Chemische producten, waaronder medicijnen, veroorzaken volgens de Federatie Medisch Specialisten (FMS) ongeveer 40 procent van de totale CO₂-voetafdruk van de Nederlandse gezondheidszorg. Hoe komt dat, en wat kunnen zorgverleners doen om die impact te verkleinen? Die vragen stonden centraal tijdens de bijeenkomst ‘Duurzaam dokteren’ op 4 november. Onder leiding van Jelle Ruurda (FMS) en Evelyn Brakema (Groene Zorg Alliantie) gingen zorgverleners uit verschillende disciplines met elkaar in gesprek. Maarten Nederlof (Unie van Waterschappen) lichtte het Versnellingsprogramma Medicijnresten uit Afvalwater toe.
“Rioolwaterzuivering is geen wasmachine voor de samenleving,” waarschuwde hij. “Wij doen ons best, maar honderd procent zuiveren kan niet, dus je kunt beter het probleem bij de bron aanpakken. Dus zorgen voor minder medicijnresten in het water.” Inmiddels lopen er al veel initiatieven om dit doel te bereiken. Zo zijn de ziekenhuisapothekers bezig met een leidraad Duurzame farmaceutische zorg. Een speerpunt daarbij is dat er geen medicatie onnodig wordt verbruikt of verspild.
Als voorzitter van het landelijk netwerk de Groene Poli ging reumatoloog Cathelijne Appels verder in op medicijnverspilling. Dit netwerk voor beschouwende specialismen brengt onder meer de mogelijkheden in kaart voor het duurzaam voorschrijven van medicijnen. Appels vertelde dat je bijvoorbeeld samen met de patiënt kritisch kunt kijken naar zaken zoals een duurzame dosering en toedieningsvorm. Of naar het moment waarop een patiënt kan stoppen met een medicijn of deze kan afbouwen.
Verduurzamingsinterventies
Vanuit het programma ‘Samen de zorg vergroenen’ heeft postdoc onderzoeker duurzame geneesmiddelen, Lisa-Marie Smale, duurzaamheidsinterventies ontwikkeld voor veelgebruikte geneesmiddelen in de ziekenhuizen met de grootste milieu impact. Hiertoe behoren onder meer protonpompremmers en inhalatiemedicijnen. Dit programma biedt ook ondersteuning bij implementatie op de werkvloer. Enthousiaste zorgverleners die willen helpen om dit in hun eigen ziekenhuis voor elkaar te krijgen, zijn van harte uitgenodigd om zich aan te melden.
Dat de zorg een van de grootste vervuilers in Nederland is, terwijl de sector juist mensen beter moeten maken, vindt ook Marco Lagrand, Programmamanager Duurzaamheid bij Noordwest Ziekenhuisgroep, zorgwekkend. In een interview vorig jaar in ICT&health zegt hij: “Dat is contraproductief als je bedenkt dat we er voor een goede gezondheid zijn.”
Naast digitalisering staat de komende jaren daarom ook duurzaamheid hoog op de agenda bij de zorgorganisatie. Lagrand heeft wekelijks contact met andere duurzaamheidsmanagers van andere ziekenhuizen voor het uitwisselen van ideeën en ervaringen.
Goede voorbeelden volgen
In het artikel komt aan bod dat Zorgverzekeraar VGZ hierbij voor zichzelf een rol als verbinder ziet. “Als zorgverzekeraar komen we vaak bij zorgaanbieders over de vloer. We zien op het gebied van digitalisering en duurzaamheid veel goede voorbeelden. Deze zijn we gaan verzamelen en zetten we op onze website. Zorgaanbieders kunnen daaruit inspiratie opdoen en voorbeelden overnemen”, zegt Directeur Corporate Strategy Officer bij Coöperatie VGZ, Marit Tanke.
