De KNMP zegt zich ernstig zorgen te maken over een onlangs ingediend wetsvoorstel tot wijziging van de Geneesmiddelenwet. Het voorstel moet het mogelijk maken om digitale communicatiemiddelen in te zetten bij de verkoop van Uitsluitend Apotheek en Drogist (UAD)-geneesmiddelen. De brancheorganisatie voor apothekers stelt dat het voorstel een ‘significant gevaar’ vormt voor de medicatieveiligheid in Nederland. De KNMP heeft schriftelijk de leden van de Vaste Kamercommissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) op de hoogte gebracht van zijn zorgen.
Het nog door de Tweede Kamer te behandelen voorstel actualiseert artikel 62 van de Geneesmiddelenwet, om zo de regels voor fysieke en online verkoop van UAD-geneesmiddelen beter op elkaar af te stemmen. UAD-middelen zijn zelfzorgmiddelen die uitsluitend bij apotheek en drogist verkrijgbaar zijn.
De regering stelt bij monde van VWS-minister Fleur Agema voor dat een (assistent-) drogist niet langer fysiek aanwezig hoeft te zijn bij de verkoop van UAD-geneesmiddelen. Voorlichting door een gediplomeerd (assistent-)drogist blijft onderdeel van verantwoorde zorg en mag ook digitaal worden gegeven. Voor iedere klant moet duidelijk wel zijn dat hij of zij voorlichting kan krijgen en waar en bij wie die voorlichting te verkrijgen is, aldus een samenvatting van het voorstel.
Fysiek toezicht
De huidige wetgeving vereist fysiek toezicht bij de verkoop van UAD-geneesmiddelen. Dit waarborgt volgens de KNMP dat consumenten bij de aanschaf van deze middelen - waaronder veelgebruikte pijnstillers zoals naproxen, diclofenac en ibuprofen - adequaat geïnformeerd en geadviseerd worden. ‘Het nieuwe wetsvoorstel ondermijnt deze cruciale bescherming door de fysieke aanwezigheid van een (assistent-)drogist overbodig te maken. Dit opent de deur naar een bredere beschikbaarheid van deze potentieel risicovolle geneesmiddelen op locaties waar geen deskundig advies voorhanden is, zoals supermarkten, tankstations en bouwmarkten.’
De KNMP stelt verder dat het gemak waarmee UAD-geneesmiddelen straks verkrijgbaar kunnen zijn, afbreuk doet aan de aanzienlijke risico's die aan deze middelen verbonden zijn. Zo zijn er veel belangrijke interacties met andere medicijnen, contra-indicaties en risicogroepen waar consumenten zich vaak onvoldoende van bewust zijn.
De voorbeelden in de brief van de KNMP aan de Tweede Kamer illustreren dit laatste punt duidelijk, meent de organisatie. ‘Zo is het bijvoorbeeld gevaarlijk om ibuprofen te gebruiken in combinatie met bloedverdunners, verhoogt de combinatie van bloedverdunners en NSAID's het risico op een maagbloeding, en zijn er specifieke risico's voor ouderen en mensen met hart- en vaatziekten of een verminderde nierfunctie bij het gebruik van diverse UAD-pijnstillers. Een digitaal consult kan de noodzakelijke screening op deze risico's en de daarbij horende voorlichting onmogelijk adequaat vervangen.'
Minder medicatieveiligheid
De kern van de bezwaren van de KNMP is de onvermijdelijke afname van de medicatieveiligheid die dit wetsvoorstel met zich meebrengt. Het toestaan van verkoop zonder fysieke aanwezigheid leidt tot:
- Het ontbreken van essentiële interactiecontroles;
- Een tekortschieten in de beoordeling van de individuele gezondheidssituatie;
- Het verdwijnen van direct en persoonlijk advies;
- Een verlaging van de drempel tot potentieel schadelijke zelfmedicatie.
Behalve voor de directe risico's voor de volksgezondheid vreest de KNMP een toename van vermijdbare ziekenhuisopnames en een onnodige stijging van de zorgkosten. Bovendien is bekend dat deze middelen ook gebruikt worden bij suïcidepogingen en zijn er zijn er aanwijzingen dat een toegenomen beschikbaarheid van medicatie kan leiden tot meer milieuverontreiniging door verspilling, aldus de organisatie.
Bredere visie
De KNMP pleit tot slot voor een bredere visie op zelfzorgmedicatie. In plaats van een versoepeling van de verkoop via digitale middelen, moet er eerst gedegen onderzoek verricht worden naar welke geneesmiddelen onder de UAD-status zouden moeten vallen en welke wellicht niet. ‘Daarnaast is het essentieel om helder beleid te ontwikkelen voor de verstrekking van zowel receptplichtige als online medicatie, waarbij medicatieveiligheid en deskundig advies de leidende principes zijn en blijven.’
Lees ook dit nieuwsbericht over digitale apothekersassistente Alicia. Sinds juli worden klanten bij apotheek Stroomz Strijp in Eindhoven verwelkomd door de digitale assistente ‘Alicia’, een hologram die de klanten bij binnenkomst verder helpt. Het hologram kan onder meer vragen beantwoorden en uitleg geven over medicijngebruik. Maar mocht het hologram het antwoord niet hebben, dan kan de patiënt alsnog praten met een echte apothekersassistente. Die zit in een studiootje en kan op afstand en kan in beeld de vragen alsnog beantwoorden.
