Een basisniveau van ‘AI-geletterdheid’ is steeds belangrijker voor veilig en effectief gebruik van AI in de zorg. Maar hoe zorg je ervoor dat zorgprofessionals de juiste kennis en vaardigheden krijgen? Het antwoord op die vraag en meer werden besproken op 30 oktober toen 180 zorgprofessionals bijeenkwamen in het UMC Utrecht. Het evenement, onderdeel van het Netwerk AI, werd georganiseerd door de Federatie Medisch Specialisten, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU, nu UMCNL).
AI krijgt de komende jaren een steeds grotere rol in de zorg. Het biedt veel kansen, maar brengt ook risico’s met zich mee, zoals verkeerd gebruik of ontoereikende modellen. Daarom is het volgens de voorzitter van de commissie AI van de Federatie Medisch Specialisten, Bart Geerts, cruciaal dat zorgprofessionals goed op de hoogte blijven. “We moeten zorgen dat we het snappen, dat we weten waar de mogelijkheden én de beperkingen liggen, kortom dat we er veilig en verantwoord mee kunnen werken. Ook in de Europese AI-verordening die al in werking is getreden, wordt een bepaald niveau van AI-geletterdheid vereist”, aldus Geerts.
Kijkje in de keuken
De aanwezige medisch specialisten, aios, opleiders, leerhuismanagers en domeinexperts kregen een kijkje in de keuken van verschillende ziekenhuizen en koepelorganisaties die met scholing over AI bezig zijn. Koplopers vertelden aan de hand van praktijkvoorbeelden hoe zij AI-geletterdheid stimuleren, bijvoorbeeld met scholingsplannen, trainingen, digitale leeromgevingen, micro-learnings en AI-proeftuinen.
Tijdens de bijeenkomst werd besproken hoe AI-kennis binnen zorgorganisaties het beste kan worden ingericht, van organisatiebrede leerlijnen tot scholing op afdelingsniveau voor alle medewerkers. Belangrijk daarbij is een goede interne voorbereiding en een multidisciplinaire aanpak. Daarnaast kwam aan bod wat jonge artsen tijdens hun opleiding zouden moeten leren: inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van AI, actief meedenken met ontwikkelaars en kritisch reflecteren op de output van AI-systemen.
Rol koepelorganisaties
Tijdens de bijeenkomst was er ook aandacht voor de ondersteunende rol van koepelorganisaties. De NFU en NVZ presenteerden vorig jaar samen het position paper ‘AI in de zorg’ (pdf) aan de minister van VWS, met een werkagenda waarin AI-geletterdheid centraal staat. Hiermee anticipeerden zij op de plannen van de toenmalige minister om AI in te zetten tegen administratieve lasten.
Daarnaast brengen zij de stand van zaken rond AI in aangesloten ziekenhuizen en umc's in kaart, versterken kennisnetwerken en stellen handreikingen op. Het doel is zorgprofessionals optimaal te ondersteunen bij het werken met AI, waarmee het onderwerp belangrijk is voor deze organisaties.
Competentieset
De Federatie Medisch Specialisten werkt momenteel aan een AI-competentieset die beschrijft hoe het basisniveau van AI-geletterdheid van aios en medisch specialisten eruit zou moeten zien. Daarin komt aan bod welke kennis en vaardigheden een dokter nodig heeft als het gaat om begrip van AI. Ook wordt ingegaan op veilig gebruik van AI, communicatie met patiënt en team, samenwerking, ethiek en recht.
Deze competentieset wordt verder doorontwikkeld in modules op de Digitale Leeromgeving van de Federatie in de eerste helft van 2026. Belangstellenden die vragen hebben over de bijeenkomst kunnen contact opnemen met de commissie AI via Sade Krijgsman-Faneyte (s.faneyte@demedischspecialist.nl).
