Het is nog erg lastig om kennis op het gebied van personalised medicine te vertalen naar de praktijk. Dat blijkt uit het rapport ‘Personalised medicine : Implementatie in de praktijk en data-infrastructuren’ van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS, dat met de resultaten wil bepalen of, en zo ja op welke punten, er aandacht vanuit VWS nodig is om het gebruik van personalised medicine in de praktijk te bevorderen.
Met personalised medicine worden patiënten behandeld op basis van hun unieke kenmerken, zoals erfelijke eigenschappen. Deze 'therapie op maat' is sterk in opkomst in de medische wereld nu het steeds duidelijker wordt dat veel factoren samen bepalen of iemand goed reageert op een medicijn. Sommige mensen hebben door hun erfelijke eigenschappen een grotere kans op ernstige bijwerkingen van bepaalde medicijnen. Anderen zijn veel gevoeliger voor een medicijn en hebben daardoor een andere dosis nodig.Uit onderzoek van het RIVM blijkt echter dat het nog lastig is om de kennis te vertalen naar gebruik in de praktijk. Zo is het volgens het rapport een uitdaging om op basis van individuele kenmerken te kunnen bepalen welke medicijnen goed zijn voor een patiënt. Ook moet eerst gefundeerd worden aangetoond dat 'therapie op maat' nuttig is en moeten artsen daarvan worden overtuigd. Verder is het vaak nog onduidelijk of het testen op een erfelijke eigenschap ook echt de behandeling verbetert.
Deze hiaten belemmeren toepassing in de medische praktijk, terwijl juist ervaringen uit deze praktijk nieuwe inzichten opleveren om het gebruik van medicijnen te verbeteren.
Veel kansen in personalised medicine
In augustus 2016 schreef het RIVM in een studie al lovend over de mogelijkheden van personalised medicine. De behandeling met medicijnen op basis van individuele kenmerken van een patiënt, zoals erfelijke eigenschappen, biedt veel kansen om therapieën per patiënt effectiever te maken. Er zijn echter ook nog veel uitdagingen, zo stelde het RIVM destijds al.De studie in opdracht van VWS keek naar de mogelijkheden voor het toepassen van gepersonaliseerde medicatie. Het inventariseerde daarbij onder meer de kansen en uitdaging op beleidsgebied. Zo vormt erfelijke informatie van een persoon bijvoorbeeld slechts een deel van de puzzel om een ziekte effectief te behandelen met medicijnen. Ook andere factoren kunnen een rol spelen, zoals leeftijd, geslacht, eetgewoonten, aanwezigheid van andere ziekten en het gebruik van meerdere medicijnen tegelijk.
Relatief nieuw begrip
Personalized medicine (PM), de behandeling (waaronder het soort medicatie) van de patiënt op basis van diens unieke kenmerken, is volgens het RIVM een relatief nieuw begrip in de medische wereld.Een van de uitdagingen bij het toepassen is om alle beschikbare gegevens en eigenschappen van patiënten optimaal voor onderzoek te benutten. Fragmentatie van de gezondheidszorg vertaalt zich ook nog in fragmentatie van alle beschikbare gegevens over patiënten, ziekten en behandelingen. Dit geldt ook voor de vertaling van onderzoeksresultaten naar de behandeling in de praktijk.
Verder zal, zo schreef het RIVM vorig jaar, de opleiding van artsen en apothekers afgestemd moeten worden op de ontwikkelingen rondom PM. Ook moet goed worden nagedacht over privacy en beheer van patiëntgegevens en of de wijze waarop de zorg nu in Nederland is geregeld wel geschikt is voor PM.
