Bijna vijftig procent van de Nederlanders staat positief tegenover digitale huisartsenzorg, zoals een consult via beeldbellen of monitoring op afstand. Mensen zien digitalisering als een waardevolle aanvulling op de huidige zorg én als een oplossing voor het groeiend tekort aan huisartsen. Dat blijkt uit een peiling van Kantar, uitgevoerd in opdracht van zorgverzekeraar CZ. Huisartsen spelen zelf een grote rol in het stimuleren van digitale toepassingen, maar ook verzekeraars hebben een rol.
Voor veel mensen is het al heel gebruikelijk om bankzaken en boodschappen digitaal te doen. Zelfs het zoeken naar een relatie gebeurt steeds vaker online. De digitale huisartsenzorg bevindt zich echter nog in een pril stadium. Voor het gebruik van digitale toepassingen in relatie tot huisartsenzorg is echter wel degelijk veel animo, aldus Kantar. Zo ziet 47 procent van de respondenten de optie van beeldbellen of 24/7 chatten met een huisarts als positief.
Joep de Groot, bestuursvoorzitter van CZ, stelt tevreden te zijn met het beeld dat het onderzoek toont. “In onze visie is én blijft de fysieke huisarts de spil van de huisartsenzorg. Maar digitaal spreekt aan, dat laat het onderzoek wel zien. Het draagvlak voor digitale manieren van zorg verlenen is bij verschillende groepen best groot. En dat is belangrijk, want door tekorten zien we dat huisartsen flink onder druk komen te staan. En in sommige regio’s is het echt steeds lastiger om een huisarts te vinden. Dat willen we oplossen en digitalisering speelt daarbij een belangrijke rol.”
Meer tijd voor persoonlijke hulp
Ook de deelnemers aan het onderzoek zien volgens CZ die rol. Zo geeft de helft van de ondervraagden aan bepaalde, niet-ernstige klachten, best met een digitale huisarts – dat kan ook een chatbot zijn - te willen bespreken om de eigen huisarts ontlasten. Die krijgt zo meer tijd om andere patiënten persoonlijk te helpen. Ook zien veel mensen het oplossen van het huisartsentekort in Nederland als een probleem waarvoor digitale toepassingen in de huisartsenzorg een oplossing kan zijn.
CZ citeert in een persbericht over het onderzoek Jasper Schellingerhout, van Het Huisartsenteam De Keen in Etten-Leur, als voorstander van dergelijke toepassingen. Hij heeft het over onnodige koudwatervrees voor digitale oplossingen bij huisartsen. Zijn ervaring is dat patiënten de online services intuïtief goed gebruiken en dat patiënten er erg tevreden over zijn.
“Inmiddels wordt in onze praktijk 45 procent van de afspraken bij de huisartsen online gemaakt en ook e-consulten zijn populair, ongeveer 7 consulten per huisarts per dag. Online services bieden hiermee een win-win situatie: het verhoogt de service aan de patiënt en de praktijk profiteert onder andere van een lager aantal inkomende telefoontjes en effectievere logistiek voor vragen en uitslagen.”
Toegevoegde waarde digitale huisartsenzorg
CZ noemt het verrassend dat veel mensen de toegevoegde waarde van digitale huisartsenzorg zien, aangezien zij over het algemeen zeer tevreden over hun huisarts zijn. De verklaring hiervoor is vooral het gemak en de laagdrempeligheid van digitale zorg. Uit het onderzoek blijkt dat één op de drie mensen het niet makkelijk vindt om een bezoek aan de huisarts in de dagelijkse beslommeringen in te passen. Digitale zorg – te gebruiken via computer, tablet of smartphone vanaf elke locatie - kan hierbij een oplossing bieden en dus een goede aanvulling vormen op de reguliere huisartsenzorg.
Mensen vinden digitale zorg nog niet voor iedere situatie een gewenste oplossing. Voor lichamelijke onderzoeken, zoals bij een knobbeltje in de borst, willen mensen nog graag de huisarts in eigen persoon zien. Een grote groep mensen is wel bereid in veel andere situaties gebruik te maken van een digitale huisarts. Bijvoorbeeld voor advies bij griep of bij het starten met anticonceptie.
Mensen zijn vooral positief over de rol van een digitale huisarts als het gaat om het beoordelen of er actie nodig is bij klachten en bij doorverwijzingen. Het monitoren van klachten op afstand scoort het laagst, al vindt nog steeds 32 procent van de ondervraagden dat de digitale huisarts ook die rol kan vervullen.
Huisartsen zelf aan zet
Huisartsen zijn volgens de meeste respondenten in eerste instantie zelf aan zet om de zorg meer digitaal te organiseren. 73 geeft ook aan dat zorgverzekeraars hierin (misschien) een rol kunnen spelen. En dat is belangrijk, want veel mensen erkennen de rol die een zorgverzekeraar heeft bij het beschikbaar houden van huisartsenzorg.
Drie op de tien mensen van 70 jaar en ouder is positief over digitale huisartsenzorg, stelt CZ tot slot. De veelgehoorde opvatting dat digitalisering enkel interessant wordt gevonden door jongeren wordt daarmee ontkracht.
Toenemende adoptie e-health
Afgelopen zomer bleek uit een studie van de Europese Commissie dat de adoptie van e-health toepassingen zoals e-consulten, online afspraken maken en thuismonitoring in de eerstelijnszorg in de EU duidelijk gestegen tussen 2013 en 2018. Wel zijn er grote verschillen tussen lidstaten. In vergelijking met 2013 is het aantal huisartsen verdubbeld dat enthousiast is over e-health.
Uit onderzoek van het CBS in april van dit jaar kwam naar voren dat ruim een vijfde van de volwassen Nederlanders (22%) al eens een herhaalrecept online aangevraagd heeft bij zijn huisarts. 12 procent heeft ook wel eens een afspraak voor een fysiek consult online gemaakt. Bijna niemand heeft al een keer een videoconsult gehouden met de huisarts of zou van plan zijn om dit te doen.
