Het moet tijdelijk makkelijker worden om medische gegevens van Nederlanders via het Landelijk Schakelpunt (LSP) tussen zorgverleners te delen. Dat moet ook kunnen wanneer hier niet expliciet toestemming voor gegeven is. Dat blijkt uit een updatebrief over de stand van zaken Covid-19 die minister Hugo de Jonge (VWS) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Het is de bedoeling dat gegevensuitwisseling van patiëntendata tussen zorgverleners mogelijk is zolang de coronacrisis aanhoudt. Dat moet ook voor de SEH gaan gelden. Alleen van patiënten die expliciet aangeven dat zij niet willen dat hun gegevens worden gedeeld, blijft de samenvatting van het medisch dossier gesloten.
Sneller, effectiever optreden
Artsen en patiëntenorganisaties hebben hiertoe opgeroepen. Zo moet sneller en effectiever optreden rond de coronacrisis gefaciliteerd worden. Het ministerie van VWS wil dit mogelijk maken, zo stelt De Jonge. Op verzoek van onder andere de LHV, NHG, Ineen en Patiëntenfederatie is bekeken hoe omgegaan kan worden met het toestemmingsvereiste (op grond van artikel 15a van de Wabvpz) voor het beschikbaar maken van huisartsinformatie voor Huisartsenposten (HAP).
De gegevens zijn bij de huisarts beschikbaar in de zogenaamde professionele samenvatting op basis van de Richtlijn gegevensuitwisseling huisarts-centrale huisartsenpost. Nu hebben ongeveer 8 miljoen Nederlanders aangegeven of zij hier toestemming voor geven. Slechts een klein deel heeft deze toestemming expliciet geweigerd. De overige Nederlanders hebben nog geen keuze omtrent toestemming kenbaar gemaakt. Dit betekent volgens De Jonge dat voor deze laatste twee groepen de triage langer duurt dan noodzakelijk en niet alle informatie op tijd beschikbaar is om de juiste zorg te leveren.
Triage kan vastlopen
'Door het ontbreken van toestemming ontbreekt er nu informatie, die ter plekke moet worden uit- en opgevraagd’, zo staat er in de Kamerbrief. ‘Vooral buiten kantoortijden leidt dit tot grote vertragingen. Als hier niet op korte termijn een oplossing voor komt en de stijging van het aantal patiënten doorzet is het denkbaar dat de triage zal vastlopen.'
Om dit te voorkomen, werkt onder meer VWS aan een constructie met tijdelijke veronderstelde toestemming (Corona-opt in) voor die mensen die nog geen toestemmingskeuze kenbaar hebben gemaakt. Hierbij blijft de mogelijkheid voor een opt-out bestaan. Dat kan via de website volgjezorg worden aangegeven, aldus VZVZ. Patiëntenfederatie Nederland benadrukt verder dat er duidelijke voorwaarden verbonden zijn aan de tijdelijke toestemming. Zo moet de gegevensuitwisseling bijdragen aan kwaliteit van zorg, continuïteit van zorg én kwaliteit van leven.
Duurzame oplossing gegevensuitwisseling
Tegelijk wordt er gewerkt aan een meer duurzame oplossing waarbij niet wordt uitgegaan van het beschikbaar stellen van informatie vooraf, waarvoor de specifieke toestemming van artikel 15 wabvpz vereist is. Het betreft een oplossing waarin informatie opgehaald wordt op het moment dat de informatie nodig is door de zorgverlener die op dat moment een behandelrelatie heeft met de patiënt. Niet alleen op de Huisartsenposten, maar ook op de spoedeisende hulp (SEH) is behoefte aan huisartsinformatie.
Ziekenhuisbrancheorganisatie NVZ heeft verzocht ook hier een tijdelijke oplossing voor te vinden. De tijdelijke veronderstelde toestemming (Corona-opt in) zal dan ook voor het toegankelijk maken van huisartsinformatie voor de SEH gaan gelden. Om de informatie beschikbaar te maken voor de SEH, wordt een tijdelijke technische oplossing gerealiseerd die het mogelijk maakt om na de Corona-crisis de Corona-opt in toestemmingen te verwijderen.
Taskforce werkt aspecten uit
De taskforce waarin de koepels, Patiëntenfederatie, ZN, VZVZ en VWS samenwerken kan nu op volle kracht vooruit. De taskforce werkt de juridische, organisatorische en technische aspecten uit. VWS bekijkt met de toezichthouders welke juridische randvoorwaarden voor deze tijdelijke oplossing moeten gelden, zodat de oplossing binnen enkele weken kan worden opgeleverd. De NVZ neemt ook deel aan de taskforce.
Als gevolg van de verplaatsingen van patiënten over het land, wordt tot slot ook met leveranciers bekeken op welke wijze patiëntendossiers (beter) tussen ziekenhuizen versneld elektronisch overgedragen kunnen worden. Afhankelijk van de technische mogelijkheden, moet hier mogelijk ook een (al dan niet tijdelijke) juridische basis voor gemaakt worden.
Delen cruciale gegevens
In oktober 2019 stelde toenmalig Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) al dat hij het op korte termijn mogelijk wilde maken dat Nederlanders toestemming kunnen registreren voor het delen van cruciale medische gegevens bij spoedgevallen. Dit moet voorkomen dat er onvoldoende of verkeerde zorg verleend wordt, bijvoorbeeld wanneer een patiënt niet aanspreekbaar is.
Volgens Bruins betrof het vier miljoen Nederlanders die nog niet de keuze kenbaar hebben gemaakt of gegevensuitwisseling mag. Onder normale omstandigheden kunnen zij per keer aan een arts toestemming geven. Wanneer er sprake is van spoedzorg, kan het echter zijn dat een patiënt niet in staat is om deze toestemming te geven.
