‘Zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan’, dat is dé essentiële zinsnede uit de brief die Conny Helder op 4 juli 2022 naar de Tweede Kamer stuurde. Opvallend is dat ze expliciet inzet op digitale hulpmiddelen in de ouderenzorg. Niet alleen om de kosten in toom te houden maar ook vanwege het problematische personeelstekort. Beeldbellen moet bijvoorbeeld de norm worden maar ook sensoring, de PC en slimme domotica kunnen breder worden ingezet.
Tijdens het congres van ICT&health op 9 mei 2022 zei minister Conny Helder al: ‘Het momentum voor innovatie in de zorg is nú’. Uit de kamerbrief 'Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen' (WOZO) van 4 juli 2022 blijkt dat ze met name van de verdere digitalisering van de ouderenzorg in hoog tempo werk gaat maken. In de brief gaat het expliciet om ouderenzorg want de kosten voor ouderenzorg rijzen de pan uit. Nu gaat het al om 15,6 miljard en het loopt op naar 17,2 miljard in 2026. Maar ook het nijpende personeelstekort in de ouderenzorg is verontrustend.
Digitalisering bevordert zelfstandigheid
Om de zorg voorhanden én betaalbaar te houden, is vergaande digitalisering volgens de minister onontkoombaar. Minister Conny Helder in de kamerbrief: “We beantwoorden zoveel mogelijk zorgvragen met een digitale oplossing. Dit vraagt een andere manier van werken in de zorg. Digitale technologieën helpen ouderen hun zelfstandigheid te behouden en hun kwaliteit van leven te bevorderen. Deze technologieën bestrijken uiteenlopende levensdomeinen: huishouden, sociale interactie, bewegen, veiligheid, werk, vrijetijdsbesteding, gezond en actief leven en zorg.”
Wijkverpleegkundigen ontlasten
De digitale opties in de ouderenzorg zijn inmiddels ontelbaar en steeds meer ouderen hebben voldoende vaardigheden om daar mee om te gaan of om te leren om daar mee om te gaan. Door groot in te zetten op beeldbellen kunnen bijvoorbeeld wijkverpleegkundigen aanzienlijk worden ontlast. Zelfmanagement bij een groot aantal ouderen, door bijvoorbeeld zelf de bloeddruk te meten, de glucosewaarden in de gaten te houden in combinatie met monitoring op afstand, kan het aantal fysieke bezoekjes structureel terugbrengen. Met domotica kunnen mensen eigenhandig, zonder uit de stoel te hoeven, gordijnen en deuren open en dichtdoen of de verwarming regelen. Sensors kunnen detecteren of iemand een verhoogd valrisico loopt en ook, indien nodig, ouderen bijvoorbeeld in de avonduren monitoren.
Digitalisering thuis en in zorginstelling
Digitalisering kan dus vergaand doorgevoerd worden in de thuissituatie, maar ook in zorginstellingen is digitale ondersteuning steeds beter mogelijk. Denk onder meer aan de digitale nachtzuster, slim incontinentiemateriaal, optische sensoren met KI, slimme tablets in plaats van ouderwetse piepers voor zorgprofessionals, sociale robots en een ontelbaar aantal andere opties.
Helder op het congres van ICT&health: “Eigenlijk is alle benodigde technologie voor de zorg beschikbaar, het is nu een kwestie van ‘gewoon doen’ en doorpakken. Ons zorgstelsel moet anders, we moeten anders samenleven en de ouderenzorg anders organiseren. Het kan ook, want nog niet zo lang geleden hadden we nog een dik spoorboekje en een stratenboek, terwijl we nu eenvoudigweg overal heen kunnen met Google Maps en slimme navigatiesystemen. Met de smartphone heb je in feite de hele wereld in je zak en die digitaliseringsslag kun je ook zeer effectief inzetten in de zorg.”
Gezondheidstechnologie thuis implementeren
Waar ouderen een aantal jaren geleden nog beduidend minder digivaardig waren, neemt de digiwijsheid in deze groep razendsnel toe. Vrijwel iedere zeventigplusser heeft tegenwoordig wel een smartphone en een laptop en een groot deel kan daar ook prima mee overweg. Waar dat niet lukt, kunnen mensen volgens de brief worden geholpen om de benodigde digivaardigheden onder de knie te krijgen. Mensen moeten kortom zo lang mogelijk zelfredzaam blijven met behulp van de computer en hulp uit de omgeving. Er komt bijvoorbeeld een subsidieregeling om gezondheidstechnologie in de thuissituatie op een goede wijze te integreren. Zorgcentra krijgen hiernaast speciale coaches die helpen om technologische innovaties goed in te zetten en uit te voeren.
