Laten we van een probleem een oplossing maken. Laten we voorzichtig kijken naar de mogelijkheden van en voordelen voor implementatie en opschaling van e-health en andere digitale toepassingen voor de volksgezondheid, zorgdragers en zorgvragers, nu we worden geconfronteerd met de COVID-19 (corona-)pandemie.
Medisch onderzoek en medische ontwikkelingen als gevolg van de huidige noodsituatie zijn van groot belang voor ons allen, om in de toekomst de juiste afweging te kunnen maken bij het beantwoorden van de vraag: wat hebben we nodig en wat moeten we doen tijdens een pandemie?
Nederlanders moeten, behalve meegaan met de opgelegde overheidsmaatregelen en de maatregelen van het RIVM, ook zelf goed nadenken over wat ze kunnen doen om verspreiding van het coronavirus in te dammen. Nederland roept op tot ‘sociale onthouding’. Blijf thuis waar mogelijk. Dit doe je niet voor jezelf, maar voor je medemens.
Niet bang maar lief zijn voor elkaar
Terwijl veranderingen zorgwekkende niveaus bereiken voor doelgroepen zoals prematuren, ouderen en zwakkeren in onze samenleving, worden landen tot halt geroepen. De impact van het coronavirus kent de bekende twee zijdes van dezelfde medaille. Met een ramp zoals een pandemie stort de economie wellicht in, maar de vervuiling daalt en de lucht wordt schoner.
In een tijd van discriminerende ideologieën laat een virus ons ervaren dat ook wij in een oogwenk gediscrimineerd kunnen worden of vastzitten aan de grens, als drager van de ziekte - ook al is het niet onze schuld. Het is nu tijd om na te denken en te laten zien hoe solidair we samen naar elkaar toe zijn.
Samen komen we sterker uit deze ramp naar voren, als we tenminste de balans vinden tussen wat medisch moet en maatschappelijk noodzakelijk is. In een tijd van verregaande mogelijkheden op het gebied van ICT en digitalisering, moeten we niet kijken naar de cijfers en het geld. Nee, we moeten direct overgaan tot landelijke implementatie en opschaling van de (digitale) mogelijkheden die we al hebben liggen en verder onderzoek zoveel mogelijk stimuleren.
Tijd om na te denken tijdens pandemie
Laten we – voor wie dat nu mogelijk is – tijdens deze pandemie even de tijd nemen en nadenken over deze samenleving gebaseerd op productie en consumptie. Waarin we allemaal op onze eigen manier rennen en draven en niet weten wat we precies moeten doen als het dagelijks leven even stopt. We weten niet om te gaan met de tijd waarvan we de waarde niet meer kennen als het niet meetbaar is in geld.
Het is de hoogste tijd om stil te staan en na te denken over onze gezamenlijk rol hierin. Laten we daarom nu vooral niet naar elkaar wijzen of alleen aan ons zelf denken maar naar elkaar omzien en er voor elkaar zijn. Geen GROTER ik maar een BREDER wij. Wees lief voor elkaar en je landgenoten en wees trots op alle medewerkers in de gezondheidszorg en aanverwante sectoren.
Implementatie en opschaling
Dit is een periode waarin we niet fysiek op bezoek kunnen bij onze (groot)ouders, omdat het virus ons dwingt om afstand te houden. Tegelijk dwingt de situatie ons om familiebanden aan te halen en weer op te bouwen.
Ook dwingt het ons om anders na te denken over de gezondheidszorg van gisteren, vandaag en morgen. De afgelopen dagen werd ik platgebeld door zorginstellingen en ziekenhuizen: of onze afspraken per direct met mijn goedkeuring kunnen worden omgezet naar telefonische consuls, conference calls en beeldbelafspraken.
Natuurlijk kan dat en draag ik graag mijn steentje bij. Het gaat hier om gezondheidsbelangen. Het kan dus wel! Hiertoe hoef ik niet naar het ziekenhuis, loop ik minder risico om te worden geraakt door een bacterie of virus en de arts krijgt meer tijd om de zieken onder ons de zorg te verlenen die het écht (brood)nodig hebben en waar het écht noodzakelijk is.
Onderzoek en ontwikkeling
Laten we meer onderzoek doen naar de ontwikkelingen die zowel de zorgverlener als zorgvrager helpen om hun gezondheid op afstand of zelfs thuis te meten, op te slaan en te monitoren. Wat is daarvoor nodig? Een paar (vaak al bestaande) opties die opschaling behoeven:
• Een thuislab om je eigen bloedwaarden te kunnen prikken en meten.
• Een app en/of wearable die gevalideerde data geneert over onze vitale functies.
• Een PGO/EPD waarin we deze waardes kunnen opslaan, delen met zorgverleners.
• Een digitale applicatie/infrastructuur om direct in contact te staan met je zorgverlener.
Laten we samen alles-op-alles zetten om breder hierop in te zetten zodat we bij een volgende pandemie de zorgsector kunnen ontlasten en de patiënt écht meer eigen regie kan voeren op afstand. Laten we elkaar deze ruimte blijven geven, zodat de arts en het zorgpersoneel meer tijd hebben om de échte zieken te verzorgen, want dat is van groot belang voor u en mij.
De mogelijkheden zijn er al, maar ik roep u toch op om slimme technologieën (door) te ontwikkelen en dan met name vanuit behoefte, niet vanuit techniek. Ik vraag ziekenhuizen en zorgverzekeraars om mee te denken, over hun eigen schaduw te stappen en de patiënt breder te faciliteren. Gebruik elkaars capaciteit en kwaliteit. Zodat de kwaliteit van leven voor een ieder voorop staat. Geef iedereen hiertoe de mogelijkheid!
We moeten, om dit allemaal te bewerkstelligen en de uitkomsten van samenwerking te kunnen benutten in de hele keten, niet kijken naar het economisch belang maar het menselijk belang. Niet tegen elkaar maar voor elkaar. Vanuit daadkracht en eendracht. We moeten zij aan zij staan en laten zien dat we solidair zijn.
Solidariteit nodig
In een tijd van regelgeving over onze leefomgeving geeft het coronavirus ons een duidelijke boodschap: de uitweg uit deze situatie is wederkerigheid, de gemeenschap, erbij horen, samen delen, samen doen. Met en voor elkaar. De gedeelde verantwoordelijkheid, het besef dat je lot niet alleen van jouzelf afhangt, maar van iedereen om je heen. Laten we niet meer jagen op eeuwige roem, ons niet meer afvragen wie de schuldige is van deze pandemie, maar ons in plaats daarvan ons afvragen wie we zijn, zorgen voor elkaar en elkaar lief hebben.
Wat we hier van kunnen leren? We hebben duidelijk regie én leiderschap nodig. Laat ons solidair zijn en elkaar helpen als het nodig is. We leren hierdoor ook weer wat ‘gelijkheid’ is. Niemand kan zich immers tegen het virus verweren, blank, zwart, arm, rijk, moslim of atheïst. Dat schept een band en maakt ons hopelijk bescheiden en solidair!
Ik eindig met enkele van mijn mantra’s:
- De toekomstige uitdagingen in de zorg vragen te allen tijde om menselijke en simpele oplossingen;
- Blijf onderzoek doen en ontwikkelen vanuit de behoefte van de patiënt;
- Landelijke opschaling en implementatie is absoluut mogelijk;
- Liefde overwint alles, wees lief voor elkaar.
- Verspreidt het woord en niet het virus!
‘Together we care’
Geert-Jan van Hal is lid van de Redactieraad van ICT&health. Als chronisch patiënt is hij geboren met beiderzijds dysplastische nieren. Vanuit zijn perspectief als patiënt, ervaringsdeskundige en eindgebruiker bekijkt hij ontwikkelingen op het gebied van mensgerichte zorg en digitale gezondheidszorg.
