Cliënten met een verstandelijke beperking die zelf met een digibord achterhalen wanneer ze eten en wat ze die dag gaan doen. Een sociale robot die mensen met niet-aangeboren hersenletsel helpt bij hun dagstructuur. Cliënten met een lichamelijke beperking die zelfredzamer zijn door domotica. De inzet van technologie in de gehandicaptenzorg is aan een opmars bezig.
Digitale innovaties maken het mogelijk cliënten beter te ondersteunen, werkdruk te verminderen en het tekort aan arbeidskrachten aan te pakken. Wat is de huidige stand van zaken? Dat brachten onderzoekers van Academische Werkplaats ZoTeG en de Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg in kaart.
Transformatieplan
Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) stelde in dit kader begin 2022 samen met Zorgverzekeraars Nederland (ZN) een transformatieplan op. Het doel: een ‘transitie naar een duurzame, toekomstbestendige en betaalbare gehandicaptenzorg’. In het akkoord staan vijf inhoudelijke ontwikkelthema’s. Technologie maakt hier een belangrijk onderdeel van uit.
Ook in de Visie2023 van de VGN is technologie een van de vier speerpunten. Brigitte Boon, bijzonder hoogleraar Data en technologie in de gehandicaptenzorg bij Tranzo, Tilburg University, zegt hierover in ICT&health 6: “Hoewel technologie als begrip in beleids- en uitvoeringsplannen dus vaak genoemd staat, was onbekend om welke technologie het nu eigenlijk gaat. Daar hebben we onderzoek naar gedaan.”
Boon is – naast bijzonder hoogleraar – bestuurder bij Academy Het Dorp. Onderdeel van dit bureau is Academische Werkplaats ZoTeG, die werkt aan wetenschappelijke onderbouwing van zorgtechnologie in de gehandicaptenzorg. Onderzoekers van de werkplaats sloegen de handen ineen met de Innovatie-impuls - een innovatieprogramma dat uitgevoerd wordt door kennisorganisatie Vilans en Academy Het Dorp, in opdracht van VWS, en maakten een landelijke inventarisatie van technologie in de gehandicaptenzorg.
Overkoepelende doelen
De resultaten van het onderzoek zijn verhelderend. Zo concludeerden de onderzoekers dat technologie in de gehandicaptenzorg voornamelijk wordt ingezet voor zeven verschillende overkoepelende doelen: stimulering, beweging, ontspanning of vermaak, voor ondersteuning van de dagstructuur, als nachtzorgsysteem, om slaap te verbeteren, voor contact op afstand tussen medewerker en cliënt, voor gebouwgebonden technologie die cliënten zelf kunnen bedienen of om met sensoren biofeedback te achterhalen, vallen te voorkomen en de verzadiging van incontinentiemateriaal te meten.
Ilse Bierhoff – senior onderzoeker Digitale zorg bij Vilans – was één van de onderzoeksleiders. “Bij technologie voor de dag gaat het om planborden en -apps, zoals MijnEigenPlan en MyWepp”, vertelt ze. “Maar ook robotica zoals robot Tessa, Robotmaatje en robot SARA; de Tovertafel en Belevenistafel, om robotdieren en snoezelapparatuur. Voor de nacht gaat het om bijvoorbeeld de Somnox, het slaapschaap en slaapmonitoring met matrassensoren, zoals Emfit en Momo BedSense. Ook gebruiken zorginstellingen epilepsiedetectie, zoals Nightwatch en Epimat.”
Zelfredzamer, efficiënter
Het onderzoek toont dat deze technologische toepassingen worden ingezet om cliënten zelfredzamer te maken en de efficiëntie van de zorg te bevorderen, stelt Agnes van der Poel. Zij is coördinator van Academische Werkplaats ZoTeG en van het onderzoek in de Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg.
“Dat zien we bijvoorbeeld bij beeldzorg (een zorgmedewerker geeft een cliënt op afstand hulp via een beeldscherm met camera, red.) waar veel zorgorganisaties op inzetten. Ook sensortechnologie en technologie waarmee cliënten zelf hun omgeving kunnen besturen, helpen cliënten en zorgprofessionals erg vooruit. Cliënten kunnen zelf bijvoorbeeld hun deuren, gordijnen en ramen openen en sluiten, in plaats van hiervoor een medewerker op te roepen. Dat is winst aan twee kanten.”
Lees het hele artikel in ICT&health 6, die onlangs is verschenen. Of lees het artikel in ons online magazine.
