Hij hielp pokken uitroeien, was de eerste directeur van Google.org en werkt vandaag aan AI-oplossingen die nieuwe pandemieën moeten helpen voorkomen. Dr. Larry Brilliant heeft de totstandkoming van de moderne geneeskunde van dichtbij meegemaakt – van de kracht van wetenschap tot de kwetsbaarheid van systemen.
In gesprek met ICT&health deelt hij zijn visie op de toekomst van de zorg: een toekomst waarin technologie en ethiek hand in hand gaan. “Zorginnovatie is geen technologische race, maar een morele opgave”, zegt Brilliant. “De toekomst van de geneeskunde hangt af van onze bereidheid om compassie te behouden in een wereld die steeds slimmer wordt.”
We leven in een opmerkelijk moment in de geschiedenis, stelt Brilliant. “Voor het eerst ontrafelen we echt de choreografie van het leven – hoe cellen met elkaar communiceren, hoe genen ontsporen, hoe veroudering op moleculair niveau verloopt. Wetenschappers - zoals Venki Ramakrishnan in zijn boek Why We Die - beschrijven de biologie met het oog van een dichter. We leren hoe het leven werkt en hoe we het kunnen beïnvloeden om te genezen.”
Systemen haperen
Dat is een buitengewone sprong, meent Brilliant. “Maar hier zit de paradox. Terwijl de wetenschap nooit krachtiger is geweest, haperen de systemen die die voordelen bij mensen moeten brengen. In de VS verkeert het zorgsysteem in een diepe crisis. Financiering voor Medicare en Medicaid wordt verminderd, vergoedingsmodellen voor ziekenhuizen en medicijnen veranderen op manieren die de toegankelijkheid bedreigen. Van de ongeveer 6.000 ziekenhuizen in het land zou het mij niet verbazen als er de komende jaren duizend, misschien wel tweeduizend, failliet gaan.”
De VS naderen zo een gevaarlijk kantelpunt. De ironie is dat we nog nooit zoveel wisten over hoe we mensen kunnen genezen, terwijl we binnenkort misschien minder mogelijkheden hebben om die genezing bij degenen te brengen die dit het hardst nodig hebben. We hebben eilanden van excellentie gecreëerd, omringd door woestijnen van verwaarlozing.”
Grillen van politiek
Als jonge arts bestudeerde Brilliant zorgstelsels in Europa – in het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Noorwegen, Nederland en zelfs de voormalige Sovjet-Unie. Hij wilde begrijpen hoe verschillende samenlevingen zorg leveren. “Wat mij opviel was dat de meeste samenlevingen, ondanks hun gebreken, gezondheidszorg als een publiek goed accepteerden. De VS heeft dat nooit echt gedaan. We hebben publieke gezondheid overgelaten aan ondergefinancierde instanties en rechtvaardigheid aan de grillen van de politiek.”
Toch ziet Brilliant ook onstuitbare krachten die de zorg het komende decennium gaan vormgeven. “Allereerst de versmelting van biologie en digitale technologie: de bio-digitale revolutie. De convergentie van AI, data, genomica en synthetische biologie zal herdefiniëren wat geneeskunde is.”
Ten tweede noemt Brilliant personalisatie. We bewegen naar een toekomst waarin een behandeling is afgestemd op iemands genoom en dagelijks leven, leefomgeving, stressniveaus en zelfs slaapritme. “Stel je geneeskunde voor die zich continu aan jou aanpast, zoals je telefoon ’s nachts een update krijgt. Ten derde decentralisatie. Zorg verschuift van het ziekenhuis naar huis, naar buurthuizen en zelfs naar smartphones. Tijdens de pandemie explodeerde de telezorg. Het gebruik nam nadien af, maar de mogelijkheid is blijvend. Hybride zorgmodellen breiden verder uit, zeker in regio’s met zwakke fysieke infrastructuur.”
Maar er is nog een trend die we niet mogen negeren: de opkomst van burgerwetenschap en zelfmanagement. Briljant: “Mensen zijn geen passieve patiënten meer. Ze verzamelen data over zichzelf, vormen gemeenschappen en eisen transparantie. Dat is een culturele omwenteling die net zo groot is als een technologische. Wat mij daarbij wel zorgen baart, is dat deze trends – als we niet uitkijken – de gezondheidskloof kan vergroten. Technologie op zichzelf is neutraal; zij kan toegang democratiseren of ongelijkheid verankeren. Maar als AI-diagnostiek en datagedreven behandelingen alleen betaalbaar blijven voor de bevoorrechten, hebben we de kern gemist.”
Lees de hele coverstory in ICT&health editie 6, die op 12 december verschijnt.
