zou een snellere en minder dure diagnose-tool kunnen worden. Belangrijk is ook dat patiënten dankzij de inzet van zo’n neus heel snel uitsluitsel kunnen krijgen over de diagnose. Naast de ontwikkelingen rond de elektronische neus wordt er dan ook op tal van andere fronten werk gemaakt van betere en snellere diagnostiek van longkanker. Een goed voorbeeld is de inzet van de Lung Suite, een innovatieve 3D-oplossing voor de diagnose en behandeling van longkanker.
Minder belastend onderzoek
Op de website van Universiteit Twente vertelt Kort: “Aan longkanker overlijden veel mensen. Dit komt grotendeels doordat het pas in een laat stadium ontdekt wordt, wanneer er vaak al uitzaaiingen aanwezig zijn en er geen genezing meer mogelijk is. Daarom is ons onderzoek erg belangrijk, ook omdat het gericht is op niet-invasieve diagnostiek naar longkanker. Dat wil zeggen: een onderzoek dat niet gepaard gaat met een risico op complicaties en ook als minder vervelend wordt ervaren door een patiënt. Zodra de neus aangeeft dat het géén longkanker is, kunnen we met 94% zekerheid daadwerkelijk zeggen dat de persoon geen longkanker heeft."
De net gepromoveerde onderzoeker denkt ook al na over de volgende stap. In een vervolgonderzoek zal bijvoorbeeld uitgezocht moeten worden hoe de neus in de praktijk straks het beste ingezet kan worden. Voor geïnteresseerden is er op donderdag 27 oktober een bijeenkomst met de titel ‘Snuffelen met een kunstneus’.
