Behalve technologie kan ook kunst de gezondheid bevorderen. Met dat adagium in het achterhoofd heeft health technologieconcern Philips afgelopen woensdag in het Rijksmuseum een moderne kijk onthuld op het Melkmeisje van Vermeer. Het gemeenschappelijke kunstwerk is onder meer gemaakt door ziekenhuispatiënten. Philips noemt het een ‘indrukwekkende resultaat van diverse kunstworkshops’ die de onderneming heeft georganiseerd. Het kunstwerk werd gepresenteerd tijdens de grootste tentoonstelling ooit van Johannes Vermeer en zal daarna te zien zijn in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.
Het kijken naar kunst is goed voor het menselijk brein, stelt Philips. Uit onderzoek zou blijken dat kunst het cortisolgehalte verlaagt en een positief effect heeft op de gemoedstoestand en het fysieke welzijn van mensen. Philips zette daarom met kunstenaar Nick Smith en kunsttherapeute Natalie van Gelder een nieuw project op om mensen dichter bij Johannes Vermeer te krijgen.
Kunst ‘ontspannend en belonend’
Patiënten van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en het Prinses Maxima Centrum in Utrecht, Philips-medewerkers en anderen namen in dit kader deel aan diverse workshops. Zij werkten daarin samen aan een reusachtig gemeenschappelijk kunstwerk. “Kunst maken kan ontspannend en belonend zijn. Het kan stressniveaus verlagen, waardoor je je mentaal helderder en rustig voelt”, verklaart Van Gelder.
Het gemeenschappelijk kunstwerk werd op 22 februari onthuld in het Rijksmuseum. Smith creëerde ‘een moderne kijk’ op Vermeers wereldberoemde Melkmeisje door zijn interpretatie van het stuk te verdelen in 192 panelen. In de workshops beschilderden de deelnemers allemaal een paneel. Smith hierover: “Kunsttherapie richt zich niet op het artistieke talent van de patiënt, maar op zijn vermogen om zijn gevoelens te uiten met kunst. Het is hartverwarmend om de collectieve inspanningen van iedereen te zien schitteren in deze moderne versie van een klassieker van Vermeer.”
Gezamenlijke missie
“Philips is al meer dan twintig jaar nauw verbonden met het Rijksmuseum”, legt Nanda Huizing, Head of Brand, Communications & Sponsoring bij Philips, het initiatief uit. “We hebben samen de missie het leven van mensen beter te maken. We zoeken daarom voortdurend naar nieuwe manieren om mensen met kunst te verbinden. Dit project is daar een treffend voorbeeld van.”
Op 10 februari 2023 opende in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum de grootste tentoonstelling ooit van Johannes Vermeer. 28 van de 37 werken die hij schilderde, zijn er te zien. Musea uit de hele wereld leenden schilderijen van Vermeer uit. Daaronder musea in New York, Washington, Tokio, Parijs, Londen, Dublin en Edinburgh.
Veilige haven
Kunsttherapeuten moedigen patiënten aan om zelf actief met kunst bezig te zijn en hun emoties te uiten via het creatieve proces. Dit kan patiënten helpen mentale en emotionele trauma's, angst en depressie te verwerken. Kunst kan een veilige haven zijn voor de intense emoties die gepaard gaan met ziekte. De laatste tien jaar hebben psychologen onderzocht hoe kunst op verschillende manieren kan worden gebruikt. Bijvoorbeeld om emotioneel leed te verwerken en zichzelf en anderen beter te begrijpen. Maar ook om vermogen tot zelfreflectie te ontwikkelen, ziektesymptomen te verminderen en gedrags- en denkpatronen te veranderen.
Ziekenhuizen en andere zorginstellingen investeren in kunst omdat bewezen is dat dit patiënten en hun zorgverleners kan helpen en ondersteunen. Uit onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van kunst de tijd kan verkorten die een patiënt in een ziekenhuis of gezondheidscentrum moet doorbrengen. Het wordt ook gelinkt aan kortere herstelperioden na operaties, minder lange behandeltijden in de geestelijke gezondheidszorg en kortere ziekenhuisverblijven.
