Behandelingen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) worden in steeds meer mate ondersteund door technologische innovaties, waaronder ook virtual reality (VR) toepassingen. Mensen met bijvoorbeeld PTSS of angststoornissen kunnen effectiever geholpen worden met VR als ondersteunend element, vertelt Martine van Bennekom, psychiater bij GGZ Delfland.
Een groot voordeel van VR-toepassingen is volgens Van Bennekom dat patiënten met een VR-bril in de veiligheid van de spreekkamer blootgesteld worden (exposure) aan een wereld die grote gelijkenissen vertoont met de echte wereld, ofwel een veel meer gecontroleerde omgeving. “De verwachting is dat VR de doorlooptijd van diverse psychiatrische behandelingen korter maakt en de kwaliteit ervan verbetert.”Grotere controle
De psychiater onderstreept het groeiend belang van VR binnen de ggz door de grotere controle te onderstrepen bij het uitvoeren van cognitieve gedragstherapie. “Dat maakt deze methode erg geschikt voor de geestelijke gezondheidszorg, met name op het gebied van angststoornissen en psychose.”VR wordt volgens Van Bennekom door cliënten ook ervaren als laagdrempeliger en leuker, wat de motivatie en het vertrouwen in de behandeling kan bevorderen. “Voor een behandelaar is het bovendien niet altijd mogelijk om met iedere cliënt de straat op te gaan. Dankzij virtual reality hoeft dat ook niet altijd meer.”
Te grote stap in echte wereld
Een goed voorbeeld is een cliënt met pleinvrees. Zo’n cliënt durft door angsten niet naar drukke situaties toe, bang om een paniekaanval te krijgen. Dankzij de exposure wordt in eerste instantie een angst opgewekt, maar de cliënt ontdekt dat die angst weer wegebt en er niks ernstigs gebeurt. De stap om dit te oefenen in de echte wereld is vaak te groot.Van Bennekom: “In de VR-wereld kan de cliënt een bezoek aan de supermarkt, het café of een rit in de bus oefenen vanuit de spreekkamer en ondersteund door de behandelaar. Die ingebouwde veiligheid maakt het laagdrempelig en is vaak een opmaat tot zelfstandig sneller en meer durven oefenen in het dagelijks leven.”
Een groot voordeel voor de behandelaar is goed inzicht in hoe de cliënt zich in een bepaalde situatie gedraagt. “Je ziet precies welke reacties het oefenen oproept. Daarnaast is het mogelijk om de omgeving te controleren – hoe druk is het en wat is de interactie met virtuele mensen – en de behandeling stapsgewijs aan te passen op de resultaten. De behandeling is zo beter afgestemd op de cliënt.”
Familieleden betrekken bij behandeling
GGZ Delfland wil de onderzochte virtuele omgevingen de komende jaren zo breed mogelijk inzetten voor cliënten, maar ook gebruiken om familieleden te betrekken bij de behandeling. Zo kan in een VR-omgeving een ouder ervaren hoe het is om zelf een eetstoornis te hebben, wat kan leiden tot meer begrip voor de cliënt.“Om er voor te zorgen dat VR zo goed en snel mogelijk kan worden ingezet binnen de ggz, willen we samenwerken met ontwikkelaars, andere ggz-instellingen en zorgverzekeraars. Zo kunnen we meer onderzoek doen naar nieuwe VR-omgevingen en behandelingen optimaliseren.”
