In ‘de Datapoort’ van UMCG worden data omtrent ziekteverzuim in zorg en onderwijs geregistreerd. Analyse van deze data kan helpen om werkhervatting te bevorderen, zodat de werkdruk in zorg en onderwijs uiteindelijk verlicht kan worden. Universitair docent gezondheidseconomie Raun van Ooijen en radioloog en hoogleraar cardiothoracale beeldvorming Rozemarijn Vliegenthart van UMCG zijn te spreken over de meerwaarde van dit digitaal geïntegreerd platform met gezondheidsdata.
Corona heeft de gezondheidszorg en het denken daarover behoorlijk op zijn kop gezet. Momenteel daalt het aantal opnamen op ic’s gelukkig snel, maar het ziekteverzuim stijgt daarentegen nog steeds sterk. Vooral in de zorg en in het onderwijs baart dit tot grote zorgen. Om effecten en risicofactoren van dit hoge en langdurige verzuim in kaart te brengen, is het UMCG gestart met het inrichten van de Datapoort: een geïntegreerd digitaal platform.
Digitaal platform met data over ziekteverzuim
Een groot aantal onderwijzers en zorgverleners is langdurig ziek door aanhoudende coronaklachten of doordat zij tijdens de coronapandemie onder hoge druk kwamen te staan. Het aantal ic-opnames daalt weliswaar maar het ziekteverzuim blijft zeer groot, onder meer vanwege de omikron-variant. Zorgmedewerkers dragen al ruim een jaar deze last op hun schouders. De hoge werkdruk en overuren zorgen voor een scheve werk-privébalans. Het gebruik van goede en actuele data over werkuitval en onderliggende oorzaken is van belang om bij te dragen aan verlichting van de enorme druk die nu op zorg en onderwijs staat. UMCG wil daarom de data omtrent ziekteverzuim en werkuitval ten gevolge beter registreren, analyseren en begrijpen. Onder meer voor dit doel is ‘de Datapoort’ opgetuigd in de vorm van een geïntegreerd digitaal platform. De Datapoort kan tevens helpen om betere antwoorden te geven op grote maatschappelijke vraagstukken op het gebied van gezondheid, zorg en preventie.
Data effectief koppelen en beschikbaar maken
De beschikbaarheid van goede en actuele data is essentieel. Alleen zo kan onderzoek verbeteren en vernieuwen en ontstaan betere samenwerkingsmogelijkheden. Het UMCG en regionale partners lopen nationaal voorop als het gaat om het verzamelen van unieke data zoals binnen Lifelines en de Persoonlijke Gezondheidsomgeving. Deze data bevorderen innovatief onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe toepassingen en werkwijzen in de gezondheidszorg en preventie. Maar alleen data zijn niet goed genoeg. Ze moeten toegankelijk zijn, direct bruikbaar en verschillende bronnen moeten gekoppeld kunnen worden. Dit kan op een effectievere wijze met een geïntegreerd digitaal platform.
Datapoort helpt bij maatschappelijke vraagstukken
In de Datapoort krijgen onderzoekers tot zorgverleners, patiënten, burgers, beleidsmakers en zorgbestuurders via één virtueel portaal een helder overzicht van beschikbare databronnen en onderzoeksgegevens. Het gaat onder meer over dat uit biobanken, medische beeldvorming, registraties van zorgdomeinen, sociaal-demografische populatiedata en omgevingsfactoren. Gebruikers van de Datapoort kunnen op een gemakkelijke wijze een toegangsaanvraag doen of een onderzoeks- of beleidsvraag uitzetten om gegevens van gekoppelde databronnen binnen het digitale platform te gebruiken. Verschillende groepen gebruikers hebben, afhankelijk van het doel, toegang tot informatie. De Datapoort draagt daarmee bij aan het oplossen van complexe maatschappelijke vraagstukken op het gebied van zorg en preventie.
Zicht op het hoge ziekteverzuim
Een voorbeeld van zo’n grote maatschappelijke vraag betreft dus het grote ziekteverzuim en de werkuitval in deze tijd van COVID-19. Het gebruik van goede en actuele data hierover en onderliggende oorzaken is van belang om bij te dragen aan verlichting van de enorme druk die nu op de zorg en het onderwijs drukt. Het probleem is dat dergelijke data vaak versnipperd, niet goed toegankelijk en niet meteen bruikbaar zijn voor onderzoek. Zo gebeurt de registratie van verzuim door verschillende dienstverleners. Vanwege privacy en technische belemmeringen is het combineren van deze data een uitdaging. Er zijn weliswaar gedetailleerde gegevens over verzuimduur en werkhervatting, maar informatie over gezondheid of verzuimreden wordt vanwege privacy slechts in beperkte mate geregistreerd. De data geven bovendien geen inzicht in eventuele psychische en lichamelijke gezondheidsklachten van mensen die zich (nog) niet ziek hebben gemeld.
Combineren van verschillende data
Door registraties van ziekteverzuim bijvoorbeeld te combineren met het Lifelines Corona-onderzoek ontstaat een vollediger beeld over hoe gezondheidsklachten en verzuim die zich gedurende de pandemie ontwikkelen. In het Lifelines Corona-onderzoek wordt vanaf de start van de pandemie de gezondheid van zo’n dertigduizend werknemers in Noord-Nederland uitgebreid gevolgd. Deelnemers vullen uitgebreide vragenlijsten in over psychische en lichamelijke gezondheidsklachten, coronabesmettingen en eventuele aanhoudende klachten. Er wordt ook gevraagd naar de momenten van vaccinatie. Door de data te combineren is het mogelijk om te voorspellen hoe verzuim en werkdruk zich in verschillende beroepen over een langere periode ontwikkelen. Tevens komt er zicht op welke medewerkers precies worden getroffen en welke maatregelen geschikt zijn om hen effectief te ondersteunen..
