De verwachting is dat generatieve AI in 2024 vervangen wordt door zogenaamde interactieve kunstmatige intelligentie. In de gezondheidszorg betekent dit de ontwikkeling van AI-gestuurde tools die patiënten adviseren en artsen assisteren. Deze interactieve AI-assistenten kunnen straks, net als smartphone apps, uit een app store gedownload worden.
Sinds de komst van ChatGPT, in het najaar van 2022, en andere generatieve AI-tools heeft AI een ongekend momentum gekregen. In de loop van 2023 berichtte de media over hoe ChatGPT met succes ingezet wordt voor het nauwkeuring diagnosticeren van zeldzame ziekten en hoe de generatieve AI in staat is om vragen van patiënten met meer empathie te beantwoorden dan artsen. Ook verschenen de eerste op zogenoemde Large Language Models (LLM) gebaseerde chatbots op de markt, zoals Dave, een digitale mentor voor kankerpatiënten.
De generatieve AI revolutie
De eerste IT-leveranciers in de gezondheidszorg zijn gestart met de integratie van AI in EPD-systemen, waardoor het voor artsen gemakkelijker wordt om met software te communiceren. Oracle, Google, Epic en Microsoft kondigden aan dat ze een revolutie teweeg zouden brengen in de manier waarop artsen gegevens verzamelen en gebruiken door generatieve AI in hun workflows te introduceren. Ook wordt gekeken naar toepassingen voor wetenschappelijk onderzoek.
We kunnen alleen maar hopen dat dit het begin van het einde is van het handmatig intypen van gegevens in het EPD vanaf een toetsenbord en het klikken door tabbladen om relevante klinische informatie te vinden. De eerste ziekenhuizen hebben zogenoemde prompt engineers ingehuurd; technische experts die bedreven zijn in de communicatie met AI-tools. Zij worden ingezet om generatieve AI te introduceren in de workflow van artsen zodat generatieve AI hen kan ondersteunen onderzoeksresultaten te beoordelen en eenvoudige brieven en aanbevelingen voor patiënten te maken.
GPT Store voor AI-assistenten
Generatieve AI maakt het mogelijk om teksten of afbeeldingen te creëren op basis van instructies van de gebruiker. Met ChatGPT kun je met AI chatten zoals je dat met een mens doet. Niet alleen door vragen te stellen bijvoorbeeld, maar ook door de AI-assistent taken toe te bedelen zoals hete maken van een technische samenvatting, het schrijven van artikelen en dergelijke. Het taalgebruik van AI-assistent, voor het geven van antwoorden en produceren van teksten, liggen dicht bij de natuurlijke taal die wij als mensen ook bezigen. Zo dicht dat het steeds moeilijker wordt om te onderscheiden welke inhoud is gemaakt door een mens en welke geproduceerd is door AI.
Een koploper op het gebied van generatieve AI is OpenAI, de ontwikkelaar van ChatGPT. Op een ontwikelaarsconferentie die in november 2023 werd gehouden (OpenAI DevDay) kondigde het bedrijf verschillende innovaties aan die de koers van de AI-ontwikkeling zullen bepalen. Volgens Sam Altman, hoofd van OpenAI, is ChatGPT veiliger, slimmer en actueler – de basiskennis omvat nu data tot april 2023, voorheen alleen tot november 2021). De belangrijkste aankondiging was echter de opening van een GPT Store voor generatieve AI-applicaties, vergelijkbaar met de Apple Store of Google Store voor (smartphone) apps.
In de GPT Store worden op AI gebaseerde applicaties geplaatst die zijn gemaakt door externe ontwikkelaars, vergelijkbaar met smartphone apps. In de praktijk betekent dit de opkomst van gepersonaliseerde chatbots voor verschillende doeleinden: entertainment, e-mails schrijven, gezond eten en lifestyle, ziektepreventie, enz. Iedereen zal naar behoefte een AI-gestuurde assistent kunnen downloaden, die adviseert, suggesties geeft of kan ondersteunen bij het uitvoeren van verschillende werk gerelateerde taken.
Zal een gesprek met AI de chat vervangen?
Generatieve AI wordt interactief en zal eerdere gesprekken kunnen onthouden, de voorkeuren van de gebruiker kennen, gegevens uit de echte wereld verzamelen en leren van gesprekken, met als doel om op een persoonlijke, menselijke, manier met de gebruiker te communiceren. In de gezondheidszorg zal interactieve, conversationele, AI op drie manieren worden toegepast:
- Gepersonaliseerde chatbots voor patiënten. AI-assistenten kunnen de vragen van een patiënt beantwoorden, laboratoriumresultaten toelichten, suggesties geven over hoe de levensstijl kan worden aangepast aan een specifieke ziekte, of hoe de patiënt beter voor zijn eigen gezondheid kan zorgen. Op dit moment is elk nieuw gesprek met ChatGPT weer een nieuw gesprek, zonder (relevante) context van eerdere gesprekken daarbij te betrekken. Ofwel, de AI-chatbot onthoudt niet wat er de dag ervoor is besproken. Conversationele AI voor toepassingen in de gezondheidszorg zal deze beperking niet hebben. De chatbot kan dus ook in zijn geheugen ‘graven’ naar eerdere gesprekken.
- Chatbots die artsen assisteren. Artsen zullen in staat zijn om informatie in te winnen over nieuw wetenschappelijk onderzoek naar de behandeling van een specifieke ziekte, snelle samenvattingen van gegevens in elektronische medische dossiers te maken, gegevens in HER in te voeren met behulp van nieuwe methoden, en bepaalde documenten te genereren, bijvoorbeeld samenvattingen van patiëntenconsulten, verwijzingen, klinische brieven, enz.
- Chatbots die de patiëntenstroom in zorginstellingen ondersteunen. Deze interactieve AI-tools kunnen de communicatie met de patiënten automatiseren. Denk aan het maken van een afspraak, een herinnering sturen, patiënten met chronische aandoening bellen voor een update over zijn gezondheid, vaccinatie adviezen geven en een deel van de taken overnemen die nu nog handmatig uitgevoerd worden bij de balie van een kliniek, poli of ziekenhuis.
Nieuwe interactieve AI-tools zullen in niets lijken op stemassistenten zoals Siri of Alexa. Hun reacties zullen naadloos, empathisch en afgestemd zijn op de context van het gesprek en zelfs op de emotionele toestand van de gebruiker. Met zulke superieure taalvaardigheden zullen ze in staat zijn om voortdurende ondersteuning te bieden aan mensen die worstelen met eenzaamheid of psychische aandoeningen (als aanvulling op de therapie).
Van een fysiek toetsenbord naar een touchscreen
De huidige ontwikkeling van AI lijkt enigszins op die uit 2007, toen Apple de eerste iPhone introduceerde, de eerste smartphone met een touchscreen en gebruiksvriendelijk ecosysteem. Sindsdien zijn we bijna vergroeid me onze smartphones die tegenwoordig veel meer zijn dan een mobiele telefoon. Het zijn onmisbare assistenten voor werk en leven geworden. Wie nog het tijdperk van de mobiele telefoons met fysieke toetsenborden meegemaakt heeft, herinnert zich wat een enorme verandering het was.
De ontwikkeling van AI in 2023 en 2024 luidt een nieuwe technologische revolutie in: we zullen met machines gaan praten, net zoals we met andere mensen praten. In plaats van mobiele apps voor bijvoorbeeld het verbeteren van de slaapkwaliteit en gezond eten, het helpen beheersen van diabetes – waarvoor handmatige bediening nodig is – zullen gespecialiseerde chatbots patiënten adviseren, vragen beantwoorden en de gezondheid monitoren. Dr. AI bereidt zich voor om Dr. Google te vervangen.
