Onlangs zijn de resultaten van een onderzoek onder huisartsen van Nivel gepubliceerd in het wetenschappelijke blad BMC Health Services Research. Huisartsen, praktijkmanagers en bestuurders van huisartsenposten werden hiervoor diepgaand bevraagd over de lessen die ze uit de COVID-epidemie hebben getrokken. De huisartsen blijken positief te zijn over de mogelijkheden die striktere triage en zorg op afstand bieden. Maar tevens benadrukken ze dat digitalisering niet voor iedere patiëntgroep de juiste oplossing is.
In de nasleep van de coronapandemie zijn aanzienlijke veranderingen in de huisartsenzorg doorgevoerd die deels blijvend zijn gebleken. Zo werden er striktere triagecriteria werden ingevoerd, waarbij fysieke consulten alleen plaatsvonden wanneer ze absoluut noodzakelijk waren. Bovendien werden reguliere huisartscontroles voor chronische aandoeningen uitgesteld of op afstand gemonitord.
Door deze aanpassingen verminderde in de praktijk de werkdruk voor zowel triagisten als huisartsen. De resultaten van het onderzoek werpt meer licht op de lessen die huisartsen, praktijkmanagers en huisartsenpostbestuurders uit de crisis hebben geleerd. Het onderzoek, uitgevoerd door een samenwerkingsverband van Nivel, UMCG Groningen, Radboud UMC en Maastricht UMC als onderdeel van het grootschalige COVID-GP-project, onthult inzichten in de manier waarop de huisartsenzorg zich heeft aangepast en zich mogelijk in de toekomst zal ontwikkelen.
Huisartsen digitaliseren
De COVID-19-pandemie heeft hoe dan ook de weg geopend voor verdere digitalisering in de huisartsenzorg. Behalve striktere triage en consulten op afstand, wordt bijvoorbeeld ook steeds vaker gedeeltelijke automatisering van initiële triage overwogen als optie om de werkdruk te verlichten. Een baanbrekend voorbeeld van deze aanpak komt van de huisartsencoöperatie West-Brabant, die kunstmatige intelligentie gebruikt om patiënten te prioriteren. Patiënten vullen nu eerst digitaal intakeformulieren in, waarna AI-ondersteunde triage bepaalt of een fysieke afspraak noodzakelijk is of dat communicatie via e-mail of sms volstaat.
Keuzevrijheid voor digitaal of fysiek
Hoewel zorg op afstand positieve resultaten heeft opgeleverd, erkennen huisartsen volmondig dat deze werkwijze niet voor alle patiëntengroepen geschikt is. Ouderen, mensen met lagere sociaaleconomische status en beperkte gezondheidsvaardigheden kunnen problemen ondervinden bij zorg op afstand. De afwezigheid van non-verbale communicatie bemoeilijkt hiernaast het inschatten van symptomen en het stellen van diagnoses op afstand.
In het onderzoek wordt door betrokkenen dan ook expliciet gewezen op de waarde van keuzevrijheid voor patiënten. In de toekomstige huisartsenzorg zou de patiënt altijd moeten kunnen kiezen tussen een fysiek consult en een consult op afstand, waarbij rekening wordt gehouden met de aard van de aandoening en de behoeften van de patiënt. Deze flexibiliteit kan zowel de kwaliteit van de zorg als de tevredenheid van de patiënt ten goede komen.
