Op 12 januari 2023 heeft minister Kuipers van VWS het Werkplan 2023 van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) naar de Tweede Kamer gestuurd. Het werkplan heeft vier thema’s: de kwaliteit van persoonsgerichte zorg, personeelstekorten, de inzet van zorgtechnologie en toezicht op producten in een snel globaliserende wereld. We zoomen hier in op de visie van IGJ op het thema zorgtechnologie en de impact hiervan op de toezichthoudende taken.
De IGJ streeft naar toezicht met effect: in alle sectoren en in alle activiteiten. Het toezichtveld wordt groter en ingewikkelder. De inspectie moet daarom slimmer omgaan met haar mogelijkheden en middelen. Maar ook kiezen voor thema’s en activiteiten die het meest bijdragen aan de kwaliteit en veiligheid van de zorg en jeugdhulp. Een essentiële ontwikkeling is de snelle opmars van zorgtechnologie.
Grote rol zorgtechnologie
Eén van de grootste problemen in de jeugdzorg is, net als in de hele zorgsector, het chronisch tekort aan medewerkers. Technologische vernieuwingen kunnen hier zeker kansen bieden. In 2020 liet IGJ al weten dat grootschalige toepassing van e-Health geen vraag meer is, maar simpelweg noodzaak om de arbeidstekorten in de zorg te tackelen.
In het IGJ-Werkplan 2023 wordt dit toegelicht: ‘Technologische vernieuwingen in de zorg volgen elkaar snel op. Nieuwe ICT-toepassingen brengen mogelijkheden en kansen. Medische technologie wordt vaker thuis gebruikt. Patiënten krijgen meer inzicht in hun gezondheid. De zorg zal beter aansluiten bij hun leefomgeving. Dankzij e-Health (digitale zorg) kunnen zorgverleners, patiënten, cliënten en mantelzorgers bijvoorbeeld onderling communiceren en hebben ze gedeelde inzage in het medisch dossier.’
IGJ-Werkplan 2023: toezicht op risico’s technologie
Tegelijk brengen deze snelle technologische ontwikkelingen en innovaties risico’s met zich mee. Technologie werkt bijvoorbeeld lang niet altijd zoals verwacht. Ook vraagt het gebruik van technologie om veranderingen in zorgorganisaties zoals nieuwe werkwijzen, nieuwe kennis en aandacht voor mogelijk risico’s. Normen op dit gebied ontbreken vaak nog. Weer een ander probleem is dat zorgorganisaties steeds afhankelijker worden van ICT-leveranciers en er risico’s ontstaan als systemen niet goed met elkaar kunnen communiceren.
Toezichthoudende taak IGJ
Zorgtechnologie is kortom broodnodig en niet te stoppen, maar tegelijkertijd is er óók gestructureerd toezicht nodig op de risico's die erdoor ontstaan. IGJ houdt daarom toezicht op een zeer breed front aan technologie en nieuwe producten. Het loopt concreet van e-Health, toepassing ICT in de jeugdzorg, innovatieve productielijnen in de farmacie tot en met uitwisseling van data en een breed spectrum aan vernieuwingen in de eerstelijnszorg.
Het IGJ zegt er in het IGJ-Werkplan 2023 het volgende over: ‘De IGJ bouwt voort op de recent ingezette transitie naar toezicht onder nieuwe Europese wetgeving voor medische hulpmiddelen. In het toezicht op de MDR en de IVDR richten we ons in 2023 voornamelijk op de vereisten die nieuw zijn ten opzichte van de eerdere wetgeving. Zo kijken we onder andere of fabrikanten voldoen aan de aangescherpte eisen voor vigilantie en post-market surveillance.’
‘Daarnaast let de inspectie op dat er voldoende klinisch bewijs is voor de veiligheid en effectiviteit van medische hulpmiddelen. Tevens kijken we of technologische vernieuwingen op de juiste manier door zorgaanbieders worden gebruikt. Ook zijn we er alert op of wordt voldaan aan de overgangsbepalingen in de nieuwe verordeningen.’
Digitale kennis tanken
De IGJ beseft tot slot ook terdege dat haar eigen organisatie zelf voortdurend meer kennis moet binnenhalen omtrent data en technologie. De eigen inspecteurs kunnen bijvoorbeeld eigenlijk niet meer zonder een aanzienlijke dosis digitale kunde en kennis. Tevens wil de organisatie de komende tijd extra uitbreiding realiseren door meer data-analisten en inspecteurs met data-affiniteit binnen halen. ‘Dit vraagt onder meer een forse investering in recruitment, om mensen die relatief schaars zijn, voor de IGJ te vinden. Vervolgens is het de kunst om hen te binden en te boeien.’
