Het Europese VASCUL-AID-onderzoek krijgt een beurs ter waarde van 6,4 miljoen euro. De subsidie is toegekend vanuit het EU-fonds Horizon voor onderzoek en innovatie. De inzet van AI speelt een grote rol in het VASCUL-AID-onderzoek, uitgevoerd onder de leiding van het Amsterdam UMC. De studie focust zich op het voorspellen of vaatziekten zich gaan verergeren bij mensen met een aorta aneurysma in de buik of slagaderverkalking in de benen (etalagebenen).
De impact van hart- en vaatziekten is groot. Jaarlijks overlijden er wereldwijd zo’n 17,9 miljoen mensen als gevolg van deze groep aandoeningen. Daarmee vormen hart- en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak. Nederland telt circa 1,7 miljoen mensen met een hart- of vaataandoening, waaraan dagelijks 103 mensen overlijden. Veel lopende onderzoeken richten zich volgens Amsterdam UMC echter op hartziekten. De invloed van vaataandoeningen op deze grote aantallen sterfgevallen blijft vaak onderbelicht.
Indicator voor kans overlijden
Volgens Kak Khee Yeung, vaatchirurg bij Amsterdam UMC en leider van het Europese onderzoek, zijn vaataandoeningen juist een sterke indicator voor later overlijden aan hart- en vaatziekten. Vaten vormen namelijk een belangrijk onderdeel van het hart- en vaatsysteem dat mensen in leven houdt. Een vaataandoening als aneurysma of etalagebenen vergroot bij verergering van de aandoening de kans om te overlijden aan een hart- of vaatziekte. Een goede reden om hier meer onderzoek naar te verrichten.
Yeung stelt dat het nog niet mogelijk is om het verloop van aneurysma of etalagebenen te voorspellen. Wel is bekend dat uiteindelijk een kwart van de mensen met een aneurysma of etalagebenen op termijn hartproblemen of een beroerte krijgen. VASCUL-AID moet het mogelijk maken om te voorspellen wie een verhoogd risico heeft op verergering van hun vaataandoening en daarmee een hoog risico op hartinfarct of beroerte. Dan is het ook mogelijk hier een specifiek behandelplan voor te ontwikkelen.
AI voor persoonlijk behandelplan
VASCUL-AID moet een van de grootste Europese prospectieve en validatiestudies worden die AI inzet om een persoonlijk behandelplan te ontwikkelen voor mensen met hart- en vaatziekten. Voorbeelden zijn medicijnaanpassingen of eerdere chirurgische behandelingen. Speciale aandacht in de studie gaat uit naar het ontwikkelen van betrouwbare en praktisch toepasbare AI-instrumenten.
Binnen VASCUL-AID werken Europese ziekenhuizen samen aan de ontwikkeling van een data-infrastructuur waarin data van patiënten met aneurysma of etalagebenen worden gemonitord. Zes klinieken in Europa gaan actief data van deze patiënten verzamelen uit genetische data en beeldvormende onderzoeken. Daarbij wordt gekeken naar eiwitprofielen in bloed en medicijngebruik. Ook worden bestaande databases en biobanken gebruikt.
Rol voor zelfmonitoring
Ook zelfmonitoring via smartphone of wearables zoals een smartwatch speelt een rol in de studie, benadrukt Yeung. VASCUL-AID heeft hiervoor een app ontwikkeld die data moet bijhouden en doorspelen over dagelijkse activiteiten, kwaliteit van leven en hartslag.
Uit alle data willen de VASCUL-AID onderzoekers de markers halen die kenmerkend zijn voor de hoogrisicogroep. Met behulp van AI-toepassingen worden vervolgens de bijbehorende gegevens geanalyseerd om patiënten te identificeren met een verhoogd risico op verergering van de hart- en vaatziekte.
Inzet AI bij onderzoek
VASCUL-AID is niet het enige onderzoek naar hart- en vaatziekten waarbij Amsterdam UMC AI wil inzetten. Afgelopen april maakte de nieuwe stichting Amsterdam UMC Foundation bekend dat het fondsen gaat werven om innovatief onderzoek te stimuleren. Het gaat hierbij onder meer om het gebruik van AI-toepassingen om de kans op hart- en vaatziekten beter te voorspellen.
