Elke medische ontwikkeling die leidt tot een vermindering van het gebruik van proefdieren is een welkome. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) zijn er in geslaagd om menselijke hartspiercellen massaal te kweken. Cellen die zich tot nu buiten het lichaam maar zeer moeilijk laten vermenigvuldigen. Dankzij een nieuwe speciale techniek kunnen de LUMC onderzoekers nu beschikken over een vrijwel onuitputtelijke bron van menselijke hartspiercellen.
De nieuwe techniek werd ontwikkeld door het toepassen van een oude truc; het inbouwen van een kankergen in het DNA van hartspiercellen. De onderzoekers, Twan de Vries en collega’s van de afdeling Hartziekten in het LUMC, hoopten dat die truc zou leiden tot een sterke vermenigvuldiging van de cellen. Die verwachting kwam uit.
Maar, zo bleek, de cellen raakten hun specifieke eigenschappen, zoals het vermogen om samen te trekken, kwijt waardoor het eigenlijk geen hartspiercellen meer waren. "Toen dacht ik: wat als we het kankergen weer uit konden zetten?”, aldus De Vries. Dat bleek te werken. De eerste proef met dit kankergen dat ‘aan’ en ‘uit’ gezet kon worden, was een groot succes.
Hartspiercellen voor onderzoek
Het massaal, buiten het lichaam, kunnen kweken van deze cellen biedt veel nieuwe mogelijkheden voor onderzoek naar hartaandoeningen. En, minstens zo belangrijk, het kan het gebruik van proefdieren terugdringen. Die worden nu nog veel gebruikt voor het onderzoek naar boezemfibrilleren. “Het gebruik van proefdieren is maatschappelijk beladen, de verzorging is kostbaar en de hartspiercellen van dieren gedragen zich in veel opzichten anders dan menselijke hartspiercellen”, vertelt De Vries.
Deze maatschappelijke en praktische nadelen waren de drijfveren voor de ontwikkeling van een alternatief. Het liefst zouden de onderzoekers daarom gebruik maken van menselijke hartspiercellen, maar omdat deze cellen zich nauwelijks vermenigvuldigden in het lichaam, laat staan in een laboratorium, konden ze simpelweg niet genoeg cellen krijgen voor hun onderzoek. Tot nu dus. Met de door De Vries en zijn collega's ontwikkelde techniek kunnen de LUMC onderzoekers nu beschikken over een vrijwel onuitputtelijke bron van menselijke hartspiercellen.
In onderstaande animatie leggen de onderzoekers precies uit waarom deze menselijke cellen zo waardevol zijn en hoe ze het gebruik van proefdieren kunnen terugdringen.
Ontwikkeling nieuwe medicijnen
Daardoor wordt het mogelijk om beter onderzoek te doen naar potentiële nieuwe medicijnen voor hartziekten. Vooral omdat die nu dus op echte menselijke cellen getest kunnen worden. De nieuwe techniek stelt de onderzoekers daarnaast ook in staat om nauwkeurig uit te zoeken welke genen verantwoordelijk zijn voor de specifieke eigenschappen van hartspiercellen en voor het vermenigvuldigen van deze cellen. Hierdoor kunnen onderzoekers in de toekomst veel beter begrijpen hoe hartspiercellen precies werken en hoe hartziekten, zoals boezemfibrilleren, ontstaan. Deze kennis kan ook gebruikt worden voor de ontwikkeling van nieuwe methoden om beschadigde harten te repareren.
Omdat de nieuwe methode voor het kweken van menselijke hartspiercellen bijdraagt aan het terugdringen van het proefdiergebruik, werd het onderzoek gefinancierd door Stichting Proefdiervrij.
