Het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) heeft het datagedreven platform FemHealthData gelanceerd om het structureel tekort aan kennis over vrouwengezondheid aan te pakken. Het platform biedt onderzoekers, zorgprofessionals en beleidsmakers een solide infrastructuur om langdurige gezondheidsuitkomsten bij vrouwen beter te begrijpen. Initiatiefnemer is klinisch epidemioloog Lilian Peters.
FemHealthData omvat geanonimiseerde huisartsgegevens van meer dan 108.000 vrouwen tussen de 18 en 55 jaar, waarvan ongeveer een kwart een bevalling heeft doorgemaakt. De infrastructuur maakt het mogelijk om de langetermijneffecten van bijvoorbeeld zwangerschapscomplicaties te onderzoeken – een terrein waar de huidige medische kennis vaak tekortschiet. ”Tot nu toe lag de focus vooral op de korte termijn. Met FemHealthData kunnen we nu ook bredere en langdurige gezondheidseffecten analyseren”, vertelt Lilian Peters.
Meerdere databronnen integreren
Naast huisartsendata integreert FemHealthData ook gegevens uit cohortstudies zoals Lifelines Vrouwenzaken en ervaringen van vrouwen via gevalideerde vragenlijsten. Door koppelingen met onder meer CBS-data ontstaat een rijk totaalbeeld van gezondheid, werkverzuim en zorgkosten. Deze brede aanpak biedt volgens Peters een stevige basis voor betere beleidsvorming, richtlijnontwikkeling en gepersonaliseerde zorg: “We beschikken over een schat aan informatie om de zorg voor vrouwen structureel te verbeteren.”
De lancering van het platform vond plaats op de nationale dag van de vrouwengezondheid. Daarmee benadrukken de initiatiefnemers het groeiende bewustzijn rondom man-vrouwverschillen in de zorg. Peters roept onderzoekers, beleidsmakers en ervaringsdeskundigen op om bij te dragen: “Of je nu werkt aan een subsidieaanvraag, praktijkproject of onderzoeksvoorstel: we nodigen iedereen uit die de zorg voor vrouwen wil verbeteren om met ons samen te werken via FemHealthData.nl.”
Groeiend dynamisch ecosysteem
FemHealthData is ontworpen als een dynamisch ecosysteem dat blijft groeien. Het UMCG werkt hierbij samen met (inter)nationale partners, academische centra en patiëntenorganisaties. De missie blijft helder: complexe data vertalen naar begrijpelijke en toepasbare inzichten voor zorgprofessionals én vrouwen zelf. “FemHealthData is geen eindpunt, maar een stevig fundament voor duurzame verbetering van vrouwgerichte zorg”, aldus Peters.
Het platform opereert volgens de FAIR-principes (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) en passen zowel klassieke epidemiologische modellen als geavanceerde datagedreven innovaties toe, zoals Natural Language Processing (NLP) en machine learning (ML).
Geslachtsverschillen en vrouwengezondheid
In 2021 promoveerde onderzoeker Sophie Bots van het UMC op haar studie naar geslachtsverschillen in de reactie op medicatie bij hart- en vaatziekten. Ze analyseerde 110.000 elektronische patiëntendossiers en ontdekte dat vrouwen vaker stoppen met medicatie vanwege bijwerkingen dan mannen. Haar onderzoek bood toen al waardevolle inzichten in geslachtspecifieke verschillen. Zij pleitte dan ook voor meer onderzoek naar op maat gemaakte behandelingen.
Sinds begin juni 2024 kunnen zwangere patiënten van het UMCG met een medische zwangerschap thuis een hartfilmpje (CTG) maken met het mobiele apparaat PregnaOne. Dit apparaat, dat eruitziet als een kleine tablet, stelt vrouwen in staat zelf de hartslag van de baby en de druk van de baarmoederwand te registreren. Na het maken van een 30- tot 45-minuten durend hartfilmpje worden de resultaten beoordeeld door een arts van het Centrum voor Zwangeren, die telefonisch contact opneemt met de patiënt. Deze aanpak vermindert het aantal ziekenhuisbezoeken, wat zowel voor de patiënt als voor het ziekenhuis tijd en kosten bespaart.
