Effectieve en doelmatige medische zorg leunt op diagnostisch onderzoek. De beeldvormende diagnostiek (radiologie en nucleaire geneeskunde) en pathologie zijn onmisbare schakels voor screening, diagnosestelling, prognose en (monitoring van) behandeling en zorgevaluatie-studies. Deze specialismen ondersteunen aanvragend specialisten in het stellen van de juiste diagnose en het optimale behandelplan.
Nederlandse radiologie-afdelingen hebben al sinds eind jaren '90 ervaring met Picture Archiving & Communication System (PACS) en volledig ge-orderde digitale workflow (IHE-SWF). Recenter zien we ook de pathologie in toenemende mate PACS gebruiken om digitale beelden te beoordelen. Een goede reden om te kijken naar verschillen, overeenkomsten en toekomstige ontwikkelingen waarin de specialismes van elkaar kunnen leren.
De patholoog onderzoekt lichaamsweefsels (histologie) en -cellen (cytologie) met behulp van macroscopie, microscopie en eiwit- en DNA-analyse. Radiologie en nucleaire geneeskunde vormen samen de beeldvormende diagnostiek, waarbij een beeld (plaatje) van het inwendige lichaam wordt gemaakt. Beide specialismen acteren op verzoek van de aanvragend specialist en hun bevindingen worden geïnterpreteerd in de context van de actuele medische situatie en de voorgeschiedenis van de patiënt.
Ontstaan van parallellen
In de beoordeling van de beelden ontstaan steeds meer parallellen tussen beide diagnostici. Zowel in de medische beeldvorming als in de pathologie is het gebruik van spraakherkenning voor het dicteren van verslagen gemeengoed. Ook de verslagleggingswerkplek, met nauwe integratie tussen de werklijst, de verslaglegging met spraakherkenning en het beeldmanagementsysteem vertoont uiterlijke overeenkomsten.
Als we terugblikken op de digitale transitie die de radiologie heeft gemaakt, zien we daar ook een gefaseerde overgang gedurende 20 jaar in Nederland. Dit begon met de introductie van het eerste PACS in 1986 met in de jaren daarna de transitie van conventionele naar digitale beeldvormingstechnieken. In de jaren ’90 werd de DICOM standaard geïntroduceerd en later is ook IHE opgericht, de organisatie die zich richt op internationale elektronische gegevensoverdracht middels standaarden.
Digitale transitie
Vanaf circa 2000 werd de transitie gemaakt naar volledig digitale radiologie (Zie ook de tijdlijn hieronder). Daarbij was er na ongeveer vijf jaren al sprake van enkele radiologie afdelingen die alleen nog maar digitaal werkten.
Vergelijken we dit met de digitale transitie waar de pathologie nu middenin zit, dan zijn er ook hierin overeenkomsten. In de transitie van analoog naar digitaal is ook bij pathologie sprake van een gefaseerde overgang. Zo kan met de technologie van nu alleen nog de histologie worden gedigitaliseerd.
Daarnaast vraagt ook deze digitale omslag een grote investering aan de voorkant, waar opslag van beelddata een groot deel van uitmaakt. Maar ook hier is de verwachting dat deze investering op termijn terugverdiend zal worden middels hogere productiviteit, minder administratie- en archiveringswerkzaamheden. Ook de mogelijkheid tot (externe) samenwerking en interessant werkgeverschap zijn waardevolle kwalitatieve baten.
De stap naar gegevensuitwisseling, ook met de onlangs nieuwe Wegiz-wetgeving - die elektronische gegevensuitwisseling van ook pathologie beelden verplicht stelt - zal misschien nog iets sneller komen. Dit ook doordat er kan worden meegelift op het voorwerk door en ervaring van en met de Radiologie.
Lees het hele artikel in editie 4 van ICT&health, die op 24 augustus verschijnt.
