Naast mijn rol als manager strategie en advies bij Nictiz ben ik docent bij het Amsterdam UMC. In die hoedanigheid geef ik onder andere les over zorginformatietechnologie aan geneeskundestudenten. De artsen van de toekomst. Deze studenten zien allerlei innovaties en technologieën op zich afkomen, en hebben terechte vragen over hoe de digitale transformatie van de zorg hun werkzaamheden zullen gaan beïnvloeden.
De artsen van morgen zullen deels andere kennis en vaardigheden nodig hebben dan de artsen van nu en vroeger. Wat moet er bijvoorbeeld in de rugzak van een toekomstige arts zitten om goed voorbereid te zijn op AI? Hoe brengen we ze goed op de hoogte van de kansen en risico’s van large language models, zoals ChatGPT? En hoe ziet het beroep van een medisch specialist er anno 2035 überhaupt uit?
AI en databeschikbaarheid
Dat de zorgverlening gaat veranderen door de komst van meer en meer technologie en steeds meer bruikbare data is duidelijk. We zien bijvoorbeeld nu al steeds meer zorg op afstand. Maar in hoeverre AI in de toekomst ingezet kan worden voor beslissingsondersteuning is nog niet volledig helder. Als het goed is bewegen we in de zorg toe naar betere databeschikbaarheid, waardoor meer gegevens beschikbaar komen en we steeds vaker gepersonaliseerde zorg aan kunnen bieden. Daar moeten we toekomstige artsen tijdens hun opleiding al op voorbereiden.
Meer aandacht voor ICT
Als je ziet hoeveel tijd een zorgverlener dagelijks besteedt aan (digitale) technologie, dan wordt snel duidelijk dat er meer aandacht en tijd voor ICT moet komen in de geneeskundeopleiding. Weten hoe de knoppen in een elektronisch patiëntendossier werken is substantieel anders dan het doorgronden van het effect dat jouw registraties hebben op andere zorgverleners. Eigenlijk kun je zonder informatievoorziening helemaal niets in de zorg. En toch is het omgaan met informatietechnologie een miniem onderdeel van de geneeskundeopleiding. Dat moet veranderen.
Wat ons op het gebied van technologie staat te wachten in de zorg, is deels koffiedik kijken. Maar er zijn een aantal thema’s waar we nu al volop mee te maken hebben. Bijvoorbeeld het waarborgen van de veiligheid van patiëntgegevens. Denk aan het creëren van bewustwording bij studenten over de schade die kan ontstaan wanneer iemand een computerscherm onbeheerd open laat staan, ook al is het maar voor heel even.
Geen glazen bol
Een veel door geneeskundestudenten gestelde vraag is: hoe gaat AI ons werk veranderen? We hebben natuurlijk geen glazen bol, maar het is duidelijk dat er een heleboel toepassingen ontwikkeld worden die administratieve taken moeten wegnemen bij de zorgverlener. Daarnaast zien we bijvoorbeeld dat er digitale oplossingen ontworpen worden die artsen gaan helpen of differentiaaldiagnoses te stellen. Deze beide vormen van innovatie maken naar verwachting ruimte vrij voor de arts om meer aandacht te hebben voor de patiënt. Daardoor is het mogelijk om vaker persoonlijke gesprekken te voeren met de patiënt, wat zowel warme zorg als samen beslissen faciliteert. Nu is het verlagen van administratielast natuurlijk ook gewoon pure noodzaak, gezien de geprojecteerde personeelstekorten.
Eigenlijk is het gek dat er nog relatief weinig aandacht is voor informatietechnologie in de opleiding geneeskunde. Natuurlijk moet een arts weten hoe ze een centrale lijn aanleggen en een infuus zetten. Maar het verkeerd invoeren van de verkeerde reanimatiecodes in een elektronisch patiëntendossier is minstens zo gevaarlijk. En dat kan zomaar gebeuren, mits studenten niet op de hoogte zijn gebracht van hoe deze codes kunnen verschillen van ziekenhuis tot ziekenhuis. Misschien zouden geneeskundestudenten een soort EPD-rijbewijs moeten behalen tijdens hun opleiding, zodat ernstige technologie gerelateerde fouten zo veel mogelijk voorkomen kunnen worden.
Gluren bij de buren
De aankomende ICT&health World Conference 2025 zal ons een kijkje in de keuken geven bij andere sectoren en landen. Ik kijk ernaar uit om meer kennis op te doen over de aanpak die in andere landen gehanteerd wordt bij de digitalisering van de zorg. Daarnaast ben ik benieuwd naar de praktijkvoorbeelden die gepresenteerd zullen worden. Voor mij is het bezoeken van een congres als dit een beetje als het bijhouden van een zorg-APK.
