De Noordwest Ziekenhuisgroep (NWZ) en het Antoni van Leeuwenhoek hebben de afgelopen periode nauw en intensief samengewerkt om de ontdekking van moeilijk te detecteren tumoren te verbeteren. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van een PET/CT-scan in combinatie met een nieuwe radioactief middel, Fluor-18-FAPI. Onlangs is deze nieuwe zogenoemde PET tracer voor het eerst toegepast bij de eerste patiënt in Nederland.
Hoewel veel tumoren goed zichtbaar zijn op een (standaard) een CT- of MRI-scan, zijn er ook bepaalde tumoren die hiermee duidelijk moeilijker te ontdekken zijn. De nieuwe FAPI PET/CT-scan brengt tumoren op een andere, veel gevoeligere manier in beeld. Daardoor worden met name de moeilijk te detecteren tumoren, zoals bepaalde darmtumoren, beter zichtbaar op de scans.
Die verbetering is mogelijk omdat de FAPI PET/CT-scan technologie niet de kwaadaardige cellen zichtbaar maakt, maar de specifieke cellen in het tumorstroma. Het normale weefsel dat zich tussen de groeiende tumorcellen bevindt en aan bijdraagt dat de tumor stevigheid krijgt en kan groeien.
Eerste toepassing FAPI PET/CT-scan
Vorige maand resulteerde de intensieve research samenwerking tussen NWZ en het Antoni van Leeuwenhoek dus in het uitvoeren van het eerste succesvolle tumoronderzoek met behulp van de nieuwe PET Tracer. De FAPI PET/CT-scan werd gemaakt in het Antoni van Leeuwenhoek.
De technologie is met name geschikt voor het herkennen van tumoren die niet in een duidelijk begrensde massa groeien en tumoren die zowel uiterlijk als in hun gedrag nog veel op normale cellen lijken. "Daarom zochten we naar een nieuw soort scan die tumoren op een heel andere manier kan detecteren", aldus Wouter Vogel, Nucleair Geneeskundige in het Antoni van Leeuwenhoek.
Dat werd dus de Fluor-18-FAPI PET tracer. De stof die daarvoor gebuikt wordt, Fluor-18-FAPI, bindt zich niet aan de tumor zelf, maar aan door de tumor geactiveerde fibroblasten in het omliggende tumorstroma. Dit soort fibroblasten komt in de rest van het lichaam niet voor, waardoor de FAPI stof zich daar ook niet aan zal binden. Dankzij die eigenschappen kan de FAPI PET/CT-scan dus, ook als dat met andere scans niet mogelijk blijkt, het verschil zichtbaar maken tussen normaal en tumorweefsel.
Wetenschappelijk onderzoek
Op dit moment wordt de FAPI PET/CT-scan alleen nog gebruikt bij wetenschappelijk onderzoek naar de betere detectie van uitzaaiingen van darmtumoren naar de lymfeklieren. De onderzoekers streven ernaar de technologie binnenkort ook in te kunnen zetten voor ndere lastig te herkennen tumortypen, zoals bij voorbeeld voor het detecteren van onbekende primaire tumoren of diffuus infiltratief groeiende tumoren. Voor de productie van de FAPI Tracer, ook in grotere hoeveelheden, is het Noordwest in Alkmaar, de beste lokatie gebleken. De wetenschappelijk studie naar FAPI PET/CT-scan loopt nog tot 2023.
Vorig jaar startte het MUMC+ met het toepassen van een vergelijkbare nieuwe technologie om hersentumoren beter in beeld te brengen. Die techniek maakt gebruik van een andere radioactieve stof (FET) in combinatie met een PET/MRI-scan.
