De middelen voor de Nationale Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur moeten de bouw of vernieuwing mogelijk maken van toponderzoeksfaciliteiten met een internationale uitstraling, aldus de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek). Deze faciliteiten hebben de hoogste prioriteit voor de wetenschap en bieden Nederlandse onderzoekers toegang tot hoogwaardige nationale en soms internationale wetenschappelijke infrastructuur.
Wetenschappelijke infrastructuur van groot belang
De gehonoreerde wetenschappelijke infrastructuur is volgens het financieringsinstituut van groot belang voor het verrichten van vernieuwend wetenschappelijk onderzoek en als aanjager van maatschappelijke en economische innovatie in alle wetenschappelijke disciplines. De toekenningen maken infrastructuur mogelijk binnen de bèta/technische, de alfa/gamma disciplines en in de levenswetenschappen.
Voorbeelden van gehonoreerde aanvragen zijn:
- De ontwikkeling van geavanceerde ICT-middelen voor de analyse van enorme hoeveelheden digitale data in de geesteswetenschappen.
- Een nieuwe faciliteit om tot in detail veranderingen in emissies van broeikasgassen, luchtverontreiniging en fijnstof te meten.
- De bouw van speciale faciliteiten die voldoen aan de hoogste internationale eisen voor bio-veiligheid om toponderzoek te doen naar infectieziekten.
Er was in eerste instantie een bedrag van 108 miljoen euro voor toekenningen beschikbaar via de OCW-begroting. In het Regeerakkoord is afgesproken om steviger in te zetten op wetenschappelijke faciliteiten. Daardoor is het budget met 30 miljoen euro verhoogd naar 138 miljoen euro. De extra gelden komen vooral ten goede aan faciliteiten waarbij TO2-instellingen (zoals TNO) en Rijkskennisinstellingen (zoals KNMI en RIVM) betrokken zijn.
Nieuwe NWO-strategie
Volgens NWO-voorzitter Stan Gielen neemt de Nationale Roadmap een belangrijke plaats in de nieuwe NWO-strategie in die ook op
donderdag bekend gemaakt werd, omdat de innovatieve infrastructuur aanzet tot samenwerking tussen onderzoekers op onderzoeksgebieden waar Nederland een wereldspeler is. “Die samenwerking is cruciaal om de beperkte middelen zo efficiënt mogelijk in te kunnen zetten.”
Minister Ingrid van Engelshoven stelt dat goede onderzoeksfaciliteiten van levensbelang voor onderzoek en werken als een magneet op toptalent. “Met deze financiële injectie van 138 miljoen euro verankeren we onze internationale wetenschappelijke positie. De faciliteiten waarin we nu investeren, versterken het vermogen om vernieuwend en baanbrekend onderzoek te doen en leveren een waardevolle bijdrage aan het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken.”
17 mln euro voor X-omics
Het Nederlandse X-omics Initiatief onder leiding van het Radboudumc heeft 17 miljoen euro ontvangen van NWO in het kader van de Nationale Roadmap Grootschalige Infrastructuur. Het onderzoek naar DNA (genomics), eiwitten (proteomics), producten van de stofwisseling (metabolomics) en de analyse van de grote hoeveelheid data die daarbij beschikbaar komen (bioinformatica), hebben de afgelopen jaren een enorme groei doorgemaakt.
De in Nederland opgebouwde onderzoekstructuur in genomics (Edwin Cuppen, UMC Utrecht), proteomics (Albert Heck, Universiteit Utrecht), metabolomics (Thomas Hankemeier, Universiteit Leiden) en data-integratie (Alain van Gool, Radboudumc) krijgt met de honorering van het X-omics Initiatief (uitgesproken als cross-omics) een extra kwaliteitsimpuls, aldus het radboudumc.
Bundeling moet tot meer kennis leiden
De bundeling en verbetering van diverse –omicstechnieken binnen het X-omics initiatief moet bijdragen tot meer kennis over ziekte en gezondheid, bijvoorbeeld over kanker, immuunreacties, unieke zeldzame aandoeningen en de effecten van genetische variaties in de Nederlandse bevolking.
Om de kracht van de –omicstechnieken op die gebieden te illustreren zijn er demonstratieprojecten op diverse niveaus voorzien. In cellen en organoïden zullen Hans Clevers en Rene Bernards onderzoek gaan doen naar geneesmiddelen bij kanker en de ontwikkeling van resistentie hiertegen. Bij individuele patiënten onderzoeken Mihai Netea en Han Brunner (beide Radboudumc) individuele verschillen bij zeldzame ziekten en op bevolkingsniveau analyseren Cornelia van Duijn (Erasmus MC) en Cisca Wijmenga (UMCG) de genetische variaties in de Nederlandse bevolking.
