Van het automatiseren van patiëntendossiers tot het verbeteren van behandelresultaten, data heeft een opmerkelijke digitale transformatie in de gezondheidszorg ontketend. Met de komst van Generative AI (GenAI) wordt het innovatiepotentieel nog verder vergroot. Deze technologie kan patiëntenzorg efficiënter, persoonlijker en ingrijpender maken.
Uit het recente rapport AI Monitor Ziekenhuizen blijkt dat 57 procent van de Nederlandse ziekenhuizen inmiddels experimenteert met GenAI, De toepassingen lopen uiteen van diagnostiek tot bedrijfsvoering en algemene zorg. Wat betekent dit concreet voor zorgorganisaties? GenAI kan van invloed zijn op alles, van klinische toepassingen tot betere patiëntcommunicatie, zoals AI-gestuurde chatbots en gepersonaliseerde follow-ups.
Maar hoe ga je strategisch te werk? De volgende stappen zijn bedoeld om je op weg te helpen.
Definieer duidelijke doelstellingen
Elke succesvolle AI-strategie begint met het formuleren van concrete doelstellingen. Breng in kaart waar traditionele methoden tekortschieten – of het nu gaat om het creëren van gepersonaliseerde patiëntervaringen of het automatiseren van algemene processen zoals medische documentatie of factureringsworkflows.
Zo meldt McKinsey bijvoorbeeld dat meer dan 60 procent van de eerste GenAI-implementaties wereldwijd gericht is op klinisch verwante gebieden zoals documentatie en resource management. Door op deze gebieden klein te beginnen, bouw je niet alleen vertrouwen op in de technologie, maar leg je ook de basis voor verdere uitbreiding.
Ontwikkel robuuste data-infrastructuur
GenAI draait op data, met name ongestructureerde data zoals e-mailcommunicatie, artsenverslagen en medische beeldvorming. De kwaliteit en toegankelijkheid van data zijn essentiële voorwaarden voor het implementeren van GenAI. Door deze gegevens slim te ontsluiten, kunnen AI-systemen zorgprofessionals ondersteunen met inzichten en automatisering, wat zowel tijdswinst als betere patiëntresultaten oplevert. GenAI kan bijvoorbeeld de aantekeningen van een arts koppelen aan relevante labuitslagen of zelfs volgende stappen voorstellen voor de patiëntenzorg op basis van patronen in de data.
Organisaties in de gezondheidszorg hebben echter vaak gefragmenteerde datasystemen, waardoor het moeilijk is om de enorme hoeveelheid data die nodig is voor AI-algoritmen te verzamelen, op te slaan en te analyseren. Daarnaast vormen interoperabiliteitsproblemen en zorgen over de privacy van data belangrijke obstakels voor de integratie van AI-systemen.
Het is daarom essentieel dat organisaties een data-infrastructuur creëren die patiëntendossiers, beeldvormingssystemen en klinische notities consolideert in één uniform platform. Dit creëert een veilige, betrouwbare basis voor grootschalige AI-toepassingen – of deze nu draaien in de cloud of op eigen servers. Door nú te investeren in schaalbare infrastructuur kan AI in de toekomst soepeler en kostenefficiënter worden uitgebreid.
Volgens Statista zal de Nederlandse markt voor digitale gezondheid in 2025 naar verwachting circa 1,62 miljard dollar (1,43 miljard euro) bedragen, met een verwachte gemiddelde jaarlijkse groei (CAGR) van 7,02 procent tussen 2025 en 2029. Deze ontwikkelingen benadrukken dat Nederland zich actief inzet om zijn systemen voor databeheer in de gezondheidszorg te verbeteren. Het doel is om de efficiëntie en toegankelijkheid te vergroten, terwijl tegelijkertijd de bestaande uitdagingen rond datafragmentatie worden aangepakt.
Borg governance vanaf dag één
Een solide governance-structuur is essentieel. Organisaties in de gezondheidszorg dienen een governance-framework op te zetten dat specifieke regels bevat voor het gebruik van patiëntgegevens. Naleving van de GDPR (AVG in Nederland) is met name van belang in Europese landen, zodat wordt voldaan aan de normen voor gegevensbeveiliging en de privacy van patiënten gewaarborgd blijft.
Werk samen met IT-, klinische en juridische teams om proactief processen te definiëren voor ethische besluitvorming en verantwoord AI-gebruik. Pak gevoelige gebieden aan zoals bias en toestemming, terwijl wordt voldaan aan lokale regelgeving zoals de EU MDR (Medical Device Regulation). Een sterk governance-model beschermt patiëntgegevens en bevordert het vertrouwen in AI-systemen.
Stimuleer een cultuur van innovatie
De kracht van GenAI komt pas echt tot uiting in een cultuur waarin samenwerking en innovatie centraal staan. Koppel klinische teams aan IT-specialisten om samen AI-oplossingen te ontwikkelen die zowel de efficiëntie als de resultaten voor de patiënt verbeteren.
Een laagdrempelige eerste stap is het aanbieden van AI-trainingsprogramma's voor professionals in de gezondheidszorg. AI-cursussen op maat helpen clinici om generatieve AI-tools naadloos te integreren in workflows – van chatbots die vragen van patiënten beantwoorden tot het samenvatten van de lange geschiedenis van patiënten. Het doorbreken van silo's tussen klinische en technische teams schept duidelijkheid en geeft alle afdelingen de tools die ze nodig hebben om succesvol te zijn.
Meet impact en optimaliseer
Begin met kleinschalige pilotprogramma's en meet de voortgang met duidelijke KPI's (Key Performance Indicators) om een zinvolle adoptie te garanderen. KPI’s zijn bijvoorbeeld: minder administratieve fouten, kortere doorlooptijden, kostenbesparingen of hogere patiënttevredenheid.
Door AI-gestuurde geautomatiseerde transcriptie op één afdeling te testen, kun je bijvoorbeeld de technologie verfijnen en schaalvergroting in de hele organisatie vereenvoudigen. Verzamel altijd feedback om modellen, workflows en applicaties voortdurend te verfijnen. Met elke implementatie kunnen jouw AI-mogelijkheden slimmer, ethischer en beter worden geïntegreerd in processen.
Geef toekomst zorg vorm met AI
Generatieve AI zorgt niet alleen voor efficiëntiewinsten, maar markeert een fundamentele verschuiving in de manier waarop zorg wordt geleverd. Het opent de deur naar meer gepersonaliseerde, toegankelijke en resultaatgerichte zorg.
Nederlandse ziekenhuizen zetten AI-tools in om zeldzame aandoeningen te herkennen of voorspellende analyses toe te passen voor betere behandelresultaten. Daarnaast versterkt AI medische onderzoeksinitiatieven in Nederland. AI-modellen analyseren bijvoorbeeld enorme hoeveelheden klinische data en elektronische patiëntendossiers om trends te ontdekken en nieuwe inzichten te krijgen in ziektepreventie en -behandeling. Deze AI-gedreven ontwikkelingen transformeren niet alleen de manier waarop zorg wordt geleverd; ze maken de gezondheidszorg toegankelijker, efficiënter en beter afgestemd op individuele behoeften.
De echte koplopers in de zorg stellen zichzelf nu al de vraag: Hoe ziet patiëntenzorg eruit over vijf jaar – en hoe kan GenAI die zorg slimmer, beter en mensgerichter maken? Ben jij klaar om jouw organisatie daarop voor te bereiden? De toekomst van de gezondheidszorg in Nederland en daarbuiten wordt niet alleen gevormd door AI – het zal er beter door worden.
