In Nederland is prostaatkanker de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende onderliggende oorzaak van sterfte door kanker. Door het honoreren van het onderzoek investeert KWF in de ADMINISTRATE studie die geïnitieerd is door onderzoekers en artsen van IKNL, Erasmus MC, Amsterdam UMC en NKI. Door deze studie kunnen met de verkregen inzichten het diagnostisch traject van prostaatkanker verder worden geoptimaliseerd en kunnen patiënten in de toekomst beter worden geïnformeerd, hetgeen leidt tot een betere gedeelde besluitvorming.
Geavanceerde prostaatkanker diagnostiek
Dankzij de introductie van nieuwe, geavanceerde beeldvormingstechnieken is de diagnostiek van prostaatkanker in de afgelopen jaren sterk veranderd. Daarbij gaat het om de prostaat MRI- en PSMA PET-scan, maar ook AI heeft zijn intrede in deze vorm van diagnostiek al gedaan.
Voordat prostaatbiopten worden verricht wordt er sinds enkele jaren in Europese en Nederlandse richtlijnen geadviseerd om bij verdenking op prostaatkanker een MRI-scan uit te voeren. Uit eerder onderzoek is gebleken dat deze werkwijze leidt tot betere opsporing van klinisch relevant prostaatkanker. Sinds kort wordt patiënten met een hoog risico aanbevolen een PSMA PET-scan uit te voeren. Met behulp van deze techniek kunnen uitzaaiingen in een vroeger stadium worden opgespoord dan met conventionele beeldvorming.
Veelbelovende resultaten
De resultaten van studies zijn weliswaar veelbelovend maar toch is er nog veel onbekend over het effect van het gebruik van deze nieuwe beeldvormingstechnieken in de klinische praktijk. Naar verwachting zal de toepassing leiden tot een verbeterde diagnostiek van prostaatkanker en kunnen zoals gezegd, onnodige biopten worden voorkomen en de selectie van patiënten voor de verschillende behandelopties verbetert.
Onderzocht zal worden in hoeverre deze gewenste effecten daadwerkelijk optreden, aangezien dit tot dusver nog niet duidelijk is. Daarnaast kunnen er bij nauwkeurigere beeldvorming ook ongewenste effecten optreden, zoals een diagnose van een hoger ziektestadium waardoor patiënten mogelijk onnodig agressief worden behandeld, met meer kans op bijwerkingen. Een stengere selectie kan ook veroorzaken dat patiënten niet meer voor een behandeling in aanmerking komen waarbij genezing wordt nagestreefd.
Inzicht in de impact van de nieuwe beeldvormingstechnieken, dat is wat met ADMINISTRATE bereikt kan worden. Het onderzoek moet uitwijzen of betere beeldvormingstechnieken voor diagnostiek kunnen leiden tot betere classificatie (stadiëring) van ziekte, selectie voor behandeling en oncologische uitkomst en daarmee tot een betere kwaliteit van leven van patiënten met prostaatkanker.
Nederlandse Kankerregistratie
Er is veel data nodig om alle onderzoeksvragen in het project te kunnen beantwoorden. Alle reden waarom dit onderzoek ingebed zal worden in de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Informatie over diagnostiek, behandeling en uitkomsten van alle mensen in Nederland die gediagnosticeerd zijn met kanker, is wat in de NKR is vastgelegd.
Daarmee zal voor dit onderzoek gebruik worden gemaakt van gegevens die reeds in de NKR beschikbaar zijn. Daarnaast zullen ook aanvullende gegevens worden verzameld. Dankzij de beschikbaarheid van deze landelijke gegevens, is er de mogelijkheid om op een efficiënte manier de impact van nieuwe ontwikkelingen in de klinische praktijk te onderzoeken.
ADMINISTRATE is een samenwerkingsverband waarbij het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) samenwerkt met nucleair geneeskundige dr. Daniela Oprea-Lager, Radiologie en Nucleaire Geneeskunde Amsterdam UMC, locatie VUmc, uroloog dr. Pim van Leeuwen, Chirurgische Oncologie Antoni van Leeuwenhoek/Nederlands Kanker Instituut en radioloog dr. Ivo Schoots, Radiologie en Nucleaire Geneeskunde Erasmus MC Rotterdam en Radiologie Antoni van Leeuwenhoek/Nederlands Kanker Instituut.
Het project ADMINISTRATE wordt gefinancierd door KWF Kankerbestrijding en gaat half 2023 van start. Voor vragen over dit project kan contact worden opgenomen met dr. Berdine Heesterman, postdoc-onderzoeker (b.heesterman@iknl.nl) of dr. Katja Aben, senior onderzoeker van IKNL. (k.aben@iknl.nl)
